Jak postępować z zatruciami u dzieci?

Każdy, kto ma swoje dzieci zapewne dobrze wie jak wielka odpowiedzialność nad nim ciąży. Nasze pociechy, szczególnie te młodsze poznają świat za pomocą wszystkich zmysłów, w tym również wzroku i smaku. Właśnie z nimi wiąże się największe zagrożenie połknięcia leków lub substancji chemicznych stosowanych w gospodarstwie. Uważać trzeba na każdym kroku. Co jednak jeżeli dojdzie do zatrucia?

Podział zatruć:

Zatrucia przypadkowe – dotyczą dzieci w wieku 2 do 5 lat

Zatrucia samobójcze – najczęściej dotyczą młodzieży w wieku 15 do 18 lat

Jakie są przyczyny zatruć?

Dziecko pozostając chwilę pod nieuwagą rodziców sięga po znajdujące się w domu leki, środki stosowane w gospodarstwie domowych, środki chemiczne. W zasadzie wszystkie leki mogą powodować zatrucia, jednak najczęściej wiąże się to z zażyciem leków psychotropowych, nasercowych lub nasennych.

Środki chemiczne będące przyczyną zatruć to między innymi kwas solny, kwas siarkowy, ługi, glikol etylenowy (płyn do chłodnic). Często w domu przechowywane są również środki owadobójcze i chwastobójcze będące zazwyczaj bardzo silnymi truciznami Wszystkie tego typu substancje powinny być zabezpieczone w specjalne zamknięcia typu blister, utrudniając otwarcie ich przez dzieci

Jak zapobiegać takim zdarzeniom?

Podstawową sprawą jest zadbanie, aby leki przechowywać w zamkniętej apteczce domowej niedostępnej dla dzieci, wszystkie leki przeterminowane należy bezwzględnie niszczyć, środki chemiczne należy odpowiednio oznaczać i przechowywać w zamkniętych szafkach, od młodych lat należy uczyć dzieci by leki przyjmowały tylko od osób starszych, a jakiekolwiek płyny piły tylko ze szklanki, nigdy z butelki. W przypadku grzybów należy uczyć dzieci zbierania tylko tych, które nie posiadają blaszek, oczywiście zawsze pod okiem osoby dorosłej!

Jak rozpoznaje się zatrucie?

Często w wywiadzie rodzice podają, iż dziecko wypiło lub zjadło jakiś lek, szkodliwą substancję chemiczną lub trujące grzyby. Objawy w zależności od przyjętego związku chemicznego mogą być zróżnicowane. Nie mniej do ogólnych i najczęstszych objawów zalicza się wymioty, senność lub utratę przytomności, nieprawidłowe zachowanie się dziecka, drgawki lub zgłaszanie bólu brzucha lub jamy ustnej.

Zawsze w takich przypadkach rodzic powinien sprawdzić co znajdowało się w pojemniku, a najlepiej pokazać substancję lekarzowi lub ratownikowi medycznemu. Czasem jeżeli dorosły nie widział co dziecko włożyło do ust, można zapytać się dzieci które się z nim bawiły, czasem one są w stanie udzielić takiej informacji.

Jakie jest postępowanie w przypadku zatrucia?

Generalnym zaleceniem jest jak najszybsze usunięcie środka trującego z organizmu lub ograniczenie zmian jakie wywołuje. Czasem tylko szybka interwencja może uratować dziecku życie. Są tutaj jednak pewne wyjątki o czym będzie mowa w dalszej części. W związku z tym, iż zatrucie zawsze traktowane jest jako stan zagrożenia życia, podstawowym zadaniem w każdym przypadku jest zapewnić drożność dróg oddechowych poprzez ułożenie chorego w pozycji bocznej ustalonej, usunąć wydzielinę lub treść obca z jamy ustnej.

Zobacz również:

W przypadku braku oddechu należy rozpocząć sztuczne oddychanie. Ponadto należy zapewnić odpowiednią temperaturę ciała, w razie zatrzymania krążenia wykonać masaż serca oraz oczywiście zabezpieczyć truciznę do badania toksykologicznego.

W przypadku zatrucia lekami lub substancjami chemicznymi, z wyjątkiem substancji żrących postępowanie powinno polegać na próbie wywołania wymiotów poprzez mechaniczne drażnienie tylnej ściany gardła. Czasem ułatwia zwymiotowanie wypicie wody, ewentualnie z dodatkiem łyżeczki soli. Nigdy nie można wywoływać wymiotów u dziecka nieprzytomnego, w przypadku zaburzeń rytmu serca, oraz drgawek.

Pod żadnym pozorem nie powinno się wywoływać wymiotów w przypadku spożycia substancji żrącej typu zasady lub kwasy. Można jedynie podać płyn osłaniający błonę śluzową jamy ustnej, przełyku oraz żołądka. W tym celu stosuje się roztrzepane 2-3 białka jaja kurzego w pół szklance wody.

