Jak pokonać rodzicielskie obawy przed podaniem dzieciom leków?

Na rynku dostępnych jest coraz więcej medykamentów dla dzieci. Coraz częściej uwzględniają potrzeby różnych grup wiekowych, ułatwiają rodzicom aplikację preparatu, są też coraz bardziej pomysłowe, smaczne, a także co ważne bezpieczne i skuteczne. Jednak niektóre maluchy dopiero uczą się przyjmować lekarstwa, inne po prostu ich nie lubią.

Dodatkowo, co jest naturalne i dość powszechne, pojawiają się rodzicielskie obawy dotyczące choroby dziecka i podawania preparatów. Jednocześnie często mamy do czynienia z rozdrażnieniem, brakiem apetytu i niewyspaniem chorego malucha, co wzmaga napięcie i utrudnia aplikowanie leków. Na szczęście istnieją sprawdzone sposoby radzenia sobie z rodzicielskimi obawami, bezsilnością oraz buntem dziecka wobec podawania preparatów.

Obawy rodziców przed podaniem dzieciom leków.

Już sama rodzicielska niepewność oraz strach związany z aplikacją lekarstw mogą sprawić, że dziecko będzie niechętne do współpracy. Dzieci doskonale wyczuwają emocje rodziców i często je przejmują. Obawy rodziców mogą wynikać na przykład z trudnych doświadczeń z przyjmowaniem leków w dzieciństwie, z braku umiejętności podawania leków lub też z wątpliwości, dotyczących bezpieczeństwa stosowania danego preparatu. Rodzice najczęściej obawiają się, że:

zrobią dziecku krzywdę,
dziecko będzie płakać,
popsuje się ich relacja z dzieckiem, bo dziecko będzie się bać rodziców,
dziecko dozna bólu,
uszkodzi się, na przykład, śluzówkę noska dziecka.

Jak rodzice mogą się przygotować do podania dzieciom leków?

Warto dobrze się przygotować do aplikacji leków, gdyż wówczas dziecko jest bardziej bezpieczne, a cała „operacja” ma szansę przebiec sprawnie i w miłej atmosferze.

Przede wszystkim warto uświadomić sobie własny niepokój i lęk oraz ich źródło. Wtedy będziemy panować nad emocjami, a nie one nad nami. Jeśli natomiast coś nas niepokoi, możemy podjąć stosowne kroki, by temu przeciwdziałać. Gdy, na przykład, obawiamy się aplikacji kropelek do uszu, bo nie do końca wiemy jak to się robi - warto zdobyć jak największą wiedzę o sposobie podawania tego konkretnego preparatu.

Należy być opanowanym, i pewnym siebie oraz szczerym. Nie trzeba współczuć dziecku, że musi brać lekarstwa, warto natomiast podkreślić, że oczekujemy od niego, iż przyjmie przygotowany specyfik. Oczywiście trzeba upewni się, że dane lekarstwo, dany specyfik jest wskazany przy danej dolegliwości i ułatwi dziecku wyzdrowienie, odzyskanie dobrego samopoczucia, apetytu i sił.

Dobrym przykładem są niektóre preparaty na katar czy do codziennej higieny noska. Są one proste w aplikacji, skład wybranych preparatów dla dzieci jest łagodny i bezpieczny, są ważne w procesie leczenia dziecka, bo w zasadniczy sposób mogą poprawić jakość funkcjonowania malucha: ułatwiając mu oddychanie, przyjmowanie posiłków i nawilżając podrażnioną błonę śluzową, pomagają w oczyszczeniu zapchanego noska.

Pamiętajmy, że jeśli pojawiają się wątpliwości czy dany lek, specyfik jest konieczny lub czy będzie pomocny - dziecko doskonale wyczuje nasze obawy, co najprawdopodobniej zaowocuje silniejszą niechęcią do współpracy. Dlatego też, w razie obiekcji, porozmawiaj wcześniej z lekarzem.

