Kalendarz lęków dziecka

Lęk jest uczuciem, które nie jest obce żadnemu człowiekowi. Każdy z nas w mniejszym lub większym stopniu miał z nim kiedykolwiek do czynienia. Lęk dotyka osób w każdym wieku, nawet osób dojrzałych, w szczególności jednak dotyka dzieci, dla których wiele rzeczy i zjawisk jest cięgle nieznane.

Lęk czy strach?

Większość ludzi używa zamiennie słów „lęk” i „strach”, tymczasem mają one różne znaczenie. Strach dotyczy sytuacji, w której nasze zagrożenie jest realne, to, czego się boimy, może stać się naprawdę. To instynktowna reakcja organizmu, pozwala przygotować się do ucieczki bądź obrony przed zagrożeniem. Strach jest więc mobilizujący, często pozwala ocalić życie lub zdrowie.

W przeciwieństwie do strachu, lęk jest odczuciem bardzo subiektywnym, nierzadko także irracjonalnym. Często lękamy się rzeczy, które dla innych wcale nie są straszne i przerażające. Przeraża nas to, co nie jest dla nas wyraźne, oczywiste. To uczucie powstaje w naszej głowie, wyobraźni.

Dziecięce lęki

Dorośli rzadziej miewają swoje lęki niż dzieci. Dla maluchów świat jest jeszcze nieznany, wiele rzeczy dopowiada im ich własna wyobraźnia. Nic więc dziwnego, że dzieci boją się potwora spod łóżka albo pana, który zabierze ich od mamy podczas spaceru. Co więcej, u takiego brzdąca lęk miesza się ze strachem – tak samo przerażająca jak świadomość, że może stracić rodziców, jest wizja tego, że jakiś stwór wyjdzie w nocy z jego szafy.

Kalendarz lęków

Dziecięce lęki nie są ciągle takie same. Trudno przecież oczekiwać, że dwunastolatek będzie szukał potwora pod łóżkiem, a dwulatek bał się, że nie zostanie zaakceptowany przez grupę. Lęki dziecka zmieniają się wraz z jego dorastaniem. Malec musi przejść naturalne fazy stanów lękowych. Istnieje pewna typowość co do kolejności i czasu ich powstawania i znikania.

Dwulatek

Lęki dwuletniego maluszka dzielą się na trzy rodzaje. Pierwsze to te natury słuchowej, takie jak grzmot, warkot przejeżdżającego silnika czy też dźwięk pracującego odkurzacza. Drugie mają pochodzenie natury przestrzennej i są to np. przeprowadzka do nowego domu, spanie w nowym łóżku. Ostatnie opierają się na tym, co dziecko widzi – duże, szczególnie dzikie zwierzęta. Brzdąc może obawiać się rozłąki z mamą.

Zobacz również:

Dwuipółlatek

Wystarczy zaledwie pół roku, by lęki się zmieniły. W tym okresie swojego życia dziecko zaczyna bać się dużych zbliżających się obiektów – tramwajów, pociągów. Strach mogą też w nim budzić nieznane wnętrza.

Trzylatek

Po upływie następnych sześciu miesięcy, dziecko zaczyna bać się obcych ludzi. Lek budzą w nim nieznane twarze, czuje strach przed włamywaczami. Z tego powodu nie lubi, gdy rodzice sami wychodzą wieczorem z domu. W wieku trzech lat pojawia się także lęk przed czarownicami i potworami.

Czterolatek

W wieku czterech lat dziecko może się bać ciemności i dzikich zwierząt. Niezmieniony pozostaje lek przed wieczornymi wyjściami rodziców z domu.

Pięciolatek

Piaty rok życia to okres chwilowego bohaterstwa. Dla dziecka jest to czas odpoczynku od bania się

Sześciolatek

Sześcioletnie dziecko przeżywa okres intensywnego bania się. Lęka się śmierci kogoś bliskiego, a także piekła, czarownicy, potworów, duchów. Boi się też żywiołów (ognia, wody, grzmotów), a także tego, że się zgubi, że rodzice go opuszczą. Miewa lęki nocne.

Siedmiolatek

Siódmy rok życia to dalej stan nagromadzenia lęków – przed ciemnością, wojną, przestępcami. Do tego dochodzą lęki związane ze szkołą, takiej jak obawa przed spóźnieniem się, ustna odpowiedzią, klasówką.

Ośmiolatek, dziewięciolatek

W wieku ośmiu i dziewięciu lat z reguły nie pojawiają się żadne nowe lęki. Są jednak nadal obecne te związane ze szkołą.

Dziesięciolatek

U dziesięcioletniego dziecka da się zauważyć powrót starych powodów do bania się. Maluch ponownie lęka się ciemności, zwierząt, przestępcy. Dodatkowo niebezpieczne w jego odczuciu stają się piwnice lub inne ciemne pomieszczenia, a także wszelkiego rodzaju katastrofy.

Jedenastolatek, dwunastolatek

Po upływie roku dziecko ma nadal te same powody wzbudzające w nim lęk. Dochodzi do niej jeszcze strach przed samotnością w nieznanym miejscu.

Trzynastolatek

Trzynasty rok życia to czas, w którym pojawia się zupełnie nowy rodzaj lęków, społeczny. Dziecko zaczyna bać się braku akceptacji przez rówieśników, nie lubi także występować publicznie.

Czternastolatek

Czternastoletnie dziecko nie ma już zbyt wielu lęków. Związane są one przede wszystkim ciemnością, wysokością, wężami. Boi się także tego, co dotyczy życia w społeczeństwie, np. odpowiedzi w klasie, plotek, odrzucenia.

Starszy – indywidualny

Po czternastym roku życia trudno klasyfikować lęki, gdyż przestają one być typowe, stają się indywidualne. Ich źródła są zróżnicowane, zależne od osobistej historii, a także rysopisu psychicznego konkretnego człowieka.

Autor:

Angelika Szkuta