Stany zapalne w jamie ustnej

Błona śluzowa jamy ustnej jest bardzo wrażliwa na wszelkiego typu mikrourazy i infekcje. Stanowią one jedne z przyczyn stanów zapalnych w jamie ustnej, które są dolegliwościami nieprzyjemnymi i bolesnymi.

Afty i owrzodzenia

Nawracające aftowe zapalenie jamy ustnej dotyczy aż 10 – 25% ogółu populacji, rzadziej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Najczęstszą przyczyną uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej, są urazy mechaniczne – zła proteza, nadgryzanie, aparat ortodontyczny. Do tej grupy zalicza się również owrzodzenia powstałe w wyniku pęknięcia pęcherza, których najczęstszą przyczyną są choroby ogólnoustrojowe.

Przyczyny owrzodzeń w jamie ustnej

• miejscowe: urazy, afty nawracające i nowotwory złośliwe
• polekowe: leki cytotoksyczne, niesteroidowe leki przeciwzapalne, aktywatory kanałów potasowych
• ogólnoustrojowe (HSV,VZV,EBV,CMV, Coxackie, ECHO, HIV, kiła, gruźlica), choroby skórno-śluzuwkowe, zaburzenia hematologiczne, schorzenia żołądkowo-jelitowe, choroby reumatyczne, zapalenie naczyń, zaburzenia endokrynologiczne.

Objawy i leczenie aft i owrzodzeń

Typowe objawy towarzyszące aftom i owrzodzeniom to ból oraz cuchnięcie z ust, a także widoczne pęcherze, nadżerki i owrzodzenia.

Rozpoznanie stawiane jest na podstawie wywiadu i objawów klinicznych. Przy podejrzeniu przyczyny ogólnoustrojowej zalecana jest dodatkowo diagnostyka laboratoryjna. BAC – badanie histopatologiczne wykonuje się przy podejrzeniu zmiany nowotworowej.

Leczenie może być miejscowe lub przyczynowe. Mogą to być różnego rodzaju płukanki z chlorheksydyną lub triklosanem. Lekarz może również zalecić zastosowanie pasty adhezyjnej, leków przeciwwirusowych oraz wyrównanie niedoborów żelaza i witamin.

Aby zapobiec powstawaniu naft i owrzodzeń, należy właściwie dbać o higienę jamy ustnej, starać unikać się urazów poprzez niedopasowane protezy, ostre i twarde pokarmy. Warto pamiętać o tym, aby dostarczać do organizmu odpowiednie ilości żelaza oraz innych witamin.

Zmiany białe w jamie ustnej

Białe plamy występujące na błonie śluzowej można podzielić na dwie grupy. Pierwsza to zmiany, które z łatwością można usunąć, np. gazikiem. Mogą to być nagromadzone resztki pokarmowe, nekrotyczny nabłonek, czy zmiany grzybicze. Drugie to zmiany białe trwałe, spowodowane rogowaceniem. Kandydoza utrzymująca się wiele miesięcy to najczęstszy objaw pacjentów zakażonych HIV.

Przyczyny białych plam w jamie ustnej

• miejscowe: substancja biała – resztki pokarmu, substancje związane ze złą higieną jamy ustnej, keratozy, oparzenia, blizny, język obłożony, leukoplakia, nowotwory,
• ogólnoustrojowe: zakażenia, choroby skórno-śluzówkowe,
• wrodzone: leukoedema, znamię białe gąbczaste, grudki Fordyce'a.

Objawy i leczenie białych plam w jamie ustnej

Zmiany takie są zazwyczaj niebolesne, powodują jednak dyskomfort lub uczucie pieczenia w jamie ustnej. Objawy przedmiotowe to przede wszystkim biała zmiana, wieloogniskowa, prążkowana lub rozlana, mogąca opalizować.

Diagnoza stawania jest głównie na podstawie obrazu klinicznego, należy zbadać również skórę i pozostałe błony śluzowe. Poszerzona diagnostyka obejmuje badania krwi, BAC – badanie histopatologiczne.

Leczenie może się odbywać za pomocą rożnego rodzaju płukanek, pędzlowania, czy zażywania leków przeciwgrzybicznych, takich jak zawiesiny, tabletki, kremy. Jeżeli mamy taką dolegliwość, powinniśmy odstawić steroidy w aerozolu, palenie tytoniu, zmniejszyć spożywanie alkoholu.

Zmiany czerwonew jamie ustnej

Zmiany te są najczęściej spowodowane kandydozą, choć mogą być również objawem dysplazji czy nowotworów złośliwych. Najczęstsza postać kandydozy – protezopochodne zapalenie jamy ustnej – sięga nawet do 70% w populacjach osób starszych.

Przyczyny zmian czerwonych w jamie ustnej

miejscowe: wirusy, kandydoza, urazy, radio-terapia, leki, erytroplakia, nieprawidłowości naczyniowe, nowotwory.
Ogólnoustrojowe: plamice, choroby skórno-śluzówkowe, stany niedoborowe, choroby układowe

Objawy i leczenie zmian czerwonych w jamie ustnej

Podstawowe objawy to ból, pieczenie, widoczność różnej wielkości czerwonych plam na śluzówkach jamy ustnej.

Tak jak w przypadku zmian białych, diagnoza stawiana jest głównie na podstawie obrazu klinicznego, należy zbadać również skórę i pozostałe błony śluzowe. Poszerzona diagnostyka obejmuje badania krwi, BAC – badanie histopatologiczne.

Leczenie jest podobne jak w przypadku zmian białych. Polega ono na wyrównaniu poziomu witamin w organizmie, w szczególności witaminy B2, niacyny i poziomu żelaza.

Guzy i obrzmienia

Przyczyny guzów i obrzmień

Najczęstszą przyczyną, która powoduje obrzmienia w jamie ustnej jest ropień okołozębowy. Innymi czynnikami, które mogą również je powodować są: zmiany zapalne, nowotwory, urazy, zaburzenia endykrynologiczne (ciąża, cukrzyca, nadzczynność tarczycy), przyjmowanie leków (fenytoina, cyklosporyna, blokery kanałów wapniowych), wirusy, zmiany włóknisto-kostne.

Objawy i leczenie guzów i obrzmień

Podstawowymi objawami są bóle  oraz uczucie przeszkody w jamie ustnej. Po wykonaniu badania przedmiotowego stwierdza się różnej wielkości guzy.

Diagnozy dokonuję się na podstawie takich badań, jak w przypadku zmian białych oraz czerwonych, głównie na podstawie obrazu klinicznego. Należy zbadać również skórę i pozostałe błony śluzowe. Poszerzona diagnostyka obejmuje badania krwi, BAC – badanie histopatologiczne.

W tym przypadku zazwyczaj stosuje się leczenie operacyjne. Aby uniknąć tego typu dolegliwości należy dbać o higienę jamy ustnej i starać się unikać wszelakich urazów.

Autor: Martyna Majkuk