Papryka – rodzaje, wartości odżywcze i zastosowanie

Przy komponowaniu jadłospisu mamy do wyboru szeroką gamę zdrowych produktów, warzyw i owoców. Najczęściej decydujemy się na te, które znamy, lubimy i potrafimy łączyć z inni składnikami w niebagatelne i ciekawe kompozycje. Oczywiście ważne jest też, aby poza walorami smakowymi nasza dieta uwzględniała wartości odżywcze. Dlatego przy planowaniu menu warto wziąć pod uwagę paprykę.

Warzywo to, obecne w naszym kraju od stosunkowo niedawna, posiada piękne, soczyste kolory oraz smak dodający charakteru każdej potrawie, a także - co ważniejsze - jest kopalnią witamin i składników mineralnych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Rodzaje papryk i ich wpływ na zdrowie człowieka

Papryka przywędrowała do Europy z Kolumbii około XV wieku. Początkowo była wykorzystywana w charakterze rośliny ozdobnej. Jako jadalne warzywo i składnik potraw najwcześniej zaczęli stosować ją Węgrzy. Następnie stopniowo zyskiwała popularność w innych krajach.

Kupując paprykę, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na jej wygląd. Skórka powinna być gładka, twarda i błyszcząca, a łodyżka niezeschnięta - tylko wtedy mamy pewność, że kupione przez nas warzywo jest świeże.

Czerwona, żółta, zielona

Najbardziej znane i popularne są lekko słodkawe w smaku, wodniste papryki - czerwona, zielona i żółta (czasem możemy również spotkać pomarańczową). Każda z nich oprócz odmiennego koloru ma swoją własną specyfikę.

Papryka czerwona zawiera składniki dobre dla oczu - witaminę A i beta-karoten. Wpływa także na zdrowie i piękno skóry - zapewnia jej odpowiedni odcień, zapobiega powstawaniu zmarszczek i pękaniu naczynek krwionośnych.

Zielona papryka jest bogata w kwas foliowy, dlatego powinna być spożywana przez kobiety w ciąży. Zawarte w niej składniki uczestniczą również w procesie krwiotwórczym i usprawniają pracę układu nerwowego.

Papryka żółta jest z kolei bogata w witaminę E i przeciwutleniacze, które zapobiegają powstawaniu komórek nowotworowych, a także chorobom oczu.

Ostre papryczki

Najbardziej znana z ostrych papryk jest papryczka chilli, istnieje jednak wiele innych odmian mających różne kolory i egzotycznie brzmiące nazwy - papryka jalapeno, habanero, cayenne (znana nam głównie jako sypka przyprawa zwana pieprzem cayenne). Na ostry smak wpływa zawarty w nich związek chemiczny zwany kapsaicyną, który ma szereg właściwości wpływających pozytywnie na nasz organizm. Działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo, rozgrzewa i przyspiesza metabolizm. Dodatkowo ostre papryczki są źródłem błonnika i witaminy C, jednakże działają one drażniąco na błonę śluzową, dlatego ich spożywanie jest niewskazane w przypadku osób cierpiących na choroby układu pokarmowego.

Wartości odżywcze

Wartości odżywcze w 100 g papryki:

• wartość kaloryczna - 28 kcal (119 kJ);
• białko - 1,3 g;
• węglowodany - 6,6 g;
• błonnik - 2 g;
• beta-karoten - 3,5 mg;
• witamina E - 3 mg;
• witamina C - 144 mg;
• witamina B2 - 0,12 mg;
• sód - 3 mg;
• potas - 255 mg;
• wapń - 13 mg;
• fosfor - 31 mg;
• magnez - 11 mg;
• żelazo - 0,6 mg;
• cynk - 0,26 mg;
• miedź - 0,08 mg;
• mangan - 0,1 mg.