Upewnij się, że lek, który zamierzasz podać dziecku jest odpowiedni: bezpieczny i skuteczny oraz że jest dostosowany do dolegliwości. Zwróć uwagę czy forma preparatu jest adekwatna do wieku dziecka - jest to ważne ze względu na precyzję aplikacji oraz ze względu na delikatną budowę narządów (np. łatwiej podrażnić błonę śluzową noska u maluszka w wieku do 2 lat niż u dziecka starszego, któremu można już aplikować spraye pod ciśnieniem).

Zapytaj lekarza, farmaceutę lub wyszukaj interesujące Cię informacje w ulotce: czemu służy dany lek i jak działa, w jakiej formie występuje, jaką jego dawkę należy podać dziecku, jak i kiedy je podawać, jak często stosować i przez jak długi czas. Sprawdź też co zrobić, gdy dziecko zwymiotuje/wypluje preparat, w jakie interakcje wchodzi z produktami spożywczymi i innym lekami, z jakimi produktami i napojami można je łączyć, czy podawać je przed, po, czy w trakcie jedzenia, jakie ma skutki uboczne i jakie objawy po przyjęciu leku powinny Cię zaniepokoić oraz co zrobić, gdy dziecko odmawia przyjęcia lekarstwa. Warto też wiedzieć po jakim czasie od podania preparatu można oczekiwać poprawy stanu dziecka, a jeśli ona nie nastąpi, kiedy należy powiadomić o tym lekarza.

W widocznym miejscu w domu (na przykład na lodówce) umieść wytyczne odnośnie przyjmowania lekarstw (dzień, godzina, dawka) - pomoże Ci to przy aplikowaniu kolejnych dawek.

Jeśli zobaczysz sprzeczności pomiędzy zaleceniami lekarza lub farmaceuty a instrukcją na opakowaniu, jeszcze przed zaaplikowaniem leków, zadzwoń do lekarza w celu wyjaśnieniu wątpliwości.

Zadbaj o odpowiednią pozycję przy podawaniu lekarstw. W przypadku leków doustnych dobrze by dziecko siedziało, na przykład na kolanach u rodziców. W przypadku spray’u/kropelek do noska, ucha czy oczu wskazana jest pozycja leżącą.

Jeśli musisz zmagać się z dzieckiem przy każdej dawce, spytaj lekarza czy jest jakiś zamiennik danego lekarstwa - inne jego stężenie, inna postać, która może sprawi, że dziecku będzie łatwiej współpracować.

Zapoznaj się ze sposobami na „przechytrzenie” dziecięcego buntu przed przyjęciem lekarstw i kształtowania nawyku ich przyjmowania.

Dziecięcy bunt

Możemy się zastanawiać, skąd w naszych dzieciach taka determinacja, by uniknąć przyjmowania lekarstwa i skąd w nich tyle woli walki. Możemy sobie zadawać pytanie, dlaczego nasze dziecko jest takim buntownikiem. Może nam się wydawać, że nasz maluch jest niechlubnym wyjątkiem lub, że to my nie radzimy sobie w negocjacjach i nie mamy umiejętności przekonywania. Prawda jest taka, że bunt dziecka to zdrowy objaw. Są dwa powody takiego zachowania.

Zobacz również:

Po pierwsze wszyscy zostaliśmy tak zaprogramowani przez naturę, aby unikać gorzkich smaków (tak smakuje większość leków, a w przyrodzie większość trucizn). Jest to mechanizm chroniący nasze życie. Po drugie, kiedy wkładamy do buzi dziecka, bez jego zgody, łyżeczkę pełną lekarstwa, dozownik, aplikator do ucha, nosa czy też oka to przekraczamy jego granice, co również w naturalny sposób wywołuje bunt i złość. Jest to naturalna, zdrowa reakcja, której z pewnością nie chcielibyśmy pozbawiać naszego dziecka, bo wtedy narazilibyśmy je na wiele zagrażających życiu sytuacji. Dlatego, tak ważne jest zrobienie wszystkiego, aby dziecko zgodziło się przyjąć medykament.

