Przebieg i leczenie zakażeń rogówki
Rogówka jest istotną warstwą gałki ocznej, gdyż wchodzi w skład układu optycznego oka. Choroby zapalne rogówki mogą mieć postać punkcikowych ubytków nabłonka, powierzchownych punkcikowych nacieków zapalnych, ognisk naciekowych lub zapalenia miąższowego rogówki.
BAKTERYJNE ZAPALENIE ROGÓWKI
Zapalenia rogówki wywołują zwykle gronkowce, paciorkowce lub pałeczki ropy błękitnej. Ze względu na brak zdolności drobnoustrojów do przenikania do rogówki przy nieuszkodzonym nabłonku infekcja jest zwykle poprzedzona uszkodzeniem tkanki, np. w wyniku urazu. Zakażeniu sprzyja również zespół suchego oka, niedomykalność szpary powiekowej i zapalenie woreczka łzowego. Rezerwuarem bakterii są głównie zanieczyszczone leki oczne, niewłaściwie odkażone soczewki kontaktowe oraz zakażone drogi łzowe. Najczęstszą postacią bakteryjnego zapalenia rogówki jest wrzód pełzający, czyli zagłębienie obrzeżone o szarobiałym lub szarożółtym zabarwieniu z naciekiem na obwodzie. Ponadto na śródbłonku rogówki tworzą się osady, a na dnie komory pojawia się ropna wydzielina. Zmianom tym towarzyszy przekrwienie okołorąbkowe, obrzęk spojówki i powiek.
Chorzy skarżą się na ból, silny światłowstręt, łzawienie i kurcz powiek. Jednak jednym z najbardziej wyraźnych objawów jest stopniowe pogorszenie wzroku. Z tego powodu leczenie powinno być rozpoczęte natychmiastowo. Najważniejsza jest oczywiście antybiotykoterapia. Powinna być ona jednak poprzedzona sprawdzeniem drożności dróg łzowych. Leczenie rozpoczyna się natychmiastowym podaniem antybiotyków o szerokim spektrum. Wykonanie antybiotykogramu pozwala następnie zweryfikować zaordynowaną terapię. Zwykle stosowane są krople oczne, maści lub iniekcje podspojówkowe z antybiotykiem aminoglikozydowym (np. tobramycyna) połączonym z antybiotykiem o szerokim spektrum z grupy β-laktamów, np. cefazoliną, ceftazydyną.
Antybiotyki mogą być również podawane doustnie. W ogólnej antybiotykoterapii najczęściej wykorzystywana jest cyprofloksacyna, która dzięki dobrej rozpuszczalności w lipidach dobrze przenika w głąb rogówki. W przypadku odczynu zapalnego tęczówki i ciała rzęskowego stosowane są też roztwory atropiny lub tropikamidu. Pozwalają one zapobiec zrostom tylnym oraz działają przeciwbólowo. Niekiedy wskazane jest też miejscowe stosowanie kortykosteroidów (np. prednizolonu). W przewlekłym ropnym zapaleniu woreczka łzowego konieczna jest interwencja chirurgiczna.
Zobacz również:
GRZYBICZE ZAPALENIE ROGÓWKI
Grzybicze zakażenia rogówki wywoływane są przez grzyby nitkowate z rodzaju Aspergillus i Fusarium lub drożdżaki z grupy Candida. Do zakażenia dochodzi najczęściej w wyniku urazu np. gałązką czy trawą. W obrazie klinicznym dominujące są białe lub białoszare, suche owrzodzenia. W drożdżakowym zapaleniu rogówki występują również tzw. zmiany satelitarne. Leczenie nie należy do łatwych ze względu na niewielki wybór preparatów przeciwgrzybiczych. Miejscowo najczęściej stosowana jest natamycyna (w zapaleniu nitkowatym) i amfoterycyna B (zapalenie drożdżakowe). W ciężkich przypadkach bywa konieczna terapia ogólna. Wówczas podawane są doustne preparaty ketokonazolu lub flukonazolu.
WIRUSOWE ZAPALENIE ROGÓWKI
Wirusami najczęściej wywołującymi zapalenia rogówki są: wirus opryszczki, ospy wietrznej, półpaśca i adenowirusy.
