Szukaj

Masaż niemowląt – korzyści, techniki oraz praktyczne porady dla początkujących

Czynności związane z pielęgnacją najmłodszych są nierozerwalnie połączone z delikatnym dotykiem, głaskaniem, przytulaniem - rodzice postępują tak intuicyjnie, wiedząc, że jest to dobre dla dziecka. Szczególnie wiele korzyści dla obu stron takiej czułej interakcji przynosi tzw. masaż niemowląt, który może być wykonywany już po pierwszym miesiącu życia malca.

Masaż niemowląt – korzyści, techniki oraz praktyczne porady dla początkujących

Potrzeba bliskości i kontaktu dotykowego odczuwana jest przez dziecko od momentu jego przyjścia na świat. Masaż wpływa pozytywnie na kondycję psychofizyczną niemowlęcia, m.in. przynosi ulgę podczas kolki, uspokaja, rozluźnia, ułatwia zasypianie, wspomaga rozwój motoryczny, przyczynia się do wzrostu odporności oraz buduje i zacieśnia więź z opiekunem.

Jak zacząć masaż niemowlęcia?

Kiedy najlepiej zacząć masaż niemowlęcia?

Wiele źródeł podaje, że optymalny czas rozpoczęcia masażu to koniec drugiego tygodnia życia dziecka. Jednak należy odczekać, aż pępek malucha całkowicie zagoi się, a dziecko przyzwyczai się do nowych warunków panujących w otaczającym świecie. Zanim to nastąpi, można przyzwyczajać noworodka do stymulacji dotykowej, np. trzymając jego stópki lub rączki w stulonych dłoniach, wykonując ruchy gładzące od kostki do paluszków, etc.

Przygotowania do masażu

Masaż powinien odbywać się w ciepłym pomieszczeniu (trzeba mieć na uwadze, że dziecko pozostaje wówczas nieubrane, dlatego należy przykrywać te części ciała, które nie są aktualnie masowane), aby zminimalizować ryzyko przeziębienia. Warto przygotować wcześniej ręcznik, oliwkę dla dzieci (niektórzy polecają oliwę z oliwek, olej kokosowy lub lniany; nie można używać olejków do masażu dla osób dorosłych, ponieważ dziecko biorąc do ust swoją dłoń lub np. oblizując rączki, może się zatruć), zdjąć biżuterię z palców oraz zadbać o przyjemny nastrój (przyciemnione światło, spokojna, relaksująca muzyka lub dźwięki natury). Przed przystąpieniem do masowania dziecka powinno się ogrzać oliwkę w dłoniach, energicznie je rozcierając.

Pozycja przy masażu niemowlęcia

Najwygodniej i najbezpieczniej masować małe dziecko na podłodze (choć może się to odbywać też np. na kolanach mamy). Warto rozłożyć w tym miejscu kocyk, ceratkę (dla zabezpieczenia), a na wierzchu umieścić pieluszkę. Osoba wykonująca masaż może usiąść w rozkroku, złączając stopy, a między kolanami przygotować we wspomniany sposób „legowisko” dla malca. Taka pozycja oraz bliskość z opiekunem zwiększają poczucie bezpieczeństwa. Niektórym mamom wygodnie jest masować, siedząc obok dziecka lub pochylając się nad nim oparłszy się na stopach (pod które podłożyły poduszkę). Ułożenie ciała warto zmieniać, aby uchronić się przed bólem karku.

Stałe rytuały masażu

Warto wkomponować masaż w rytm dnia, np. wieczorem przed snem, tak aby stał się codziennym rytuałem. Nie powinno to przysparzać większych problemów, ponieważ masaż dziecięcy trwa maksymalnie 10 minut. Jeśli towarzyszyć mu będzie określona sceneria i muzyka, niemowlę zacznie kojarzyć te okoliczności z czynnością masowania. Równie ważny jest wyraźny sygnał do startu - opiekun może np. pokazać dziecku, jak natłuszcza dłonie oliwką i pytać: „zaczynamy?”. Takie przygotowania są na pozór bezcelowe, ale po pewnym czasie maluch powiąże konkretne gesty i słowa z masażem.

