Szukaj

Leczenie Atopowego Zapalenia Skóry (AZS)

Podziel się
Komentarze1

Atopowe zapalenie skóry (AZS) zwane także wypryskiem atopowym jest przewlekłą i nawrotową dermatozą zapalną, ujawniającą się we wczesnym dzieciństwie. U większości osób choroba ustępuje samoistnie w wieku kilkunastu lat, choć zdarza się, że dotyczy też dorosłych (postać przewlekła).



Patomechanizm AZS jest wieloczynnikowy i nie do końca poznany. Z całą pewnością duże znaczenie mają czynniki genetyczne. Zwykle jedno lub oboje rodziców dziecka z AZS choruje na schorzenie o podłożu alergicznym, np. astmę czy katar sienny. Wiodącym objawem atopowego zapalenia skóry jest bardzo uporczywy świąd i charakterystyczne zmiany skórne. Skóra staje się sucha, z tendencją do liszajowacenia na kolanach i łokciach. Drapanie często prowadzi do uszkodzeń skóry, co z kolei jest prostą drogą do rozwoju infekcji bakteryjnych lub grzybiczych.

Objawy choroby pojawiać się mogą w wyniku kontaktu z substancjami drażniącymi i alergenami lub na skutek spożywania niektórych produktów. Z tego powodu niezbędne jest unikanie potencjalnych czynników drażniących. Bardzo ważne jest dbanie o czystość w domu, by w jak największym stopniu wyeliminować pleśń i kurz. Nie wskazane jest też hodowanie zwierząt. Bieliznę osobistą i pościel należy dwukrotnie płukać. Warto też korzystać z delikatnych środków piorących i detergentów, które cechują się jak najprostszym składem. Najlepiej bez substancji zapachowych, np. szare mydło, płatki mydlane.

Duże znaczenie ma również stosowanie odpowiednich środków higienicznych - substytutów mydła i nawilżających środków do kąpieli. Nawet sama gorąca woda może nasilić objawy świądu, dlatego najlepiej używać do kąpieli wody letniej. Uwagę należy zwrócić także na odzież, która powinna być swobodna i wykonana z naturalnych, niepodrażniających skórę tkanin. Częstym alergenem jest wełna, której należy w związku z tym unikać.

Wybór sposobu leczenia jest zależny od przyczyn choroby, rodzaju zmian klinicznych i stopnia ich nasilenia. Najważniejsze wydaje się być zwalczenie świądu, który jest częstą przyczyną rozwoju zmian chorobowych. Bardzo ważna jest też walka z suchością skóry, która prowadzi do uszkodzenia warstwy rogowej skóry i zwiększa wrażliwość na nieswoiste czynniki drażniące oraz dodatkowo nasila świąd. Skuteczne leczenie zmian skórnych jest bardzo ważne, gdyż zmniejsza ryzyko progresji AZS w kierunku astmy oskrzelowej. Terapia powinna być prowadzona pod okiem lekarza specjalisty, alergologa lub dermatologa. Leczenie jest często połączeniem terapii ogólnej i miejscowej.


LECZENIE OGÓLNE

W terapii ogólnej AZS wykorzystywane są następujące leki:

  • leki antyhistaminowe - inhibitory receptora H1 działają przede wszystkim przeciwświądowo. Dodatkowo wykazują nieznaczne właściwości uspokajające, co potęguje skuteczność w łagodzeniu świądu. Najczęściej stosowanymi związkami są leki II generacji – cetyryzyna i loratadyna.
  • cyclosporyna A - jest lekiem immunosupresyjnym, czyli wpływającym hamująco na proces wytwarzania przeciwciał i komórek układu odpornościowego. Stosowana jest w  ciężkich przypadkach atopowego zapalenia skóry.
  • mykofenolan mofetilu (MMF) podobnie jak cyklosporyna A wykazuje właściwości immunosupresyjne. Lek jest skuteczny i dobrze tolerowany przez chorych na AZS. W porównaniu do cyklosporyny cechuje się większym profilem bezpieczeństwa - brak działania hepato - i nefrotoksycznego.
  • glikokortykosteroidy wykorzystywane są w ogólnej terapii jedynie w ciężkich przypadkach, co jest wynikiem licznych działań niepożądanych tej grupy leków.

