Dlaczego nie możemy zasnąć?

O tym, jak ważny jest sen nie trzeba przypominać nikomu. Na śnienie przeznaczamy około jedną trzecią naszego życia. Sen pozwala uzupełnić stracone w ciągu dnia zasoby energii, wypocząć, zapomnieć o trudach codziennego życia. Co jednak, gdy zmęczenie to za mało by zasnąć?

Bezsenność (inaczej agrypnia lub asomia) jest określana jako zaburzenie prawidłowego rytmu, głębokości i czasu trwania snu i czuwania. Bezsennością możemy nazwać również niewysypianie się, mimo iż czas snu jest wystarczająco długi. Przeszło 20% z nas nie może osunąć się w objęcia Morfeusza.

Długo trwająca asomia może skutkować pogorszeniem się jakości naszego życia, wpłynąć na nasz nastrój, ograniczyć zapał i chęć do pracy, a także wpływać na nasze zachowanie, sprawiając, że będziemy np. o wiele bardziej drażliwi. Według niektórych badaczy, może ona odgrywać rolę w powstawaniu pewnych odmian depresji lub wręcz je wywoływać.

Dlaczego nie możemy zasnąć?

Bezsenność charakteryzowana jest podobnie jak ból. Gdy trwa przez okres dłuższy niż 3 tygodnie, definiuje się ją jako przewlekłą i klasyfikuje jak chorobę.

Same przyczyny zaburzeń snu mogą być bardzo złożone. W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) zaburzenia snu podzielone zostały na nieorganiczne i organiczne, czyli związane lub nie z chorobami układu nerwowego, bądź somatycznymi.

Amerykańska klasyfikacji chorób i zaburzeń psychicznych (DSM-IV) dzieli zaburzenia snu na pierwotne i wtórne - czyli występujące samoistnie lub towarzyszące innym chorobom. Najbardziej praktyczny zdaje się jednak podział asomii ze względu na czas trwania objawów.

Gdy noc jest za krótka

Bezsenność przygodna - trwająca do kilku dni i bezsenność krótkotrwała - o czasie trwania do 4 tygodni - są najczęściej reakcją na stres (np. problemy zawodowe, szkolne, czy rodzinne), bądź też na zmianę trybu życia (przeprowadzka, podróż ze zmianą stref czasu). Asomię wywołaną stresem łatwo powiązać z zaistniałą sytuacją, a co za tym idzie - zlikwidować. Brak snu w związku z przeprowadzką wynika z potrzeby aklimatyzacji - ta zaś może trwać jakiś czas.

Zobacz również:

Bezsenność przewlekła, czyli trwająca powyżej miesiąca, zazwyczaj ma swoje źródło w zaburzeniach psychicznych (szczególnie depresji i zaburzeniach lękowych), długotrwałych chorobach somatycznych (zaburzenia hormonalne, przewlekłe stany zapalne, choroby neurologiczne i narządu ruchu, uniemożliwiające aktywność fizyczną w ciągu dnia), a także uzależnieniach np. od alkoholu.

Również kawa, czy herbata pita w nadmiernych ilościach może spowodować trudności w zaśnięciu, podobnie jak wiele leków.

Zasnąć snem sprawiedliwego

Podstawową formą leczenia asomii pierwotnej jest terapia poznawczo-behawioralna. Przeprowadzenie interwencji behawioralnych, czyli zmieniających zachowanie, wskazane jest także u pacjentów z wtórnymi postaciami agrypnii przewlekłej, czyli współistniejącej z innymi chorobami. Aby ona ustąpiła, konieczne jest skrócenie czasu spędzonego w łóżku tak, aby nieznacznie tylko przekraczał czas snu, wprowadzenie kontroli bodźców - czyli ponownego powiązania łóżka i sypialni ze snem, oraz higieny snu, rozumianej jako przestrzeganie zaleceń mających poprawić jego jakość (np. zaniechanie spożywania alkoholu i palenia papierosów wieczorem, zachowanie stałego czasu kładzenia się do łóżka).

Innymi technikami poznawczo-behawioralnymi zalecanymi w leczeniu bezsenności są treningi relaksacyjne, edukacja na temat snu i jego roli, techniki zatrzymywania myśli, uruchomienia wyobraźni i myślenia paradoksalnego.

Pigułka snu

Niestety, kiedy naturalne sposoby zawodzą, trzeba zwrócić się w stronę leków. Niebezpieczeństwo tkwi w tym, że leki nasenne bardzo często uzależniają. Organizm uodparnia się na nie, czego efektem jest przyjmowanie coraz większych dawek leku, a te mogą wkrótce stać się zagrożeniem dla naszego zdrowia.

W leczeniu farmakologicznym najważniejsze jest odpowiednie dopasowanie medykamentów do rodzaju asomii. Jeśli problem dotyczy przewlekłej bezsenności, zalecane jest branie leku co kilka nocy by zmniejszyć ryzyko uzależnienia. Osoby starsze powinny używać leków o pośrednim okresie półtrwania.

Wskazane jest stopniowe odstawianie takich farmaceutyków, gdyż nagłe przerwanie ich zażywania wiąże się z tzw objawami odbicia - m.in. wzmożonym lękiem, bezsennością, drażliwością nerwową.

Pomocna dłoń Matki Natury

Naturalny sposób na walkę z brakiem snu to zioła - są całkowicie nieszkodliwe i nie uzależniają. Do takich środków zaliczana jest melisa, podobne do niej działanie ma też lawenda w połączeniu z kozłkiem lekarskim (jest on wykorzystywany do produkcji naturalnych środków uspokajających), lipa, a także rumianek.

Bezsenność można wyleczyć, aczkolwiek jest to dolegliwość, która może powrócić w każdym momencie życia. Może również być symptomem wielu poważnych chorób, dlatego tak ważne jest, by odpowiednio wcześnie skontaktować się z lekarzem i rozpocząć leczenie.

Autor:

Szymon Hendzel