Rak skóry: czy badania skryningowe ratują życie?

Lekarze w Niemczech znajdują wysoką liczbę złośliwych nowotworów, odkąd wprowadzono narodowy program skryningowych badań w kierunku raka skóry. W oparciu o rezultaty z programu niemieckiego, eksperci stwierdzają, że trzeba przebadać 116 osób w kierunku raka skóry, a u 5 osób przeprowadzić biopsję, aby wykryć jednego złośliwego raka. Aczkolwiek, badacze nie potrafią powiedzieć, czy takie skryningowe badania ratują życie.

Doktor Alexander Katalinic, jeden ze współautorów tych prac, podsumowuje: nie zmienia to faktu, że obliczone tutaj liczby są dość dobre.

W Stanach Zjednoczonych, rządowa agencja USPSTF (U.S. Preventive Services Task Force) przyjrzała się danym na temat badań skryningowych z 2009 roku. Eksperci wtedy stwierdzili, że nie ma wystarczających dowodów na to, żeby zalecać badania  całego ciała w celu wykrycia oznak raka skóry u osób dorosłych.

Aczkolwiek, nawet agencja Preventive Services Task Force nie posuwała się do wystosowania zaleceń przeciwko tym badaniom.

Doktor Virginia Moyer, przewodnicząca USPSTF, wyjaśnia: agencja USPSTF przygląda się swoim zaleceniom co kilka lat. Na tę chwilę, pozostajemy przy zaleceniach z 2009 roku.

Fałszywie pozytywne rezultaty

W swoim badaniu, naukowcy przyjrzeli się danym pochodzącym z programu SCREEN (Skin Cancer Research to Provide Evidence for Effectiveness of Screening) w północnych Niemczech. Program ten był prowadzony w niemieckim landzie Schleswig – Holstein w latach 2003 – 2004. W programie tym udział wzięło ponad 360 000 osób, w wieku powyżej 20 lat, żyjących w landzie Schleswig – Holstein.

Uczestnicy byli starannie badani przez lekarzy, którzy najpierw przeszli przez specjalistyczne szkolenie, pozwalające wykrywać podejrzane uszkodzenia skóry albo pieprzyki. Niektórzy ludzie zdecydowali się iść do dermatologa, inni zgłosili się do lekarza ogólnego, który kierował ich do dermatologa, jeżeli podejrzewał raka skóry.

W sumie, z 360 000 osób ponad 16 000 miało biopsję – czyli jedna na 23 osoby, które zostały poddane badaniu skryningowemu. Po przeprowadzeniu biopsji, lekarze zidentyfikowali 3 100 złośliwych nowotworów.

Koszt każdego badania skryningowego wynosi około 27$, biopsji około 100$, a usunięcie złośliwego uszkodzenia skóry – około 800$.

Badacze nie są w stanie powiedzieć jak wiele badań skryningowych doprowadziło do niepotrzebnej biopsji albo leczenia, ponieważ nie określono tego w programie. Doktor Alexander Katalinic podejrzewa, że na pewno musiały być jakieś fałszywie pozytywne wyniki.

Na ponad 3 100 złośliwych nowotworów skóry, 585 było przypadkiem czerniaka złośliwego, najbardziej zabójczego typu raka skóry. Ponad 50 osób w wieku od 20 lat do 49 lat musiało przejść biopsję, aby można było zidentyfikować jednego czerniaka złośliwego. Jeżeli zaś chodzi o ludzi w wieku 65 lat, trzeba było przeprowadzić ponad 20 biopsji, aby odkryć jeden przypadek czerniaka złośliwego.

Doktor Alexander Katalinic wyjaśnia: jako epidemiolog uważam, że statystyki te wymagają poprawy, zwłaszcza pośród młodych ludzi.

Poza czerniakiem złośliwym, w niemieckim programie wykryto również inne typy nowotworów skóry: w sumie, aż 1 961 przypadków raka podstawnokomórkowego; 392 przypadków raka płaskonabłonkowego; a także 165 innych typów nowotorów złośliwych.

Czy badania skryningowe pomagają?

Amerykański narodowy instytut raka (National Cancer Institute) mówi: około 2 000 000 ludzi w Stanach Zjednoczonych jest leczonych na raka podstawnokomórkowego każdego roku. Jeżeli chodzi o czerniaka złośliwego, American Cancer Society dodaje: ponad 76 000 ludzi zostanie zdiagnozowanych z tym nowotworem w 2012 roku. A około 9 000 ludzi umrze z tego powodu.

Doktor Alexander Katalinic mówi: nasuwa się tutaj takie pytanie. Czy naprawdę poszukujemy właściwego raka skóry, aby zapobiegać zgonom i zachorowaniom? Inne badanie, które przeprowadziłem, pokazało, że w naszym kraju, liczba zgonów z powodu raka skóry znacząco spadła po wdrożeniu programów skryningowych.

Generalnie, poziomy zgonów z powodu raka skóry spadły o około 50% w Stanach Zjednczonych, co przekłada się na jeden zgon z powodu czerniaka złośliwego na 100 000 ludzi każdego roku. Jak stwierdzają eksperci, spadek ten może wynikać po prostu  z większej świadomości tej choroby niż z samych badań skryningowych.