Konopie: w jaki sposób niszczą pamięć roboczą?

Konopie działają na pamięć roboczą, to wiemy. Ale jak? Nad tym pytaniem pochylili się naukowcy, którzy być może znaleźli odpowiedź. Albowiem, Giovanni Marsicano, z instytutu ISERM oraz jego współpracownicy z Neurocentre Magendie opisali mechanizm, poprzez który konopie uszkadzają pamięć roboczą. Badanie to ukazało się w przeglądzie naukowym Cell.

Konopie nie działają bezpośrednio na neurony, ale na komórki glejowe, które znajdujemy jedynie w mózgu. Efektem tego jest zmniejszenie połączeń neuronowych na poziomie hipokampu. A hipokamp jest przecież siedliskiem pamięci roboczej.

Co więcej, jest to struktura mózgowa, od której zależy to, że nasze wspomnienia są modulowane. Aż do tej pory, mechanizmy komórkowe odpowiadające za takie, a nie inne działanie konopi, to znaczy za uszkadzanie procesu zapamiętywania, nie były jasne. 

Pamięć robocza, czyli co?

Pamięć robocza to taki rodzaj pamięci, który pozwala nam wykonywanie codziennych operacji kognitywnych, takich jak pisanie, liczenie, czytanie, zastanawianie się. Operacji tych dokonujemy na podstawie informacji zgromadzonych czasowo (na kilka sekund do kilku minut).

Pamięć robocza jest więc odpowiedzialna za przetwarzanie informacji dźwiękowych, przestrzennych i wzrokowych. A jednym z największych skutków zatrucia kannabinoidami jest uszkodzenie właśnie pamięci roboczej. Konopie powodują uszkodzenia tej funkcji, a przez to ludzie palący konopie nie są w stanie wykonywać codziennych zadań, które bez tego zrobiliby normalnie.

Receptory kannabinoidów znajdują się na komórkach glejowych hipokampu.

Komórki astroglejowe: na pierwszej linii strzału

Naukowcy z Neurocentre Magendie wykazali, że kannabionoidy, kiedy tylko zwiążą się ze swoimi receptorami w ludzkim mózgu, zmniejszają siłę połączeń między neuronami na poziomie hipokampu.

Kannabinoidy to około 60 związków, które pochodzą z liści i kwiatów cannabis, czyli konopi. Działają one na mózg poprzez właśnie receptory kannabinoidowe. A w omawianym tutaj badaniu, naukowcy skupili się wyjątkowo nad receptorem CB1, którego jest niezwykle dużo na poziomie zakończeń nerwowych mózgu.

Receptor CB1 jest obecny na błonach neuronów, ale również na błonie komórek astroglejowych hipokampu, które wspierają neurony. Powiązanie kannabinoidów z receptorami CB1 aktywuje sygnały wysyłane do receptorów glutaminianu zakończeń nerwowych. Pozwalają one na krążenie informacji między każdą komórką nerwową. Mechanizm ten moduluje siłę połączeń między neuronami hipokampu (spadek sygnału), co zakłócać ma pamięć roboczą.

Myszy straciły pamięć

Aby odkryć mechanizm działania kannabinoidów, badacze ocenili przestrzenną pamięć roboczą u myszy w obecności THC (najbardziej chyba znany kannabinoid).

Do tego celu posłużyli się dwoma grupami tych gryzoni, u których receptor CB1 został zniesiony albo na komórkach astroglejowych, albo na neuronach. Co się okazało?

Otóż, kiedy receptory CB1 zostają zniesione jedynie na neuronach, THC powoduje zaniki roboczej pamięci przestrzennej u myszy. A kiedy zniesiono receptory na poziomie komórek astroglejowych, stwierdzo zachowanie przestrzennej pamięci roboczej. Okazuje się więc, że receptory CB1, zlokalizowane na poziomie komórek atroglejowych, są w rzeczywistości odpowiedzialne za to, że THC uszkadza pamięć roboczą.

Rezultaty te bardzo dobrze pokazują, zarówno w doświadczeniach in vivo, jak i in vitro, jak ważna jest aktywacja receptorów CB1 komórek astroglejowych, a nie receptorów neuronów, jeżeli chodzi o działanie kannabinoidów na pamięć roboczą, jak wyjaśniają naukowcy.

Jest to ważne, ponieważ wiele badań przeprowadzonych w ostatnich latach wykazało, że konopie mogą być użyteczne w leczeniu niektórych chorób. Poznanie więc specyficznego mechanizmu działania związków kannabinoidowych na poziomie hipokampu pozwoli ulepszyć aktualne potencjalne terapie, wobec których część lekarzy i pacjentów jest dość nieufna, z powodu skutków ubocznych związanych z konsumpcją konopi.