Problem nietrzymania moczu u kobiet
Nietrzymanie moczu nie jest jednostką chorobową, a jedynie objawem, który może występować w wielu zaburzeniach czynnościowych, patologii dolnych dróg moczowych (przetoki moczowe, wady rozwojowe) czy układu nerwowego (guzy i urazy rdzenia kręgowego, stwardnienie rozsiane, przepukliny oponowo-rdzeniowe).
Również kaszel czy wysiłek fizyczny w mechanizmie wzrostu ciśnienia śródbrzusznego może powodować niekontrolowany wypływ moczu. Nie można zapominać, że nietrzymanie moczu to duży problem higieniczny, utrudniający kontakty międzyludzkie.
Kiedy kobiety chorują najczęściej?
Problem nietrzymania moczu może pojawić się u kobiet w wieku rozrodczym, jednak tak naprawdę częstość występowania gwałtownie wzrasta w wieku pomenopauzalnym. W wieku 30-39 lat z problemem boryka się około 12% pacjentek, ogólnie w okresie rozrodczym cierpi około 36% kobiet, natomiast w wieku menopauzalnym nietrzymanie moczu to przypadłość ponad 60% pań. Należy pamiętać, że społeczeństwo starzeje się, wydłuża się długość życia, a co za tym idzie zwiększa się odsetek chorujących.
Jakie są czynniki ryzyka?
Głównym czynnikiem ryzyka jest opisywany już starszy wiek kobiet. Również porody, szczególnie te wielokrotne i duże płody stanowią ważną przyczynę. Warto pamiętać, że przebyte zabiegi ginekologiczne, otyłość, przewlekły kaszel czy zaparcia nie pozostają obojętne. Negatywny wpływ mają również niektóre leki m.in. przeciwlękowe, diuretyki i hipotensyjne.
RODZAJE I PRZYCZYNY NIETRZYMANIA MOCZU
Zgodnie z International Continence Society (ICS) wyróżnia się:
- Wysiłkowe nietrzymanie moczu
- niewydolność zwieraczy
- nadmierna ruchomość szyi pęcherza
- Naglące nietrzymanie moczu
- mała podatność ściany pęcherza moczowego
- nadreaktywność wypieracza
- Nietrzymanie moczu z przepełnienia
- przeszkody w odpływie
- niedoczynność wypieracza
- Nietrzymanie moczu pozazwieraczowe
- wady rozwojowe
- przetoki
Wysiłkowe nietrzymanie moczu (WNM)
Wysiłkowe nietrzymanie moczu jest to wynik wzrostu ciśnienia wewnątrz jamy brzusznej niewłaściwie przenoszonego na połączenie cewkowo-pęcherzowe i bliższy odcinek cewki moczowej. Charakterystyczną cechą jest bezwiedne oddawanie niewielkich ilości moczu, bez uczucia parcia i wzrostu częstości mikcji. Przyczyną doprowadzającą do wypływu moczu jest wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej lub kaszel, a istotny wpływ ma przy tym zaburzenie statyki narządów płciowych.
Pod względem klinicznym WNM dzieli się na:
- I stopień – pojawia się tylko w pozycji stojącej przy gwałtownych wzrostach ciśnienia w jamie brzusznej, m.in. podczas kaszlu lub śmiechu.
- II stopień – występuje stale, związany jest z ciągłym napięciem mięśni brzucha przy takich czynnościach jak: chodzenie po schodach z obciążeniem czy podczas skakania.
- III stopień – problem pojawia się w pozycji leżącej, przy nieznacznym wzroście ciśnienia w jamie brzusznej np. przy zmianie ułożenia w łóżku.
Zobacz również:
Nietrzymanie moczu z przepełnienia
Nietrzymanie moczu z przepełnienia spowodowane jest upośledzoną kurczliwością mięśnia wypieracza, prowadząc do nadmiernego wypełnienia pęcherza moczowego. Charakteryzuje się okresowym popuszczeniem niewielkich ilości moczu wraz ze wzrostem jego objętości w pęcherzu lub nagłym wzrostem ciśnienia wewnątrzbrzusznego. Postać ta rozwija się m.in. w takich chorobach jak: stwardnienie rozsiane, polineuropatia cukrzycowa, upośledzenie polekowe i pooperacyjne oraz przepuklina jądra miażdżystego krążka międzykręgowego z uszkodzeniem dróg nerwowych.
Naglące nietrzymanie moczu (NNM)
Naglące nietrzymanie moczu związane jest z niekontrolowanym skurczem pęcherza moczowego w wyniku niestabilności mięśnia wypieracza pęcherza moczowego lub nadmiernej pobudliwości mięśnia wypieracza. Głównymi objawami są bezwiedne oddawanie moczu poprzedzone silnym uczuciem parcia oraz nykturia z minimum 2-krotnym oddawaniem moczu podczas wypoczynku nocnego.