Jedną z największych zdrowotnych zalet papryki jest obecność witaminy C - jedno warzywo zawiera jej więcej niż wynosi dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka. W papryce znajduje się też dużo witaminy E, magnezu i potasu. Przy całym swoim bogactwie mikroelementów jest to warzywo niezwykle niskokaloryczne.

Zastosowanie i przepisy

Papryka to warzywo o szerokim zastosowaniu. Oczywiście najczęściej wykorzystywana w kuchni, stosowana jest także jako roślina lecznicza oraz ozdobna.

Zastosowanie papryki w kuchni

Paprykę można spożywać w każdej postaci - na surowo, po upieczeniu, usmażeniu czy ugotowaniu. Dodatkowym atutem jest również fakt, że podczas obróbki termicznej traci ona zdecydowanie mniej wartości odżywczych niż inne warzywa. Po wysuszeniu wykorzystywana jest także jako sypka przyprawa, którą powszechnie dodaje się do sosów i wielu innych potraw.

Papryka to również idealny element przystawek - ze względu na właściwości zwiększające aktywność soków żołądkowych, a tym samym pobudzające apetyt.

Z powodzeniem można również przygotowywać całoroczne zapasy tego warzywa - papryka nadaje się bowiem do mrożenia oraz marynowania i zaprawiania (zarówno solo, jak i w postaci składnika sałatek).

Zapiekana faszerowana papryka

Składniki:

• 5 średniej wielkości papryk;
• 500 g mięsa mielonego;
• 150 g ryżu (1,5 torebki);
• 1 łyżka koncentratu pomidorowego;
• 1 łyżka ziół prowansalskich;
• 2-3 ząbki czosnku;
• 1 duża cebula;
• kilka czarnych oliwek;
• 3 łyżki sera startego żółtego;
• sól i pieprz;
• olej do smażenia.

Sposób przygotowania:

Paprykę myjemy, osuszamy i odcinamy jej górną część w taki sposób, aby można było później tego fragmentu użyć jako „przykrywki” nafaszerowanej już papryki. Następnie wydrążamy dolną część warzywa z pestek. Ryż gotujemy zgodnie z instrukcją na opakowaniu.

Cebulę kroimy w kostkę i podsmażamy na oleju. Kiedy lekko się zarumieni, dodajemy mięso mielone, przeciśnięty przez praskę lub drobno posiekany czosnek, sól, pieprz i zioła. Pod koniec smażenia dodajemy oliwki pokrojone w plasterki i koncentrat pomidorowy. Po podgrzaniu całość mieszamy z ugotowanym wcześniej ryżem.

Tak przygotowany farsz wkładamy do wydrążonych papryk, posypując serem i przykrywając odkrojonymi wcześniej „przykrywkami”. Wkładamy papryki do nasmarowanego tłuszczem naczynia i pieczemy około 30 min w piekarniku nagrzanym do 200 stopni.

Paprykowo-cebulowa sałatka do słoika

Składniki na sałatkę:

• 1 kg papryki czerwonej;
• 1 kg papryk: żółtej, zielonej, pomarańczowej (w sumie);
• 1 kg cebuli;
• kilka ząbków czosnku;
• ziele angielskie (po trzy na słoik);
• liście laurowe.

Zalewa:

• 300 g cukru,
• 1 szklanka octu 10%,
• 1 szklanka wody,
• 1 łyżka soli.

Sposób przygotowania:

Paprykę myjemy, wydrążamy z nasion i kroimy na cieniutkie paseczki. Cebulę obieramy i kroimy w piórka. Wrzucamy warzywa do dużego garnka i mieszamy, zalewamy wodą i wsypujemy składniki zalewy. Gotujemy około 8 min. W tym czasie wyparzamy słoiki. Po ugotowaniu przekładamy gorącą sałatkę do słoików, pamiętając, aby w każdym znalazł się ząbek czosnku, listek laurowy oraz kilka ziarenek ziela angielskiego. Słoiki mocno zakręcamy i odwracamy do góry dnem. Nie pasteryzujemy.

Autor: Małgorzata Nowak