Wady wymowy mogące występować u dzieci w wieku przedszkolnym

Problemy ze sprawnością językową dzieci w wieku przedszkolnym, ale i nie tylko, są źródłem zmartwień wielu rodziców. Jest wiele zaburzeń, które nieleczone mogą skutecznie doskwierać oraz obniżać komfort życia, nawet dzieciom w wieku przedszkolnym.

Przecież trudności w wymowie ograniczają komunikację ze światem zewnętrznym, nie tylko z rodzicami czy wychowawcami, ale przede wszystkim z rówieśnikami. Problemy sprawności językowej występujące u dzieci stają się coraz bardziej powszechne. Wciąż słyszymy przeróżne definicje zaburzeń, jednak czy wiemy co one tak naprawdę oznaczają? Dlaczego nasze dziecko ma trudności w mówieniu oraz w jaki sposób możemy mu pomóc?

Jakie zaburzenia sprawności językowej mogą grozić dziecku?

Opóźnienie rozwoju mowy

Wyróżnić możemy dwie postacie owego zaburzenia – proste i złożone. Proste opóźnienie rozwoju mowy występuje wtedy, gdy dziecko rozwija się prawidłowo, w tzw. normie intelektualnej, rozumie mowę rodziców i innych domowników, wykonuje polecenia, a mimo to samo nie mówi. Problem ten uznaje się za zaburzenie u dzieci w wieku 3-4 lat. Z kolei złożona forma polega na tym, iż dziecko nie tylko nie mówi, bądź nie potrafi poprawnie się wypowiedzieć, ale również nie rozumie mowy innych ludzi. O ile w pierwszym przypadku opóźniona jest tylko „czynna” mowa, o tyle w drugim sytuacja jest dużo bardziej poważna, bowiem przyczynami takiego stanu rzeczy mogą być: ogólny niedorozwój, zaburzenia Centralnego Układu Nerwowego oraz zaniedbania środowiskowe.

Dyslalia

Jest to zaburzenie, które polega na tym, iż dziecko nie może poprawnie wymówić jednej bądź kilku głosek, dlatego zniekształca ich brzmienie, bądź wymawia je w sposób niezrozumiały dla otoczenia. Do tego zaburzenia możemy zaliczyć m. in.:

Zobacz również:

Sygmatyzm

Polega na seplenieniu. Dziecko w nieprawidłowy sposób artykułuje głoski. Jest to jedno z najczęściej występujących zaburzeń językowych u dzieci. Może on także przybierać różne formy, w czasie których dziecko podczas wymowy opuszcza głoski, zamienia trudniejsze głoski do wypowiedzenia na łatwiejsze dla siebie, bądź też całkowicie je deformuje.

Rotacyzm

Jest to tzw. reranie, kiedy to dziecko nie potrafi w prawidłowy sposób wymówić głoski „r”. Podobnie jak w przypadku sygmatyzmu, podczas rerania również może dochodzić do opuszczania głoski, zamiany na łatwiejszą, bądź do deformacji głosek.

Jąkanie się

Dziecko wykazuje trudności w płynnym mówieniu, szczególnie podczas sytuacji dla niego trudnych emocjonalnie, gdy towarzyszy temu stres. Polega ono na zaburzeniu współdziałania narządów: oddechowego, artykulacyjnego oraz fonacyjnego. Sama świadomość z kolei, powoduje u dziecka silny lęk przed mówieniem oraz obawy przed wyśmianiem ze strony otoczenia.

Kiedy zauważamy u dziecka już początkowe trudności z wymową, które nie mijają, ale cały czas towarzyszą malcowi, należy udać się na konsultację logopedyczną. Niezwykle istotną sprawą, jest jak najwcześniejsze wykrycie zaburzeń, a więc diagnoza, jak również podjęcie skutecznego leczenia, które pomoże dziecku w pracy nad poprawną wymową, ale także zwiększy jego komfort psychiczny.

Przyczyny zaburzeń mogą być różne, jednakże do najczęściej spotykanych można zaliczyć:

nieprawidłową budowę narządów artykulacyjnych oraz nieprawidłowe funkcjonowanie narządu słuchu

wady zgryzu oraz kłopoty z uzębieniem

niedostatecznie wykształcone bądź też zbyt napięte mięśnie języka

choroby dróg oddechowych i zaburzenia oddychania

nieprawidłowe wzorce środowiskowe

ograniczony kontakt z rodzicami

brak okazji do rozwoju mowy

Prawidłowe rozpoznanie oraz podjęcie leczenia jest zatem niezwykle istotne. Pamiętajmy, iż dziecko, które boryka się trudnościami w mówieniu, jest wielokrotnie świadome swoich problemów. Odczuwa ogromny dyskomfort w kontaktach z otaczającym światem, stroni od rówieśników, jest samotne oraz zakompleksione. Należy zauważyć, iż unika rozmowy, ma bardzo niską samoocenę oraz miewa stany lękowe. Tak więc zaburzenia wymowy niosą za sobą również szereg konsekwencji, które skutecznie utrudniłyby życie osobie dorosłej, a co dopiero dziecku. Dlatego tak ważna jest nie tylko fachowa pomoc, ale również profilaktyka i wsparcie rodziców. Istotne jest, aby dbać o rozwój mowy już od najwcześniejszych lat życia dziecka – jak najwięcej rozmawiać z dzieckiem, czytać, wzbogacając tym samym słownictwo malca, jak również ćwiczyć poprzez zabawę rozwój narządów artykulacyjnych. Bardzo ważna jest również postawa rodziców oraz bliskich, aby nie wyśmiewać się z trudności dziecka, ale starać się być wyrozumiałym i wspierać malca w ćwiczeniach – motywować do działania i jak najwięcej chwalić.

Autor:
Sabina Maćkowicz