Kiedy nie stosować masażu?

Mimo że delikatny masaż jest bezpieczny i przynosi wielorakie korzyści zdrowotne niemowlęciu, nie należy go stosować wtedy, gdy dziecko dopiero skończyło jeść lub jest głodne, chore, przeziębione, gorączkuje. Trzeba też przerwać, kiedy maluch sygnalizuje, że ta czynność mu się nie podoba. Masaż powinien być przyjemnym doznaniem, a nie źródłem udręki.

Korzyści z masażu niemowląt

Korzyści dla zdrowia fizycznego niemowlęcia

Regularnie wykonywany masaż niemowląt pomaga zminimalizować bolesne odczucia towarzyszące kolce (w takich przypadkach szczególnie polecany jest olejek kminkowy zamiast zwykłej oliwki). Wspomaga też prawidłowe funkcjonowanie jelit oraz zdrowie całego układu pokarmowego, a także układów krążenia i oddychania. Podczas masażu rozwija się motoryka, koordynacja ruchowa, odczuwanie bodźców, wzrasta odporność, a układ hormonalny jest pobudzany do pracy. Ponadto codzienny masaż uspokaja, wycisza, ułatwia zasypianie i wypracowanie rytmu sen-czuwanie.

Budowanie więzi z opiekunem

Dzięki powtarzalnym rytuałom bliskości, jakimi są codzienne „sesje” masażu, dziecko rozpoznaje opiekuna przez dotyk. Sam zabieg zaczyna mu się przyjemnie kojarzyć, stanowi także jedną z pierwszych form komunikacji (rodzic czy opiekun dostosowuje swoje ruchy do malca, ten reagując śmiechem czy poruszeniem przekazuje informacje zwrotne). Masaż niemowląt realizuje także fundamentalną dla rozwoju potrzebę bezpieczeństwa (bliskość dorosłego, przyciszony głos, spokojne gesty, sprzyjające otoczenie).

Długofalowe pozytywne efekty masażu niemowląt

Poczucie bezpieczeństwa i zaspokojenie kontaktu emocjonalnego zapoczątkowane w niemowlęctwie to bezcenna, nieustannie „procentująca” baza na całe życie, nie do odebrania. Osoby, które począwszy od wczesnego dzieciństwa były akceptowane, kochane, z czułością i troską pielęgnowane, w dorosłości łatwiej nawiązują kontakty z innymi, tworzą bardziej satysfakcjonujące związki, odznaczają się spokojem, ufnością, a także „właściwą” pewnością siebie. Ci, którzy nie mieli takich doświadczeń odznaczają się wyższym poziomem lęku, mają problemy z zazdrością, zaangażowaniem się oraz wchodzeniem w bliskie relacje, z kolei ich małżeństwa i związki przyjacielskie częściej się rozpadają.

Wybrane techniki masażu niemowląt

Masaż Shantala

Jest to tradycyjna indyjska technika masażu niemowląt oraz małych dzieci pozwalająca na uzyskanie bliskości i poczucia bezpieczeństwa. Niesie ona wielorakie korzyści zarówno dla malucha, jak i dla opiekuna, który masaż wykonuje. Ta metoda masowania upowszechniła się w Europie w II połowie lat 70. XX wieku za sprawą francuskiego położnika, Federique'a Leboyer'a. Od tamtej pory zyskała ogromną popularność w różnych częściach świata, dotarła także do Polski.

Nie jest to typowy masaż leczniczy czy rehabilitacyjny. Takie właściwości ma jego odmiana pod nazwą Special Care, która może być stosowana u dzieci o specjalnych potrzebach. Ważne jest, aby rodzic lub opiekun dziecka odbył kurs masażu niemowląt lub został dokładnie poinstruowany przez wykwalifikowaną osobę. Zalecenie to odnosi się nie tylko do Special Care, ale i do „zwykłego” masażu małego dziecka. Choć to rzadkie sytuacje, zdarza się, że zbyt mocne uniesienie kończyny malca lub próby wyprostowania jej (niektóre niemowlęta mają wzmożone napięcie mięśniowe, które z czasem samoistnie mija) kończą się kontuzją.