W zatruciu ropą naftową i jej pochodnymi również nie należy wywoływać wymiotów i jak najszybciej wezwać fachową pomoc. Po spożyciu detergentów, m.in. proszków do prania zabronionym jest prowokowanie wymiotów lub podawania płynów, ze względu na ryzyko aspiracji tworzącej się piany do układu oddechowego. W przypadku skażenia środkami żrącymi dodatkowo skóry lub błon śluzowych jamy ustnej, dozwolone jest zmywanie substancji pod bieżącą wodą przez około 10-15 minut.

W zatruciu tlenkiem węgla, bardziej znanym jako czad należy jak najszybciej usunąć chorego ze skażonego otoczenia, a w razie braku oddechu zastosować sztuczne oddychanie. Zatrucie grzybami jest wskazaniem do jak najszybszego wywołania wymiotów i szybkiego przekazania dziecka do szpitala. Zawsze należy pamiętać, aby zabezpieczyć trujące grzyby do badania, co ułatwia i przyspiesza wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Podać do wypicia białko jaja kurzego zmieszane z niewielką ilością wody. Nie wywoływać wymiotów !

Postępowanie takie należy wdrożyć jak najszybciej w przypadku spożycia takich substancji jak: amoniak, fenol, kwas akumulatorowy, kwas azotowy, kwas fosforowy, kwas siarkowy, kwas szczawiowy, lapis, lizol, ługi, nadmanganian potasu, ocet, ocet winny, odczynnik fotograficzny, perhydrol, płyn do trwałej ondulacji, proszki do czyszczenia i szorowania, soda, soda kaustyczna, środki do chlorowania, środki do czyszczenia rur kanalizacyjnych, środki do czyszczenie urządzeń sanitarnych, środki dezynfekcyjne, środki do lutowania, środki do odrdzewiania metali, środki do rozjaśniania włosów, środki do wybielania tkanin, środki do usuwania odcisków, środki do wywabiania plam (stałe), utrwalacze fotograficzne, utrwalacze do lakierów podłogowych, wapno gaszone, woda utleniona, wodorotlenek potasu, wodorotlenek sodu, wodorotlenki, wywoływacze fotograficzne.

Wywołać wymioty (u dziecka przytomnego) podając wcześniej do wypicia szklankę wody.

Zaleca się to w przypadku spożycia następujących substancji: alkohol, alkohol etylowy, baterie, denaturat, etanol, farby akwarelowe, farby emulsyjne, farby plakatowe, glikol, glikol etylenowy, lakier do włosów, metanol, naftalina, nawozy, obroże insektobójcze, ognie choinkowe, papierosy, tytoń, perfumy, pestycydy, płyny do chłodnic, płyny hamulcowe, płyny do mycia szyb, płyny przeciw zamrażaniu szyb i zamków, saletra, soda oczyszczona spożywcza, spirytus kosmetyczny, szampony owadobójcze dla zwierząt, szampony dla psów, środki ochrony roślin, środki przeciw molom, środki do zwalczania chwastów i insektów, toniki do twarzy, trutki na gryzonie, tusze do mazaków, wino, woda amoniakalna, woda brzozowa, wody po goleniu, wody kolońskie, wody do pielęgnowania, wody toaletowe, wódka oraz zapałki.

Nie wywoływać wymiotów

Takie zalecenie dotyczy spożycia takich substancji jak: mydła, płyny do kąpieli, płyny do mycia naczyń, płyny do płukania tkanin, płyny do prania, proszki do prania, szampony do mycia włosów oraz szampony do mycia samochodów

Nie wywoływać wymiotów, nie podawać mleka ani substancji zawierających tłuszcz.

Postępowanie dotyczy następujących substancji: benzyna, benzen, czterochloroetylen, emalia do malowania, emalia do paznokci, etylina, farby miniowe, farby o zapachu rozpuszczalników, kleje kauczukowe, kleje o zapachu rozpuszczalników, ksylen lakiery do malowania, lakiery do paznokci, nafta, oleje mineralne, oleje napędowe, paliwo do silników, pasta do czyszczenia i konserwacji mebli, pasty do samochodów o zapachu rozpuszczalnika, per, płyny do wywabiania plam o zapachu rozpuszczalników, politura, ropa naftowa, rozcieńczalniki, rozpuszczalniki, środki antykorozyjne, środki do konserwacji i impregnacji drewna o zapachu rozpuszczalników, środki odtłuszczające o zapachu rozpuszczalników, tetra, terpentyna, tetrachloroetylen, toluen, trichloroetylen oraz zmywacze do paznokci.

Źródła:
Kubicka Krystyna, Pediatria, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010

Autor: Piotr Kuc