Otyłość - senność: niebezpieczny związek

Włoskie badania na szeroką skalę wskazują, że ryzyko otyłości i cukrzycy wzrasta u pacjentów, których sen trwa krócej niż pięć godzin na dobę. Badania epidemiologiczne potwierdzają tę tezę: krótki czas trwania snu wiąże się ze zwiększoną zapadalnością na otyłość i cukrzycę, a bezsenność sama w sobie jest czynnikiem ryzyka dla obu tych chorób.

Według włoskiej metaanalizy 45 badań (na ponad 600.000 uczestnikach), ryzyko otyłości wzrosło o 55% u osób, których sen trwał średnio mniej niż 5 godzin na dobę. Ci sami autorzy wykazali, że sen trwający mniej niż 6 godzin przyczynia się do wzrostu o 28% ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2.

Kontrola apetytu

Z drugiej strony, nie ma prac naukowych konkretnie udowadniających istnienie związku między poważną postacią przewlekłej bezsenności a otyłością.

Przeprowadzone badania eksperymentalne dotyczą krótkotrwałego braku snu, potwierdzają jednak obserwacje epidemiologiczne. Zespół Karine Spiegel (Inserm/UCBL-U628 Lyon) tak samo wykazał, że ograniczenie snu dorosłych od 2 do 7 dni zmienia neuroendokrynną regulację apetytu.

Poziom leptyny, hormonu wysyłającego sygnały do mózgu o odczuciu sytości, jest zmniejszony, natomiast poziom greliny, hormonu stymulującego odczucie głodu, jest zwiększony.

Inne badania poświadczają, że osoby cierpiące na ograniczoną ilość snu spożywają więcej produktów zawierających cukier i tłuszcz. Ten sam zespół udowodnił, że przy ograniczeniu ilości snu, wrażliwość na insulinę i tolerancja glukozy jest osłabiona, a tendencja taka utrzymywana przez dłuższy okres odpowiada zwiększonemu ryzyku wystąpienia cukrzycy typu 2.

Jedna z hipotez zakłada wpływ działania oreksyny. Jak stwierdza Karine Spiegel, zidentyfikowany w tych samych badaniach neuropeptyd wpływający na zaburzenia snu i odżywianie, stymuluje pobudzenie kory mózgowej, a także współczulnego układu nerwowego, co wyjaśnia działanie leptyny i greliny, jak też działanie podwzgórza, gdzie jest wydzielany neuropeptyd Y.

To on silnie wpływa na apetyt i system nagrody zwiększający odczucie przyjemności związanej z przyjmowaniem pokarmów. Pozbawienie snu stymuluje ten system. To prawdopodobnie upośledzenie tego systemu, ze względu na skrócony czas snu, wyjaśnia pojawienie się otyłości i cukrzycy.

Utrata masy ciała

W innym badaniu, pacjentów z nadwagą poddano tej samej diecie odchudzającej, a niektórych pozbawiono snu. Wszyscy tak samo tracili na wadze, ale osoby śpiące krócej straciły więcej beztłuszczowej masy mięśni niż pozostali.

Beztłuszczowa tkanka ciała wspomaga regulację węglowodanów. Potwierdziło się to również u dorosłych na przestrzeni sześciu lat: osoby lubiące dłużej spać przybierały na wadze mniej niż inni, zatem zwiększenie ich czasu snu hamowało przyrost masy ciała.

Ponadto, bezsenność zwiększa wydzielanie kortyzolu. Wzrost ten jest odpowiedzialny za wzmożoną otyłość trzewną i insulinooporność, które również przyczyniają się do ryzyka nadwagi i cukrzycy.

Sen w liczbach

90 minut - jest to średnia długość cyklu snu, każda noc liczy od 4 do 6 cykli.

4 etapy dzielą każdy cykl snu. Składają się one najpierw z lekkiego snu, potem głębokiego, wolnofalowego, a następnie ze snu głębokiego, by dotrzeć do fazy REM.

8% populacji charakteryzuje ospałość w ciągu dnia, która zbyt często pozostaje niezauważona.

19 godzin na dzień, to czas snu typowy dla nietoperzy.