Jak przebiega proces znieczulania do zabiegu?
Znieczulenie zgodnie z obowiązującą definicją jest czasowym zniesieniem czucia bólu przez chorego, a w zależności od zastosowanej metody również zniesienia świadomości, odruchów, a także napięcia mięśniowego. Działem medycyny zajmującym się m.in. tym zagadnieniem jest anestezjologia. Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat doszło do znacznego postępu w tej dziedzinie.
Jakie znamy rodzaje znieczuleń?
Najogólniej znieczulenia można podzielić na ogólne oraz przewodowe. Za znieczulenie ogólne uznaje się takie znieczulenie, które w sposób odwracalny i czasowy zniesie wszystkie wymienione składowe: świadomość, napięcie mięśniowe, czucie bólu oraz odruchy. Dzięki niemu możliwe jest wykonywanie skomplikowanych zabiegów operacyjnych w sposób bezbolesny i w chwili zabiegu bezstresowy dla pacjenta.
Bardzo ważną kwestią jest znajomość zagrożeń jakie wiążą się z tego typu działaniami, by możliwa była szybka reakcja w sytuacjach podbramkowych. Znieczulenie ogólne wymusza również na anestezjologu świetną znajomość leków, ich interakcji, nie wspominając już o umiejętnościach posługiwania się zaawansowanym sprzętem.
Za znieczulenie przewodowe uznaje się, takie znieczulenie, w przebiegu którego dochodzi do odwracalnego oraz czasowego przerwania przewodnictwa nerwowego czuciowego oraz ruchowego. Główną grupą leków stosowanych w tego typu znieczuleniach są leki działające miejscowo znieczulająco. Przykładem takich substancji może być lidokaina, mepiwakaina, bupiwakaina, prokaina lub tetrakaina. Dodatkowo ze względu na miejsce, które będzie znieczulane przewodowo wyróżnia się m.in. znieczulenie podpajęczynówkowe, zewnątrzoponowe, powierzchniowe, nasiękowe oraz blokady nerwów obwodowych.
W przypadku znieczulenia podpajęczynówkowego leki podaje się w sposób bezpośredni do płynu mózgowo-rdzeniowego. Dzięki niemu możliwe jest przeprowadzanie różnych operacji w obrębie podbrzusza, krocza, kończyny dolnej lub miednicy. Znieczulenie zewnątrzoponowe natomiast polega na podaniu środka znieczulenia miejscowego do przestrzeni pomiędzy blaszkami opony twardej w obrębie kanału kręgowego. Metoda ta stosowana jest głównie do odcinka lędźwiowego, mimo, iż możliwe jest jej wykonanie również w innych częściach kręgosłupa.
Znieczulenie powierzchniowe jest to najprostsza metoda polegająca na podawaniu leku bezpośrednio na spojówki oka lub błonę śluzową danego narządu. Za znieczulenie nasiękowe uważa się takie, w przebiegu którego dochodzi do blokowania czucia w obrębie zakończeń nerwów. Ostatni rodzaj znieczulenia, stanowiący bardzo obszerny temat to blokady nerwów obwodowych. Tym sposobem można znieczulić zarówno nerwy, pnie jak zwoje nerwowe.
Jak podejmuje się decyzję w kwestii wyboru znieczulenia?
Zobacz również:
- Opieka w domu: @lvp, przypadek naprawdę pojedynczy?
- Czy wykonanie zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta jest przestępstwem?
- Pacjencie! Czy wiesz jakie prawa Ci przysługują?
- Z humorem przeciwko nadużyciom lekarzy
- Jeżeli Twój lekarz jest zdrowy – Ty pewnie też jesteś!
- Leczenie placebo? Czy to możliwe?
- Leki na kredyt
- Uwaga pożar! ABC pierwszej pomocy
Lekarz stając przed wyborem odpowiedniego dla pacjenta znieczulenia musi uwzględnić przede wszystkim takie składowe jak stan ogólny chorego, przewidywany czas trwania operacji, rodzaj zabiegu i oczywiście doświadczenie operatora. Musi przewidzieć wcześniej możliwe straty krwi, czy będzie wymagane zwiotczenie chorego, a także zastanowić się nad opieką pooperacyjna. W miarę możliwości stara się również pytać chorego o zdanie, jaki rodzaj znieczulenie będzie dla niego lepszy. Bez względu na wybór zawsze należy pamiętać o zapewnieniu choremu należytego bezpieczeństwa oraz bezbólowego przebiegu operacji.
