Barodontalgia: Jeśli nurkujesz lub latasz samolotem, zadbaj o zęby!

Odczuwałeś kiedyś silny ból zębów podczas lotu samolotem lub w trakcie nurkowania? Jeśli odpowiedź brzmi TAK, warto zorientować się w temacie barodontalgii – dolegliwości powiązanej ze zmianami ciśnienia.

Istnieje duże prawdopodobieństwo, że pomoże Ci to uniknąć boleści podczas kolejnych podróży lub oglądania podwodnej fauny i flory.

Zjawisko barodontalgii (aerodontalgii), czyli dotkliwy, ostry i lokalny ból zęba/zębów związany ze zmianami ciśnienia, wcale nie jest rzadkie. Dolegliwość ta zaobserwowana u pilotów oraz marynarzy pływających na okrętach podwodnych, nie omija także nurków. Ból zębów związany ze zmianami ciśnienia nasila się w miarę wzrostu wysokości lub zanurzania na większą głębokość. Co zadziwiające, na lądzie dolegliwości bólowe nie występują, pojawiają się tylko wówczas, gdy zęby poddane są istotnym zmianom ciśnienia, czyli takim, które towarzyszą nam podczas lotu czy nurkowania (w czasie wznoszenia się ciśnienie maleje, podczas nurkowania – rośnie). Skąd zatem ból?

Za najczęstszą przyczynę barodontalgii uznaje się wadliwe, rozszczelnione wypełnienia oraz ubytki próchnicowe. Jednak nie tylko próchnica może wywołać ból. - Warto pamiętać, że próchnica nie jest jedyną dolegliwością stomatologiczną. Owszem, występuje najpowszechniej, ale i najłatwiej ją opanować. Gorzej, jeśli nasze zęby kryją w sobie problemy, z których nie zdajemy sobie sprawy. Stany zapalne miazgi, zmiany okołowierzchołkowe, ropnie, niedokładnie wypełnione kanały, czy zęby w trakcie leczenia kanałowego mogą naprawdę dać się we znaki w przestworzach lub podczas nurkowania – wyjaśnia Agnieszka Szygenda, właścicielka poznańskiego centrum stomatologii Orident.

Zobacz również:

Dlatego radzi, aby planując podróż samolotem lub nurkowanie, odwiedzić gabinet stomatologiczny i sprawdzić stan zębów. Oprócz rutynowego badania stomatologicznego powinniśmy wykonać również dokładne panoramiczne zdjęcie RTG, by lekarz mógł ocenić zarówno szczelność wypełnień (nieszczelności nie zawsze widoczne są gołym okiem), jak i stan kanałów czy wierzchołków zębów oraz kondycję zatok szczękowych.

- Stany zapalne związane z wysiękiem oraz obrzękiem błony śluzowej zatok szczękowych również są wrażliwe na zmiany ciśnienia. Manifestują się bardzo silnymi bólami głowy i bólem wszystkich zębów szczęki po chorej stronie. Zdrowie zębów, nie tylko latem, powinny bacznie kontrolować także osoby aktywnie uprawiające sport. Chore zęby mają bowiem wpływ na zdrowie i kondycję całego organizmu. Zjawisko to określane jest chorobą odogniskową, w wyniku której bakterie występujące pierwotnie w okolicy jamy ustnej, „wędrują” po organizmie, uszkadzając odległe organy, np. serce, nerki – dodaje Agnieszka Szygenda.

Dlaczego nieszczelności i źle wypełnione kanały zębów wywołują ból podczas zmian ciśnienia? Zarówno pod takimi plombami, jak i w niewypełnionych dokładanie kanałach zębowych znajdują się gazy będące produktami przemiany materii bakterii, które… po prostu poddają się prawom fizyki, a konkretnie prawu Boyle`a-Mariotta, mówiącemu, że w stałej temperaturze objętość gazu zmienia się odwrotnie proporcjonalnie do zmiany ciśnienia otaczającego.

Podczas nurkowania objętość tych pęcherzyków zmniejsza się (bo ciśnienie rośnie), zmienia się więc nacisk np. na ściany kanału zębowego, i dlatego powstaje ból. Podobnie podczas lotu – ciśnienie maleje, więc objętość tych gazów rośnie – powodując rozpieranie tkanek okołowierzchołkowych i wyzwalając ostry ból.

Na ile dotkliwy? Badania nad barodontalgią dowodzą, że ból ten osiąga takie natężenie, iż może poważnie zaburzać pracę i percepcję u pilotów. Dlatego stan zębów jest jednym z kryteriów rekrutacji kandydatów do szkół lotniczych.