Metoda Knillów

Metoda Knillów nie jest typową techniką masażu, a raczej oddziaływaniem terapeutycznym, które łączy dotyk opiekuna, ruch oraz akompaniament specjalnie dobranej muzyki. Te programy aktywności wspomagają rozwój dziecka poprzez stymulację zmysłu dotyku (a także słuchu). Zawierają m.in. takie elementy jak: pocieranie dłoni, wspólne kołysanie się, głaskanie głowy, brzucha, policzków, łokci, ud, kolan, palców u stóp, etc.

Omawiana metoda została stworzona z myślą o dzieciach niepełnosprawnych intelektualnie, z porażeniem mózgowym czy nieharmonijnie rozwijających się, ale również zdrowe maluchy mogą wiele skorzystać biorąc udział w sesjach z programami Knillów (przede wszystkim masaż pomaga udoskonalać koordynację ruchową, świadomość własnego ciała, integrację bodźców docierających z otoczenia, rozumienie języka ciała, ale również podstawowe umiejętności wchodzenia w relacje).

Inne polecane techniki to m.in. masaże indyjski, szwedzki oraz skrętny, które również są z powodzeniem stosowane u niemowląt i małych dzieci.

Jak masować niemowlę?

Masaż nóżek i stóp

Od masowania tych części ciała najlepiej zaczynać za każdym razem, ponieważ są najmniej wrażliwe i pozwalają dziecku na stopniowe oswajanie się z dotykiem (nawet jeśli zna już tę czynność bardzo dobrze). Stópki należy ostrożnie gładzić, rozpoczynając ruch od strony pięty, przesuwać dłonią po podeszwie oraz grzbiecie stopy. Każdy z paluszków można delikatnie stymulować, chwytając lekko kciukiem oraz palcem wskazującym (chwyt „pęsetowy”), na spodzie stopy wykonywać ruchy okrężne samymi opuszkami, etc. Podobnie z kostkami i łydkami - zaleca się ostrożne wodzenie ręką od kostki po kolano, kreślenie małych kółeczek, łagodne ugniatanie, głaskanie itp.

Masaż rączek i dłoni

Najlepiej masować ręce malucha „z góry na dół” kierując się od barków do łokci i niżej, aż do nadgarstków. Można ostrożnie unosić ręce dziecka, chwytając lekko za nadgarstki (ale nie należy prostować zgiętych kończyn na siłę!), trzymać jego dłoń w swojej i gładzić kciukiem jej wnętrze. Dobrze jest też osobno masować każdy z paluszków (przyczynia się to do ich uwrażliwienia, usprawnia tzw. motorykę małą).

Masaż brzuszka

Masaż w tym rejonie ciała jest szczególnie ważny, zwłaszcza jeśli dziecko ma problemy trawienne lub nękane jest przez kolki. Nie należy jednak masować go w trakcie ostrego ataku bólowego, gdy występują już prężenia ciała i głośny płacz, ponieważ nieprzyjemne odczucia mogą się jeszcze wzmóc. Lepiej przystąpić do czynności masowania wtedy, gdy maluch jest zrelaksowany i nic go nie boli. Najbardziej wskazane jest delikatne przesuwanie dłonią wokół pępka malca, zawsze zgodnie z ruchem wskazówek zegara, nigdy na odwrót. Zamiast klasycznej oliwki można wykorzystać wspomniany już olejek kminkowy.

Masaż pleców

Polecane są naprzemienne, delikatne ruchy podłużne i koliste w okolicach łopatek dziecka, a także głaskanie całą powierzchnią dłoni plecków malucha, z góry na dół lub w poprzek. Warto zacząć od głowy, poprzez kark, ramiona i plecy. Nie należy naciskać ani ugniatać kręgosłupa (bardzo wrażliwego u niemowląt), ponieważ można go w ten sposób uszkodzić.

Autor: Aleksandra Bujas

Komentarze do: Masaż niemowląt – korzyści, techniki oraz praktyczne porady dla początkujących

Ta treść nie została jeszcze skomentowana.

Dodaj pierwszy komentarz