Sposoby na podawanie dzieciom leków

Prawdopodobnie każdy rodzic, prędzej czy później, z gotowym do podania lekarstwem w ręku napotyka na trudności. Wtedy staje twarzą w twarz z krzyczącym, wyrywającym się, zgrzytającymi zębami, zalewającym się łzami, plującym, a nawet wymiotującym dzieckiem. Takie zachowanie najczęściej dotyczy dzieci między 1 a 4 rokiem życia. Aby poradzić sobie w takich trudnych sytuacjach, warto zapoznać się ze sposobami, które pomogą przekonać dziecko do przyjęcia leku i zachęcić je do współpracy. Podane poniżej metody przyczynią się również do wykształcenia zaufania dziecka do rodzica, a tym samym pomogą ukształtować otwartość dziecka na przyjmowanie specyfików - nie zawsze smacznych i miłych w aplikacji.

Co warto robić, by dziecko chętniej przyjmowało lek?

Gdy emocje strachu, buntu, niepokoju przybrały u Twojego dziecka na sile, odczekaj, aż się uspokoi, daj dziecku odpocząć. Taka chwila „oddechu” prawdopodobnie zapewni dziecku wystarczające poczucie kontroli, by po krótkim czasie było gotowe podjąć się współpracy.

Pobaw się z dzieckiem w podawanie lekarstw misiom i lalkom. Możesz wczuwać się w rolę mamy podającej lekarstwo czy „zabawki” przyjmującej lekarstwo. Niech w zabawie misio czy lalka początkowo boi się przyjąć dany specyfik, jednak z czasem niech zdecyduje się na współpracę i jest z siebie bardzo dumne.

Posłuż dziecku jako przykład i pokaż, że Ty też czasami lub regularnie przyjmujesz lekarstwa - aplikujesz krople do nosa, oczu czy też łykasz witaminy lub inne tabletki. Dla dziecka rodzice są godni naśladowania, a wytłumaczenie, że każdy czasem potrzebuje lekarstwa może przyczynić się do większej współpracy przy przyjmowaniu leków.

W przypadku medykamentów służących również prewencji, takich jak roztwór wody morskiej do nosa w sprayu lub kropelkach znaczenie ma również przyzwyczajanie do nich dziecka od początku życia. Dziecko jest nauczone, że zakrapla mu się kropelki lub psika do nosa i najczęściej przyjmuje to zupełnie naturalnie.

Zaangażuj dziecko w pomoc - zachęć do wspólnego dokonania zakupu specyfiku w aptece, poproś, by wyjęło lekarstwo z pudełeczka, czy umyło aplikator przed podaniem leku. Możesz też poprosić aby ustawiło minutnik, który da sygnał, że czas najwyższy przyjąć kolejną dawkę leku.sposoby podawania dzieciom leków,

Porozmawiaj z dzieckiem o konieczności podania preparatu. Powiedz, że lekarstwo pomoże mu lepiej się poczuć i wyzdrowieć, że przyniesie mu ulgę. Możesz nawet wytłumaczyć swojemu dziecku, jak działa dane lekarstwo, ile czasu trzeba je przyjmować, by nastąpiła poprawa oraz powiedzieć, dlaczego tak a nie inaczej należy je podawać lub dlaczego nie jest smaczne. Możesz również powiedzieć, że wielu ludzi: naukowców i lekarzy się trudziło, by wymyślić ten specyfik - po to właśnie by pomóc Twojemu dziecku. Takie rozmowy mogą się okazać kluczem do sukcesu szczególnie, gdy prowadzi się je z dziećmi od mniej więcej 3 roku życia.

