Odpuścić czy się nie poddawać? Substancje w mózgu mogą dać odpowiedź

Co daje ci motywację, żeby przejść dodatkowy kilometr go sklepu, gdzie jest jakaś fantastyczna promocja? Albo co każe ci pracować jeszcze więcej, żeby uzyskać idealny wynik testu? Mogą to być poziomy substancji chemicznej, która jest produkowana w mózgu i która nazywana jest dopaminą.

Badacze właśnie odkryli, że ilości tego związku chemicznego w trzech regionach mózgu determinują czy dana osoba ma skłonności do zmierzania ku swoim celom, czy też do prokrastynacji (czyli do ciągłego odkładania ich na później... i jeszcze na później... i ciągle na później...).

Tajemnicza dopamina i motywacja do pracy

Dopamina robi różne rzeczy w różnych regionach mózgu. Na przykład, wysokie poziomy dopaminy w niektórych regionach mózgu są powiązane z wysoką etyką pracy. Natomiast, szczytowe poziomy tej substancji w innym regionie mózgu mogą wskazywać na coś zupełnie przeciwnego – dana osoba może po prostu  sobie odpuszczać i rezygnować z wszelkich wysiłków, nawet jeżeli oznacza to mniejsze wynagrodzenie pieniężne.

Ku naszemu zaskoczeniu, znaleźliśmy również inny region mózgu, przednią  część wyspy, która wykazuje bardzo silną negatywną relację między poziomem dopaminy a chęcią do ciężkiej pracy, jak stwierdza jeden z naukowców odpowiedzialny za to badanie, Michael Treadway, student z uniwersytetu Vanderbilt University.

Fakt, że dopamina może mieć różne działanie w różnych częściach mózgu, może teraz stawiać pod znakiem zapytania kwestię stosowania leków psychotropowych, które wpływają na poziomy dopaminy i które są używane w leczeniu zaburzeń braku uwagi, depresji oraz schizofrenii, mówi Michael Treadway.

Generalnie założenie było takie, że leki te, które uwalniają dopaminę, mają takie same działanie we wszystkich częściach mózgu. A teraz okazuje się, że założenia te były dość błędne.

Ciężka praca nie dla wszystkich: zrzuć to na dopaminę

Badacze z uniwersytetu Vanderbilt University przebadali mózgi 25 młodych ochotników, posługując się badaniami skanerem. Natępnie, uczestnicy badania zostali również poddani testowi, który miał określić jak bardzo ci młodzi dorośli byli chętni do pracy, aby uzyskać nagrodę pieniężną.

Mogli oni wybrać albo łatwe albo trudne zadanie, a następnie dostać albo 1$ albo zmienną wartość, ale powyżej 4$. Zadania te trwały po 30 sekund, a uczestnicy powtarzali je przez 20 minut. Jak się okazało, niektórzy uczestnicy wybierali cięższą pracę za większe pieniądze, wypełniając trudne zadania, podczas gdy inni wybierali łatwiejsze zadania za jednego dolara wypłaty. Czy to ten wybór sprawił, że ludzie stali się leniwi?

Być może, mówi Michael Treadway, byli oni mniej zmotywowani tym konkretnym zajęciem. Podejrzewamy, że może to przewidywać, w pewnym zakresie, jak zmotywowani mogą oni być w innych kontekstach.

Badacze następnie porównali dane z tych testów z wynikami badań skanów mózgu, po podaniu i bez podania leków uwalniających dopaminę, na bazie amfetaminy, co pozwala przekonać się jak wiele dopaminy jest uwalniane normalnie w różnych częściach mózgu.

Czasami mamy kogoś dedydującego w danym momencie „czy chcę pracować nieco więcej czy nieco mniej? Co mogę zyskać? Jakie mam szanse?”, a inni ludzie po prostu działają, mówi Michael Treadway.

Michael Treadway wyjaśnia, że w trakcie swoich badań, odkrył u tych ludzi, którzy ciężko pracują, większe ilości dopaminy w dwóch regionach mózgu, które są znane z tego, iż odgrywają znaczącą rolę w nagrodzie i motywacji. A także, niższe poziomy dopaminy w przedniej części wyspy, która jest regionem związanym z motywacją oraz z postrzeganiem ryzyka.

Różnice te mogą oznaczać, że wybór między ciężką pracą a odpuszczeniem może zależeć od tego w jaki sposób mózg waży ryzyko oraz nagrodę, stwierdzają teraz naukowcy z Vanderbilt University. Niektórzy ludzie mogą bardziej obawiać się podejmowania ryzyka oraz zużywania energii na niezbyt prawdopodobną ale większą nagrodę.

Inni ludzie koncentrują się bardziej na ogromnie nagrody, którą mogą zdobyć, a więc lekceważą możliwe straty (energia i czas).

Depresja, motywacja i dopamina

Odkrycia te mogą być bardzo ważne dla lepszego zrozumienia niektórych chorób umysłowych, które charakteryzują się brakiem motywacji, takie jak zaburzenia niedoboru uwagi, depresja oraz schizofrenia, mówią naukowcy z uniwersytetu Vanderbilt University.

Zrozumienie mechanizmów związanych ze specyficznymi regionami mózgu może nam pomóc w lepszym przewidywaniu w jaki sposób pacjenci mogą odpowiedzieć na różne typy leków, mówi jeszcze Michael Treadway.

Uważamy, że częściowo w depresji może chodzić o uszkodzenie ścieżek motywacji w mózgu, wyjaśnia naukowiec. A częściowo celem naszego badania było określenie modelu, który byłby w stanie zbadać rolę motywacji w depresji. Być może, udało nam się znaleźć sposób na ocenę motywacyjnej strony depresji, podkreśla jeszcze Michael Treadway.

Badanie to ukazało się w przeglądzie specjalistycznym Journal of  Neuroscience.