Opryszczkowe zakażenie rogówki może mieć charakter zapalenia miąższowego lub zajmować jedynie nabłonek tkanki. W połowie przypadków nabłonkowego zapalenia rogówki dochodzi do samowyleczenia. Bardzo skuteczna jest też swoista terapia przeciwwirusowa. Wystarczające jest już kilkunastodniowe leczenie analogami nukleozydów. Najczęściej stosowane są maści lub żele do oczu z acyklowirem lub gencyklowirem. W przypadku zakażeń opornych na wymienione leki stosowane są preparaty trifluorydyny. W zapaleniach nawrotowych zalecana jest z kolei doustna terapia acyklowirem. Zdecydowanie cięższy przebieg ma miąższowe zapalenie rogówki, zwłaszcza o charakterze martwiczym. W tym przypadku stosowana jest na ogół miejscowa kortykoterapia. W leczeniu wykorzystywane są również doustne preparaty acyklowiru.
Zakażenia rogówki wywołane przez wirusa półpaśca mają taki sam przebieg jak zapalenie opryszczkowe. Najczęściej występującą postacią są owrzodzenia mikrodendrytyczne. Zmiany oczne w przebiegu półpaśca leczy się preparatami przeciwwirusowymi podawanymi doustnie. Zarówno w zakażeniu wirusem ospy wietrznej, jak i opryszczki pomocne są zimne kompresy, sztuczne łzy oraz krople zmniejszające przekrwienie i obrzęk spojówek.
Dominującym objawem adenowirusowego zakażenia jest zapalenie spojówek. Występuje też obrzęk mięska łzowego, uczucie piasku pod powiekami i powiększenie węzłów chłonnych.
Objawy zapalenia rogówki pojawiają się później. Chorzy skarżą się wówczas na silny ból, kurczenie powiek i światłowstręt. Widzenie nie zostaje jednak zaburzone. Ze względu na brak leków działających na adenowirusy terapia ma zwykle charakter objawowy. Nieprzyjemne uczucie piasku pod powiekami łagodzą zimne kompresy i stosowanie sztucznych łez oraz leków zmniejszających przekrwienie spojówek. Konieczne jest również ścisłe przestrzeganie zasad higieny oraz pozostanie w domu, ze względu na wysoką zakaźność (pierwsze 2 tygodnie). W przypadku licznych nacieków podnabłonkowych lub położonych w osi widzenia stosuje się krople oczne zawierające kortykosteroidy, np. prednizolon.
PIERWOTNIAKOWE ZAPALENIE ROGÓWKI
Pełzakiem wywołującym zakażenie rogówki jest Acanthamoeba. Infekcja objawia się zaburzeniem widzenia i silnym bólem. Występują także wieloogniskowe nacieki podnabłonkowe, a wraz z rozwojem choroby – promieniste nacieki okołonerwowe. Na zakażenie są szczególnie narażone osoby korzystające z miękkich soczewek kontaktowych. Drogą zakażenia są niewielkie otarcia nabłonka rogówki, przez które wnikają pierwotniaki obecne w wodzie wodociągowej lub wodzie zbiorników kąpieliskowych. Leczenie trwa 6-12 miesięcy i polega na mechanicznym usunięciu zajętego nabłonka i stosowaniu terapii skojarzonej – kroplami z propamidyną oraz z biguanidem poliheksametylenowym, neomycyną lub kotrimoksazolem. Niekiedy stosowane są również doustne preparaty przeciwgrzybicze, np. ketokonazolu.
Źródła:
Niżanowska M.H.: Okulistyka. Podstawy Kliniczne. PZWL, Warszawa 2007.
Lipińska A.: Choroby rogówki. Świat farmacji
Goś R., Nowak M., Kaszuba-Bartkowiak K.: Zasady postępowania w infekcyjnych chorobach narządu wzroku.
Autor: Marta Grochowska
Komentarze do: Przebieg i leczenie zakażeń rogówki (1)
Amfoterycyna B grzybica kandida histoplazmoza kryptokokoza sprzedam
1Amfoterycyna B grzybica kandida histoplazmoza kryptokokoza Butelka 40ml zawierająca 10 g amfoterycyny. Cena 80zł. Ważna 9.2019. Producent Haupt Pharma Wolfratshousen GMBH, Niemcy. Przesyłka pobraniowa 20zl. Wsk... pokaż całość