Pozwól spróbować dziecku, że sposób podania lekarstwa w przypadku spray’u,lub kropelek do nosa nie boli - w tym celu spuść kilka kropelek na swoją dłoń, potem na dłoń dziecka, taki sam eksperyment przeprowadź z aplikacją preparatu w spray’u. Zapytaj dziecka o odczucia i zapewnij, że podobnie to odbierze, gdy kropelki (spray) zaaplikuje mu się do noska. Dziecko będzie bardziej skłonne do przyjęcia leku, jeśli zapewnimy mu właśnie takie poczucie kontroli.

Wysłuchaj uczuć dziecka. Postaraj się zrozumieć jego obawy i niepokoje, jego złość. Takie wysłuchanie, nazwanie i zrozumienie uczuć potrafi zdziałać cuda i w niebywały sposób zachęcić dziecko do współpracy.

Podawaj dziecku leki tuż przed karmieniem, chyba, że lekarz wyraźnie zaleci inaczej. Głodny maluch chętniej połknie dawkę leku niż ten z pełnym brzuszkiem.

Pamiętaj, że kubki smakowe są skoncentrowane na przedniej i środkowej części języka. Dlatego aplikator i strzykawkę kieruj pomiędzy dziąsła a wewnętrzną stronę policzka, a łyżeczkę ku tylnej części gardła. Staraj się nie dotykać tylnej części języka, gdyż może to wywołać odruch wymiotny.

Zmień smak i konsystencję lekarstwa mieszając je z lodami, ulubionym jogurtem Twojego dziecka, sokiem (unikaj jednak grejpfrutowego). Trudne do połknięcia pigułki zmiażdż na proszek i zmieszaj również z ulubionymi dodatkami dziecka. Pigułki możesz również umieścić w kawałku banana i poprosić dziecko o połknięcie go bez gryzienia. Skonsultuj jednak wcześniej z lekarzem lub farmaceutą, czy dane lekarstwo można przyjmować z innymi dodatkami niż woda.

W przypadku niesmacznych lekarstw możesz też zatkać delikatnie dziecku nos lub ochłodzić lekarstwo przed podaniem lub pozwolić, by dziecko ssało przez chwilę kostkę lodu – te zabiegi sprawią, że smak będzie mniej intensywny i drażniący.

Daj dziecku wybór, pozwalając mu zadecydować o miejscu przyjęcia lekarstwa. Zapytaj: „Chcesz przyjąć lekarstwo w swoim łóżeczku czy na kanapie?” Lub „Chcesz przyjąć lekarstwo siedząc u mamy na kolanach czy na krześle?”. W przypadku spray’u do noska, gdzie czas podania nie musi być niezmiernie precyzyjny - możesz zapytać na przykład „Czy psikniemy do noska przed czy po kąpieli?”. W przypadku niektórych leków możesz też dać dziecku wybór, co do sposobu aplikacji: „Chcesz, abym Ci psiknęła do nosa czy wpuściła kropelki?”. Stwarzając dziecku taki ograniczony wybór – dajesz mu tak ważne dla niego poczucie kontroli.

Gdy malec macha rękami i/lub nogami utrudniając podanie leków - owiń go delikatnie kocykiem lub ręcznikiem i przytul.

Przygotuj ulubiony napój dziecka, który po przyjęciu niesmacznego lekarstwa pomoże pozbyć się nieprzyjemnego smaku.

Wpisz przyjmowanie leków w Wasze codzienne zwyczaje i rytuały. Na przykład leki podajecie po kąpieli, przy lekko przytłumionym świetle i wyciszającej muzyce. Dla dziecka bardzo ważne jest poczucie przewidywalności, a tym samym poczucie kontroli nad rzeczywistością.

Możesz opowiadać dziecku bajki, w których ich bohaterowie (dzieci, zwierzaki, pojazdy) również zmagają się z przyjęciem leków. Pamiętaj, aby po początkowych trudnościach i kłopotach z przyjęciem leków wszystko dobrze się skończyło - bohater zgodził się wziąć lekarstwo, poczuł się lepiej i miał więcej siły do zabawy.