Korzystne działanie w AZS może mieć również suplementacja preparatami kwasu linolowego, który cechuje się właściwościami przeciwzapalnymi oraz wpływa na regenerację naturalnej bariery skóry. Warto również zwiększyć udział w diecie witaminy E obecnej głównie w olejach roślinnych, marchwi, jajach i orzechach. Witamina ta przywraca bowiem równowagę lipidowo-wodną skóry oraz wykazuje działanie nawilżające i łagodzące.


Coraz większe znaczenie w terapii AZS odgrywa światłolecznictwo (fototerapia). Korzystny wpływ promieniowania świetlnego na skórę zaobserwowano już w starożytności. Aktualne badania potwierdzają immunosupesyjne działanie promieniowania ultrafioletowego, które jest zależne od rodzaju i długości fali. W leczeniu AZS wykorzystywane są głównie właściwości promieniowania UVA, które dociera do głębszych warstw skóry, gdzie oddziałuje na limfocyty T i inne komórki nacieku zapalnego, a także komórki dendrytyczne skóry i komórki śródbłonka naczyń krwionośnych.

W terapii AZS stosowane są różne długości promieniowania UVB i UVA, a także kojarzenie obu tych zakresów, m.in. UVA/UVB o długości fal 280-400nm. Ciekawą metodą (tzw. PUVA) jest połączenie właściwości promieniowania UVA z fototoksycznym działaniem furanokumaryn typu psolarenu obecnych m.in. w owocach aminka większego. U chorych z AZS stosuje się też balneofototerapię, czyli połączenie kąpieli solankowych z promieniowaniem ultrafioletowym.

LECZENIE MIEJSCOWE

Rodzaj stosowanych preparatów działających miejscowo jest uzależniony od stanu skóry chorego. Najważniejszym celem leczenia jest odpowiednie nawilżenie i odbudowanie ochronnego płaszcza lipidowego skóry. Obecnie w aptekach dostępny jest szereg preparatów łagodzących suchość skóry (emolientów). Środki te działają zmiękczająco i łagodząco na skórę. Zawierają glicerol, parafinę, wit. F, która łagodzi podrażnienia i przyspiesza gojenie, mocznik działający nawilżająco, a także kwasy linolowe i witaminy (B12, A i E).

Duże znaczenie w terapii atopowego zapalenia skóry mają też preparaty glikokortykosteroidowe. Leki te stosuje się krótko, zmieniając stężenie substancji czynnej. Preparaty nie mogą być też aplikowane na zdrową skórę i duże powierzchnie. Natomiast na skórę twarzy nie wolno nakładać preparatu zawierającego kortykosteroidy dłużej niż przez 3 dni.

Obecnie duże nadzieje wiązane są z nowoczesnymi, niesteroidowymi lekami immunosupresyjnymi, takimi jak takrolimus i pimekrolimus. Związki te mimo silnego działania przeciwzapalnego cechują się wysokim profilem bezpieczeństwa. W związku z tym zaczynają wypierać powodujące wiele działań niepożądanych glikokortykosteroidy. Zarówno takrolimus, jak i pimekrolimus mogą być stosowane przewlekle, także na delikatną skórę twarzy, szyi oraz fałdy skórne. Ponadto w przeciwieństwie do kortykosterydów leki te wnikają jedynie w skórę zmienioną chorobowo.

Autor: Marta Grochowska

***
Źródła:
Kuna P.: Atopowe zapalenie skóry. Klinika Pneumonologii i Alergologii, Katedra Medycyny Wewnętrznej, Uniwersytecki Szpital Kliniczny UM w Łodzi;
Waszczykowska E.: Atopowe zapalenie skóry - postępowanie lecznicze. Przegląd alergologiczny 2004; 1(1): 24-29;
www.atopowe-zapalenie.pl;
Rutter P.: Opieka farmaceutyczna. Elsevier Urban & Partner, 2006.

Komentarze do: Leczenie Atopowego Zapalenia Skóry (AZS) (1)

Dodaj komentarzPokaż wszystkie komentarze