Zaburzenia czynności wewnątrzwydzielniczej jajników

Parzysty narząd gruczołowy jakim są jajniki, warunkuje płeć i osobowość kobiecą. Łącznie z przysadką mózgową i hormonami wydzielanymi przez przysadkę odpowiadają także za cykl miesiączkowy kobiet. Umieszczone są w miednicy mniejszej. Jajniki, tak jak inne gruczoły (np.jądra i trzustka), charakteryzują się mieszaną czynnością wydzielniczą: wydzielanie zewnętrzne, czyli wytwarzanie i wydzielanie komórek jajowych, oraz wydzielanie wewnętrzne, czyli wydzielanie hormonów.

Obydwie te czynności są ze sobą mocno powiązane: pęcherzyki jajnikowe Graafa, w których dojrzewają komórki jajowe, wytwarzają estrogen. Kiedy pęcherzyk Graafa przekształca się w ciałko żółte po wydaleniu komórki jajowej, wytwarza i wydziela wtedy drugi hormon jajnikowy, zwany progesteronem. Rola estrogenu: grupa hormonów płciowych do których zalicza się estradiol, estron i estriol. Wpływają na kształtowanie się żeńskich narządów płciowych w czasie rozwoju płodowego i po urodzeniu (pierwszorzędowe cechy płciowe) i na drugorzędowe cechy płciowe, podtrzymują żeńskie czynności płciowe, odpowiadają za przygotowanie błony śluzowej macicy na przyjęcie zapłodnionego jaja. Estrogeny mają także wpływ na przemianę materii i na stan naczyń krwionośnych oraz kształtowanie się psychiki kobiecej i popędu płciowego (III-rzędowe cechy płciowe). Odpowiadają także za: gospodarkę lipidową, wapniową, przyswajanie białek, krzepliwość krwi, przyrost i zwiększenie pobudliwości mięśni gładkich (macicy i jajowodów). Po menopauzie jajniki przestją wydzielać hormony, co powoduje niedoborów estrogenów.

Zobacz również:

Niedobór estrogenów u młodych kobiet jest przyczyną chorób metabolicznych Progesteron czyli luteina jest to najważniejszy steroidowy żeński hormon płciowy wytwarzany przez ciałko żółte i łożysko w czasie ciąży, powodujący rozrost gruczołów sutkowych oraz przygotowują błonę śluzową macicy do zagnieżdżenia zapłodnionego jaja. Wydzielanie progesteronu wzrasta po owulacji, co hamuje skurcze macicy i zatrzymuje dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych Graafa. Inne zadania progesteronu to: hamowanie nadmiernego rozrostu endometrium pod wpływem działania estrogenów oraz cykliczne zmiany nabłonka jajowodów, szyjki macicy i pochwy, w ciąży hamuje odpowiedź immunologiczną matki na antygeny płodu, hamuje poród, znosi samoistną czynność skurczową ciężarnej macicy, wpływa na zmniejszenie kurczliwość mięśniówki macicy, pobudza błonę śluzową jajowodów i macicy do wydzielania substancji odżywczych, zatrzymuje wodę. Jego spadek powoduje depresję poporodową, wahania nastroju, powstawanie żylaków i przebarwień skóry.