ADHD - czy przerywać leczenie na wakacje?

„Dziecko i świat za pan brat” to długofalowy program edukacji społecznej otoczenia dzieci chorych na ADHD. Jego zadaniem jest budowanie autentycznego i trwałego zainteresowania tematyką nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi oraz dostarczanie praktycznych narzędzi postępowania z dziećmi z tym zaburzeniem.

Program propaguje właściwą ścieżkę postępowania w ADHD opartą na kompleksowym leczeniu - psychoterapii i bezpiecznej farmakoterapii zgodnej z cyklem życia dziecka. Program powstał dzięki wsparciu firmy Janssen. Czy warto przerywać terapię ADHD na czas wakacji?

Najnowsze europejskie wytyczne NICE1, organizacji wydającej rekomendacje dotyczące standardów leczenia, mówią wyraźnie - „wakacje lekowe” nie są rutynowo zalecane. W kontekście rozwoju zachowań społecznych oraz indywidualnych umiejętności dziecka z ADHD, czas spędzany poza szkołą jest dla pacjenta równie ważny, jak czas lekcji. Tymczasem rodzice dzieci z ADHD często decydują się na przerwanie terapii ich pociech w okresie letnim. Eksperci przekonują jednak, że zaprzestanie leczenia na kilka miesięcy może zniweczyć dotychczasowe postępy w terapii.

ADHD jest problemem często kojarzonym ze szkołą. To właśnie w klasie zaczynają się pierwsze kłopoty wynikające z zaburzeń koncentracji czy nadpobudliwości - natłok informacji, konieczność długotrwałego skoncentrowania się, skupienia na lekcji, co stanowi nie lada wyzwanie dla dziecka cierpiącego na nadpobudliwość psychoruchową z deficytem uwagi. Należy jednak pamiętać, że objawy utrzymują się przez cały dzień, od momentu przebudzenia dziecka aż do pójścia spać.

W Polsce ADHD dotyczy około 280 tys. dzieci. Jak potwierdzają badania z ostatnich 10 lat najskuteczniejsza metoda leczenia ADHD polega na psychoterapii łącznie z farmakoterapią. W Polsce około 55 tys. wymaga farmakoterapii jako elementu kompleksowego leczenia. Niestety, obecnie z powodu słabej świadomości społecznej, a co za tym idzie niskiej rozpoznawalności ADHD, jedynie 4 tys. dzieci jest leczonych farmakologicznie. Rodzice i nauczyciele coraz częściej mają świadomość problemu i potrzeby objęcia dziecka fachową opieką psychologa lub psychoterapeuty i lekarza. Ponieważ efekty leczenia są widoczne natychmiast, a różnica w zachowaniu pacjenta w szkole jest nie do podważenia, rodzice zdają sobie sprawę z zasadności przyjmowania leków. Niestety, kiedy rok szkolny dobiega końca, wielu z nich postanawia przerwać leczenie, chcąc dać „odpocząć” dziecku.

Zobacz również:

Taka decyzja nie jest jednak niczym uzasadniona. Według ekspertów po uzyskaniu adekwatnej odpowiedzi na farmakoterapię, leczenie farmakologiczne ADHD powinno być kontynuowane tak długo, jak pozostaje klinicznie skuteczne. Przerwa w leczeniu przynosi niejednokrotnie więcej szkody niż korzyści. Efekty osiągnięte w terapii podczas roku szkolnego mogą zostać cofnięte. Trzeba pamiętać, że ADHD to problem nie tylko szkolny - dziecko musi na co dzień dobrze funkcjonować również w domu, czy na podwórku.

Doktor Artur Kołakowski, psychiatra i psychoterapeuta, prowadzący warsztaty dla psychologów i pedagogów w ramach programu „Dziecko i świat za pan brat” wyjaśnia: „W latach 50 i 60-tych uważano, że pacjenci z ADHD wymagają leczenia farmakologicznego (w celu poprawy koncentracji, zmniejszenia ruchliwości i impulsywności) tylko w czasie lekcji szkolnych. Jednak późniejsze badania szybko zmieniły ten pogląd. Okazało się, że symptomy ADHD mogą zaburzać funkcjonowanie dzieci w każdej sferze ich funkcjonowania - w czasie szkoły, zajęć dodatkowych, odrabiania lekcji czy spotkań z przyjaciółmi”.

Psychoterapia oraz nowoczesna farmakoterapia, zapewniająca równomierne działanie leku przez cały dzień przy jednorazowym podaniu rano, np. przed śniadaniem, skutecznie ułatwiają funkcjonowanie we wszystkich środowiskach, w domu, szkole i na podwórku z rówieśnikami. Pacjenci objęci leczeniem pozyskują lepsze wyniki w nauce w porównaniu z dziećmi z nieleczonym ADHD, częściej uczęszczają na zajęcia pozalekcyjne, uprawiają sport, mają lepsze kontakty z rówieśnikami. Co ważne, spada też u nich ryzyko wypadków oraz zachowań aspołecznych, co ma znaczący wpływ na funkcjonowanie poza szkołą. Wszystkie te korzyści znacząco wpływają na jakość życia dziecka z objawami ADHD.

Możliwość rozważenia opcji przerwania leczenia na jakiś czas pozostawia się oczywiście rodzicom, opiekunom i młodym pacjentom. To oni w porozumieniu z lekarzem wybierają najlepszy model terapii, który może uwzględniać okresową przerwę w leczeniu. Ogólnoeuropejskie wytyczne NICE2 wskazują jednak wyraźnie - „wakacje lekowe” nie są rutynowo zalecane i nie powinno się ich podejmować bez konsultacji z lekarzem specjalistą.

„Lekarz podczas wywiadu dowie się, jakie sfery życia dziecka są zaburzone - wyjaśnia dr Kołakowski - czy tylko sfera zachowania w szkole i zdobywania wiedzy, czy także relacji z rówieśnikami czy sytuacji rodzinnej. I jeśli uzyska informacje, że weekendy są koszmarem, bo nikt nie jest w stanie wytrzymać objawów ADHD u „Artura”, to mamy jasne wskazanie do stosowania leków nie tylko w szkole i najlepiej przez wszystkie dni w tygodniu. Podobna sytuacja może dotyczyć wakacji – są pacjenci, gdzie przerwanie leczenia nie przyniesie żadnych negatywnych efektów. Z drugiej strony w sytuacji wyjazdu „Artura” na obóz żeglarski, gdzie ma zdawać na patent sternika i świadomości, że w zeszłe wakacje, z powodu objawów ADHD wyrzucono go trzeciego dnia z obozu harcerskiego, warto zastanowić się nad kontynuacją leczenia także w miesiące wolne od szkoły”.

www.adhdonline.pl