Nietrzymanie moczu z przyczyn pozazwieraczowych
Nietrzymanie moczu z przyczyn pozazwieraczowych jest to najczęściej skutek powikłań pooperacyjnych, naciekania nowotworowego, urazu okołoporodowego lub powikłań po radioterapii, a także ekotopowego ujścia moczowodu lub niepełnego rozwoju ściany pęcherza moczowego. Charakteryzuje się oddawaniem bezwiednie moczu przez przetokę, która omija sprawny pod względem czynnościowym mechanizm cewki moczowej.
Przejściowe nietrzymanie moczu
Przejściowe nietrzymanie moczu może wynikać z obecności zmian zapalnych układu moczowego, zaburzeń świadomości, zmian zanikowych nabłonka ściany pochwy i cewki moczowej, stanów depresyjnych lub stosowania niektórych leków, m.in. na nadciśnienie tętnicze.
Jak przebiega diagnostyka nietrzymania moczu?
Najważniejszym elementem diagnostyki jest odpowiednio poprowadzony wywiad. W drugiej kolejności wykonuje się badanie ginekologiczne pozwalające ocenić m.in. stan narządu moczowego. Diagnostyka obejmuje również prowadzenie dzienniczka mikcyjnego uwzględniającego diurezę dobową, średnią objętość moczu i liczbę mikcji w ciągu dnia.
Ponadto wykonuje się szereg testów m.in.: test podpaskowy, próbę Bonneya, test patyczkowy, badania urodynamiczne, badania wideourodynamiczne, badania ultrasonograficzne, rezonans magnetyczny oraz badania dodatkowe (analiza moczu, posiew moczu).
Czy kobiety mogą same zapobiegać problemowi?
Kobiety, w zasadzie już od młodych lat muszą eliminować czynniki ryzyka. Działania powinny polegać m.in. na utrzymywaniu zdrowego trybu życia, ćwiczeniach wzmacniających mięśnie dna miednicy, zwalczać zaparcia, zapobiegać otyłości oraz ograniczać nadmierny wysiłek fizyczny, aby zmniejszyć nasilenie nietrzymania moczu jeżeli już do niego dojdzie. Ważne jest również prawidłowe prowadzenie porodu, unikanie przyspieszania zakończenia porodu oraz odpowiednie postępowanie w przedłużającym się porodzie.
Jak leczyć nietrzymanie moczu u kobiet?
Ogólnie można wyróżnić leczenie zachowawcze i operacyjne. Pierwszym etapem postępowanie powinno być zawsze leczenie zachowawcze. Do stosowanych obecnie metod zalicza się: kinezyterapię, trening pęcherza moczowego oraz leczenie farmakologiczne (leki hormonalne, przeciwzapalne, alfa-adrenergiczne, cholinergiczne). Jeżeli wykorzysta się wszelkie możliwe i dostępne metody zachowawcze, należy rozważyć leczenie operacyjne. Nie ma jednego skutecznego sposobu. Do problemu trzeba zawsze podejść indywidualnie i znaleźć najlepsze rozwiązanie.
Znanych jest ponad 160 sposobów operacyjnych. Ogólnie można wyróżnić operacje podpierające oraz podwieszające. Operacje podpierające polegają na przywracaniu prawidłowych stosunków anatomicznych w obrębie przepony miednicy, korekcji podparcia narządów układu moczowo-płciowego oraz zapewnieniu ich repozycji w miednicy.
Do tego typu zabiegów zalicza się plastykę przedniej ściany pochwy, szwy podcewkowe oraz korekcję cystocele i rectocele. Operacje podwieszające mają na celu korektę elementów podwieszających macicę, pęcherz moczowy oraz cewkę moczową. Do tego typu zabiegów zalicza się załonowe podwieszanie szyi pęcherza, technikę igłową Pereyry, operację sposobem Marshalla, Marchettiego i Krantza, kolposuspencję sposobem Burcha, operacje pętlowe oraz operacje beznapięciowe.
Źródło:
Bręborowicz Grzegorz, Położnictwo i ginekologia, Wydawnictwo Lekarski PZWL, Warszawa 2005
Autor: Piotr Kuc
Komentarze do: Problem nietrzymania moczu u kobiet (2)
nietrzymanie moczu
1Witam ,od kasd mam usunięte narządy rodne mam problemy nietrzymania moczu.To znaczy nie że cały czas ale kiedy sie śmieję,kaszle ,skacze czy tańczę ,w przeziębieniu to lepiej nie wychodzić z domu ,Kiedy nosze zakupy.Wsty... pokaż całość
po cięciu cesarskim
1ja miałam krótkotrwałe problemy z nietrzymaniem moczu po cięciu cesarskim, do którego byłam cewnikowana. problemy skończyły się mniej więcej 2 mies. po porodzie, a pomogły mi ćwiczenia mięśni Kegla i łykanie suplementu n... pokaż całość