Mam Haka na Raka – młodzież edukuje dorosłych

Zakończyła się V edycja Ogólnopolskiego Programu dla Młodzieży „Mam Haka na Raka”, dedykowana rakowi jelita grubego. Okazała się ona nie tylko jubileuszowa, ale i rekordowa pod wieloma względami. Do walki z rakiem przystąpiło najwięcej w historii programu, bo aż 3700 uczniów.

Jak pokazują przeprowadzone badania ewaluacyjne1, udział w programie istotnie wpływa także na zwiększenie świadomości profilaktyki nowotworowej w lokalnych społecznościach,a także realny wzrost zgłaszalności na badania profilaktyczne wśród rodzin uczestników.

Tak jak rodzice edukowali swoje dzieci, tak młodzi ludzie dziś uczą rodziców i osoby  starsze ze swojego otoczenia na czym polega profilaktyka nowotworowa i jak bardzo ważną rolę odgrywa w szybkim zdiagnozowaniu i wyleczeniu raka. To doskonały przykład dialogu międzypokoleniowego, który przełamuje wszelkie stereotypy – mówi dr Janusz Meder, Prezes Polskiej Unii Onkologii, organizator Programu. - Młodzi ludzie mają ogromną siłę sprawczą. To dzięki ich działaniom mamy realną szansę, by przyczynić się do przekonania społeczeństwa do regularnych badań profilaktycznych. Młodzież uczestnicząca w „Mam Haka na Raka” staje się pokoleniem zdrowotnie świadomym, dbającym zarówno o siebie, jak i swoich bliskich. Nie ma bowiem mowy o poprawie standardów diagnostycznych w Polsce bez elementu zmiany świadomości społecznej, a tą należy kształtować od podstaw, czyli poprzez najmłodszych członków naszego społeczeństwa.

Program „Mam Haka na Raka” zaprojektowany został z myślą o długofalowej edukacji społeczeństwa, a jak pokazują zrealizowane badania, ma on realny wpływ na zmianę postaw i zwiększanie świadomości społecznej nt. profilaktyki nowotworowej. W 2012 r. przeprowadzono ankietę wśród wszystkich uczestników programu, opartą o mierniki LBG (London Benchmarking Group, najpowszechniejszy dziś standard mierzenia efektywności działań społecznych), takie jak: poziom zaangażowania szkół i uczniów, wykonywanie badań profilaktycznych w rodzinie, prowadzenie rozmów w rodzinie nt. badań profilaktycznych, zaangażowanie społeczności lokalnej w działania edukacyjne oraz zachęcanie członków społeczności lokalnej do przeprowadzenia badań profilaktycznych.

Badania wykazały wzrost zgłaszalności szkół i zaangażowania uczniów w porównaniu do poprzednich edycji programu o średnio 8-9%. Ponadto wśród wszystkich uczestników programu, na przestrzeni zaledwie trzech miesięcy w trakcie trwania programu, badanie wykazało wzrost o 15 punktów procentowych (do 91%) odsetka osób, wśród których rodzin rozmawiano na temat badań profilaktycznych oraz wzrost o 9 punktów procentowych (do 69%) odsetka osób, wśród których rodzin znajdowały się osoby wykonujące badania profilaktyczne.

O stale zwiększającym się zaangażowaniu uczestników świadczy także rosnąca się liczba odbiorców programu. W V edycji młodzież w ramach podjętych działań dotarła ze swoim przekazem do niemal 140 000 osób, rozdała blisko 313 000 ulotek oraz zebrała ponad 113 000 podpisów pod deklaracją „Zachęcę jedną osobę do wykonania badania profilaktycznego”.

O tym, jak ważne jest edukowanie społeczeństwa oraz jak silny wpływ na to ma zaangażowanie młodzieży, opowiada Julia, jedna z uczestniczek programu: Dzwoniliśmy do naszej lokalnej redakcji, żeby napisała o „Mam Haka na Raka” – niech rodzice wiedzą, że chcemy się o nich zatroszczyć! Oni często nie zdają sobie sprawy, jak są dla nas ważni. Udziałem w tym programie możemy im to pokazać. Każdy czyta jakąś prasę – miło będzie jeśli nasze działania przekonają
ich do dbania o siebie.

