Ocena sytuacji dotyczącej leczenia bólu nowotworowego

Obecnie w Polsce nie ma barier prawnych dotyczących dostępu do leków opioidowych w leczeniu bólu nowotworowego lekami refundowanymi są: Morfina, Oksykodon, Fentanyl, Buprenorfina, Metadon. W 2012 roku refundację uzyskały także krótkodziałajace fentanyle oraz w leczeniu wspomagającym bólu; gabapentynę i inne wybrane leki p- padaczkowe.

W 2011 z powodu choroby nowotworowej zmarło ok 100 tys. osób, według rejestru NFZ również ok 100 tys. pacjentów skorzystało z opieki paliatywnej. Według własnych szacunków średni czas opieki wynosi ok 30 dni. Oznacza to, że wielu pacjentów uzyskało pomoc zbyt późno.

W styczniu 2011 roku wprowadzono zmiany w rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej (obowiązujące od 2012) zobowiązujące wszystkich lekarzy pracujących w jednostkach medycyny paliatywnej nieposiadających specjalizacji do ukończenia kursu dotyczącego leczenia bólu oraz objawów somatycznych.  W zorganizowanych w 2011 roku kursach uczestniczyło ponad 500 lekarzy, ponadto ponad 300 lekarzy posiada specjalizację lub jest w trakcie szkolenia specjalistycznego z zakresu medycyny paliatywnej. Można, więc uznać, że ponad 800 lekarzy zatrudnionych w jednostkach medycyny paliatywnej posiada wiedzę dotyczącą możliwości leczenia bólu.

Niestety większość onkologów oraz lekarzy rodzinnych nie posiada odpowiednich kwalifikacji w tym zakresie, gdyż w obowiązkowych programach specjalizacyjnych liczba godzin dotyczących leczenia bólu jest niewielka. Jednocześnie wielu pacjentów z bólem nowotworowym przez długi czas pozostaje jedynie pod ich opieką często nie mając dobrej kontroli bólu.

Barierą w skutecznym leczeni bólu bywają także sami pacjenci i ich rodziny. Nadal w społeczeństwie obecna jest opoidofobia utrudniająca skuteczną terapię bólu.

Co można zrobić?

• Zwiększyć dostępność pacjentów do lekarzy posiadających kwalifikacje dotyczącą leczenia bólu.

• Dążyć do podwyższenia wiedzy dotyczącej leczenia bólu wśród lekarzy rodzinnych oraz onkologów.

• Wcześniej kierować do opieki paliatywnej.

• Tworzyć Szpitalne Zespoły Wspierające Opieki Paliatywnej na terenie Ośrodków Onkologicznych i dużych szpitali.

• Zwiększyć rolę poradni leczenia bólu i poradni medycyny paliatywnej.

• Stworzyć kampanie społeczne dla pacjentów dotyczące możliwości skutecznego leczenia bólu.