Skorzystaj z siły autorytetu - dbając o to, by dziecko usłyszało wskazania lekarskie dotyczące jego leczenia i sposobu przyjmowania leku.

W trakcie podawania leków możesz odwrócić uwagę pociechy, podając mu przykuwającą uwagę zabawkę.

Nie szczędź dziecku pochwał i zachwytów za przyjęcie lekarstwa. Zadbaj wtedy o przytulenie, bicie brawa, całusy, pochwałę w gabinecie u lekarza, wspólne spędzenie czasu i/lub o drobną nagrodę. Takie pozytywne wzmocnienie toruje drogę do kolejnych sukcesów.

Czego zdecydowanie unikać przy podawaniu dzieciom leków?

Nie mów dziecku, że lekarstwa to cukierki czy słodycze, czy też ich podawanie jest zabawą, gdyż może to się źle dla niego skończyć. W chwili, gdy się odwrócisz maluch może na przykład napełnić całą buzię tymi „słodyczami”, które wcześniej podała mu mama.

Nie mów, że lekarstwo jest smaczne, gdy w rzeczywistości nie jest. Takie oszustwo sprawi, że przyjęcie pierwszej dawki pójdzie gładko, ale przy kolejnych sytuacja buntu dziecka może się poważnie nasilić uniemożliwiając współpracę.

Nie mów, że podanie lekarstwa nic nie boli, gdy boli bądź wywołuje dyskomfort. Dziecko może tylko stracić do Ciebie zaufanie i być mniej chętne do współpracy w przyszłości.

Unikaj mieszania leków z dużą ilością kaszki bądź mleka lub podawania ich w kubku pełnym płynu. Wtedy nie masz kontroli nad ilością spożytego lekarstwa. Niektóre również lekarstwa nie powinny być popijane niczym innym niż woda.

Nie podawaj dziecku lekarstw, gdy masz poczucie winy, niepewności, strachu, współczucia, ponieważ wtedy możesz nawet nieświadomie zachęcić swoje dziecko do stawiania oporu. Dzieci doskonale wyczuwają emocje swoich rodziców i często je wręcz przejmują.

Nie pozwól dziecku na samodzielne przyjmowanie lekarstw.

Nie zostawiaj lekarstw w zasięgu ręki dziecka.

Nie podawaj leków śpiącemu czy nieprzytomnemu dziecku.

Nie mieszaj zawartości kapsułek czy zmiażdżonych pigułek z jedzeniem bez konsultacji z lekarzem – niektóre z tych lekarstw mają za zadanie stopniowo uwalniać się w organizmie, inne zaś tracą swoje właściwości w połączeniu z określonym rodzajem produktów

Nie zmuszaj dziecka do przyjęcia lekarstw, unikaj stosowania siły i przemocy. Może to sprawić, że następna dawka będzie jeszcze trudniejsza do podania i, że stracisz zaufanie swojego dziecka.

Nie podawaj dziecku leków przy zgaszonym świetle - wtedy możesz nie móc skontrolować ilości podanego leku.

Nie warto kłócić się i targować z dzieckiem, gdyż może to tylko przyczynić się do eskalacji konfliktu. Takim postępowaniem dajesz dziecku sygnał, że wzięcie lekarstwa podlega negocjacji, kiedy w rzeczywistości tak nie jest.

Nie karz dziecka, które odmawia przyjęcia lekarstwa.

I pamiętajmy, że sztuki bycia rodzicem, poznawania charakterów naszych dzieci, doskonalenia sposobów współpracy z nimi - również przy podawaniu lekarstw - uczymy się całe życie. A trudności, które napotykamy są szansą na zacieśnienie więzi i wypracowanie lepszych rozwiązań.

Autorka: Justyna Kuczmierowska - psycholog, mama 3 letniej Zosi i 3 miesięcznego Jasia.