V edycję zakończyła uroczysta gala finałowa, która odbyła się 25. czerwca br. w Soho Factory w Warszawie. W jej trakcie przyznano nagrody wyróżniającym się zespołom, aż w pięciu kategoriach: Nagroda Mediów, Nagroda za Działania Lokalne, Nagroda Studentów Medycyny i Zdrowia Publicznego, Nagroda Hakowicza oraz Nagroda Główna. Wśród laureatów znalazła się młodzież z Jeleniej Góry, Gdyni, Lublina, Brzegu i Tczewa. Nagrodę Główną zdobyły uczennice z Zespołu Szkół Technicznych „Mechanik” z Jeleniej Góry, które zaprojektowały kampanię społeczną pt. „Zabezpiecz tyły. Zrób kolonoskopię!”. Zwycięski zespół tworzą cztery dziewczyny: Paulina Małolepsza, Izabela Bardyga, Laura Frenczko i Magdalena Konieczek. Zespołem Hakowiczek opiekowała się nauczycielka – Pani Iwona Janicka. W nagrodę wyjechały na obóz językowy za granicę. Otrzymały również nagrody rzeczowe, a ich szkoła m.in.: modele anatomiczne, oraz mikroskop. Emisja kampanii na bazie ich pomysłu „Zabezpiecz tyły. Zrób kolonoskopię!” będzie realizowana w ogólnopolskich mediach i na nośnikach outdoor do końca bieżącego roku.



Scenariusz zwycięskiego projektu osadzony jest na humorystycznej kanwie historii mafii. Jej członkowie, na co dzień otoczeni władzą i pieniędzmi, wszędzie czują się bezpieczni. Jednak rutynę związaną ze zbieraniem haraczy i spożywaniem typowo włoskich, obfitych kolacji przerywa nieoczekiwane zajście – przez okno do pomieszczenia wrzucony zostaje kamień owinięty kartką z wypisaną groźbą „Idę po ciebie, don Pablo. W tym roku załatwiłem już 14 tysięcy bardziej niewinnych niż ty”. Następnie członkowie mafii słyszą silne walenie do tylnych drzwi, do których dobija się wróg. Przerażony szef wzywa posiłki, które mają „Zabezpieczyć tyły!” przed… rakiem jelita grubego. Zaskakująca puenta spotu ma na celu uzmysłowienie, że rak może dotknąć każdego z nas, a najskuteczniejszą metodą walki z nim jest profilaktyka – a więc wykonanie kolonoskopii.

Gala w Warszawie zakończyła V edycję programu, której celem było zwiększenie świadomości profilaktyki nowotworowej. W przypadku raka jelita grubego jedną z najskuteczniejszych metod wczesnego diagnozowania nowotworu jest badanie kolonoskopowe. Jesienią 2012 r. ruszy VI już edycja „Mam Haka na Raka”, która tym razem poświęcona będzie czerniakowi.


***
Więcej informacji na: www.mamhakanaraka.pl

O Ogólnopolskim Programie „Mam Haka na Raka”
Program „Mam Haka na Raka” jest ogólnopolskim programem skierowanym do młodzieży szkół ponadgimnazjalnych w całej Polsce. Celem „Mam Haka na Raka” jest umiejętne zaangażowanie młodzieży w proces edukacyjny związany z profilaktyką nowotworową. Głównym zadaniem postawionym przed młodymi ludźmi jest zorganizowanie działań lokalnych oraz zaprojektowanie kampanii społecznej.

Realizowana przez Polską Unię Onkologii oraz firmę GlaxoSmithKline Pharmaceuticals S.A. inicjatywa składa się z kilku etapów. Priorytetem jest przekazanie nastolatkom wiedzy, za pomocą której skutecznie mogą walczyć z niską świadomością profilaktyki chorób nowotworowych w naszym społeczeństwie. W pierwszym etapie programu, uczniowie działają w swoich środowiskach lokalnych, szerząc wiedzę na temat możliwości zapobiegania rakowi. Do II etapu zostają zakwalifikowane zespoły, które wykażą się największym zaangażowaniem i kreatywnością. Drużyny te zostają zaproszone do udziału w Warsztacie Kreatywnym, którego przedmiotem jest stworzenie kampanii promującej profilaktykę raka (co roku inny nowotwór). Zwycięski projekt kampanii społecznej autorstwa uczniów jest opracowywany przez profesjonalistów z agencji reklamowej, a następnie realizowany w mediach i na nośnikach reklamowych w całej Polsce.
Dotychczas w ramach programu powstały cztery kampanie społeczne: „Wystarczy tak niewiele…” (rak piersi), „Nie pakuj się do trumny, zrób cytologię” (rak szyjki macicy), „Nie krępuj się, zerwij z milczeniem” (rak prostaty) oraz „Nie wiąż się z papierosem” (rak płuca). Informacje o poszczególnych kampaniach można znaleźć w internecie: www.wystarczytakniewiele.pl, www.zbrobcytologie.pl, www.zbadajprostate.pl, www.niezpapierosem.pl.