W przypadku najmłodszej grupy wiekowej najchętniej wybieranym znieczuleniem jest znieczulenie ogólne. Jeżeli zmiany dotyczą części obwodowych ciała w przypadku dorosłych zaleca się wykonywanie znieczuleń przewodowych. Jeżeli zapowiada się długotrwała operacja, chory będzie musiał być ułożony w niewygodnej dla niego pozycji stosuje się głównie znieczulenie ogólne wraz z intubacją oraz wentylowaniem zastępczym.. Osoby otyłe oraz te z krótką szyją ze względu na ryzyko niedrożności dróg oddechowych nie powinny być poddawana znieczuleniu z użyciem maski twarzowej.
Jak poprawnie powinno przebiegać znieczulenie ogólne?
Znieczulenie ogólne składa się z trzech głównych składowych: wprowadzenie, podtrzymanie oraz wyprowadzenie ze stanu anestezji. Pierwszym etapem jest zawsze upewnienie się, iż osoba znajdująca się na sali faktycznie jest tą, u której ma być wykonany zabieg. Bardzo ważnym jest pamiętanie o składaniu wkłuć dożylnych a w celach m.in. łagodzenia lęku podaje się m. in. midazolam.
Kolejnym etapem leczenie jest terapia podtrzymująca. Ma ona na celu ciągłe podawanie anestetyków drogą wziewną oraz dożylną, a także leków przeciwbólowych, oraz zwiotczających mięśnie. Po zabiegu operacyjnym należy wyprowadzić chorego ze stanu amnezji. Polega to głównie na zaprzestaniu podawania leków pod koniec zabiegu. Niekiedy zachodzi konieczność podawania leków mających za zadanie odwrócić efekt działania danego specyfiku. Warunkiem prawidłowo przeprowadzonego wybudzenia jest odzyskanie przez pacjenta świadomości oraz powrót własnego oddechu.
Jak przeprowadza się znieczulenie przewodowe?
Ze względu na specyfikę znieczulenia przewodowego, różni się ono znacznie, jeżeli chodzi o sposób postępowania. Bardzo ważnym jest, aby zabieg był robiony w pełnej czystości. Zawsze należy poinformować pacjenta jakie czynności będą wykonywane i czego powinien spodziewać się w danym momencie, np. teraz poczucie pan ukłucie, albo za chwilę będzie czuł pan mrowienie w stopach. Należy wytłumaczyć również choremu jaka część ciała będzie znieczulana i co to oznacza. Podczas zabiegu należ zapewnić ciągły dostęp do żyły, dzięki któremu będzie możliwość podawania leków.
Pierwszym etapem procedury znieczulenia jest prawidłowe wkłucie. Zawsze po wykonaniu tej czynności przed podaniem środka znieczulającego lekarz upewnia się, czy koniec igły nie znajduje się przypadkiem w naczyniu krwionośnym. Podanie środka znieczulającego do naczynia może powodować poważne konsekwencje, których należy się wystrzegać. Igłę zazwyczaj wprowadza się na tyle głęboko, by chory zgłosił pojawienie się uczucia mrowienia w obrębie obszarów zaopatrywanych przez podrażniony igłą nerw. Zawsze w pobliżu powinien być do dyspozycji zestaw resuscytacyjny, w razie ewentualnej silnej reakcji alergicznej na lek. Jeżeli pacjent jest niespokojny, lękliwy można zaproponować mu leki uspokajające.
Jakich powikłań można spodziewać się w przebiegu znieczulenia?
W zależności od rodzaju znieczulenia (ogólne lub przewodowe) powikłania mogą być zróżnicowane. Ogólnie w przebiegu znieczulenia niekiedy może dojść do niedotlenienia, odmy opłucnowej, niedrożności dróg oddechowych, czkawki, zaburzeń rytmu serca, nadciśnienia tętniczego, nagłego zatrzymania krążenia, zatorowości, spadku ciśnienia tętniczego, reakcji anafilaktycznej, bólów głowy, uszkodzenia obwodowych nerwów, gorączki złośliwej, nudności i wymiotów, zaburzeń czynności pęcherza moczowego, powikłań infekcyjnych, przedłużonego zwiotczenia i wielu innych. Większość z wymienionych objawów zdarza się stosunkowo rzadko, nie mniej należy o nich pamiętać.
Autor:
Piotr Kuc
Żródła:
1. Noszczyk Wojciech, Chirurgia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005
2. Kruszyński Zdzisław, Podstawy anestezjologii i intensywnej terapii, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytety Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2010
Komentarze do: Jak przebiega proces znieczulania do zabiegu?