Eksperci wzywają do stałego monitorowania zachorowań na choroby wywołane przez pneumokoki

Monitoring epidemiologiczny stanowi racjonalną podstawę dla procesu decyzyjnego odnośnie wyboru optymalnej szczepionki, i co za tym idzie, skutecznego zapobiegania zakażeniom pneumokokowym.

Dzieci są nadal narażone na kontakt z grożnymi szczepami bakterii Streptococcus pneumoniae odpowiedzialnymi za rozwój choroby pneumokokowej.i Do takiego wniosku doszli eksperci medyczni z ponad 20 krajów Europy Środkowej i Wschodniej, Turcji oraz Indii, którzy zebrali się dzisiaj podczas 5th Pneumo Surveillance Workshop zorganizowanych w Warszawie. Celem spotkania było omówienie kluczowej roli skutecznie prowadzonego monitoringu w wyborze szczepionki skoniugowanej przeciw pneumokokom do kalendarza szczepień. Racjonalny wybór powinien opierać się na zasadach EBM (evidence-based medicine), co w efekcie ma prowadzić do zmniejszenia liczby ciężkich przypadków zachorowań.

Choroba pneumokokowa jest jedną z najgroźniejszych na świecie chorób, której można zapobiec poprzez szczepienie. Streptococcus pneumoniae pozostaje wiodącą przyczyną zachorowalności i śmiertelnościii. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, iż rocznie około miliona dzieci, głównie w krajach rozwijających się, umiera z powodu choroby pneumokokowej.

Istnieje ponad 90 serotypów (odmian) pneumokoków. Tylko część z nich wywołuje ciężkie, zagrażające życiu zakażenia.

W celu poprawy sytuacji w poszczególnych krajach konieczne jest wprowadzenie odpowiednich systemów nadzoru, pozwalających monitorować występowanie różnych chorób  pneumokokowych oraz serotypy pneumokoków odpowiedzialne za ich wywołanie. Jedynie na tej podstawie można podejmować racjonalne decyzje odnośnie wyboru optymalnej szczepionki, zarówno dla pacjentów indywidualnych, jak i do narodowego programu szczepień.

Podczas spotkania podkreślono, że epidemiologia chorób pneumokokowych u dzieci poniżej
5 roku życia zmienia się w czasie. Od dłuższego czasu serotypy 6A i 19A są ważną przyczyną ciężkich przypadków zachorowań. W ciągu ostatnich 10 lat wzrosło występowanie serotypu 19A oraz jego oporność na antybiotyki. Obecnie, w wielu krajach europejskich, serotyp 19A jest dominującą przyczyną zakażeń pneumokokowych; w Europie i Stanach Zjednoczonych także serotypy 3 oraz 7F. Coraz częściej odnotowuje się przypadki chorób wywołanych przez serotyp 3, szczególnie wśród dzieci i w powiązaniu z ciężkim zapaleniem płuc.

Eksperci uczestniczący w warsztatach podkreślili istotne różnice między krajami odnośnie sposobu rozpoznawania, raportowania i monitorowania przypadków zachorowań na choroby pneumokokowe.4 Oznacza to brak lub nieprawidłowe realizowanie skutecznych krajowych strategii prewencji, mających na celu ochronę małych dzieci, szczególnie narażonych na ciężkie powikłania i zgony z powodu infekcji pneumokokowych.

- Jedynym sposobem na uzyskanie skutecznej ochrony przed chorobami pneumokokowymi jest szczepienie, dla którego racjonalną podstawą jest ciągłe monitorowanie przypadków zachorowań na poziomie krajowym i identyfikowanie serotypów odpowiedzialnych w danym czasie za najcięższe zakażenia – mówi prof. Waleria Hryniewicz, konsultant krajowy ds. mikrobiologii lekarskiej;  prezes Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów. 

- Skoniugowane szczepionki pneumokokowe różnią się składem serotypowym. Poszczególne kraje powinny zatem podjąć działania mające na celu identyfikację serotypów bakterii najczęściej powodujących zakażenia, tak by powszechne programy szczepień tworzone były w oparciu o dane naukowe – mówi prof. David Greenberg, Dyrektor Służb Medycznych ds. Chorób Zakaźnych Dzieci w południowym oddziale Kupat Holim Clalit (główna izraelska instytucja ochrony zdrowia); profesor na Wydziale Nauk o Zdrowiu na Ben-Gurion University of the Negev, Be’er-Sheva. - Nadzór nad zakażeniami pneumokokowymi stanowi kluczowe narzędzie dla wyboru optymalnej szczepionki.

Szczepionka skoniugowana 13-walentna zawiera antygeny trzynastu najczęściej występujących serotypów pneumokokowych - wywołujących chorobę inwazyjną u małych dzieci na całym świecie - łącznie z serotypami 3, 6A oraz 19Aiii. Zapewnia najszerszą dostępną ochronę przeciwko pneumokokom. W trakcie warsztatów podkreślono, że szczepionka ma największe pokrycie serotypów bakteryjnych odpowiedzialnych za ciężkie postacie choroby pneumokokowej u dzieci, obserwowane w wielu krajach Europy oraz w Indiach. Serotypy zawarte w szczepionce 13-walentnej są odpowiedzialne za ponad 80% przypadków choroby pneumokokowej
w większości regionów świata.