Przyczyny otyłości, rodzaje i profilaktyka

Ludzkie ciało od zawsze posiada ogromną wartość, jest przecież nierozerwalnym elementem wizerunku człowieka. Kiedyś obfite kształty uznawano za symbol bogactwa, zdrowia i dobrobytu. Obecnie coraz bardziej rozpowszechniony staje się trend na atrakcyjność fizyczną, która dawniej była jedynie atutem, dzisiaj wydaje się być obowiązkiem.

Otyłość nie jest tylko problemem estetycznym, lecz przede wszystkim zdrowotnym, będącym konsekwencją wielu czynników m. in.: genetycznych, kulturowych, środowiskowych, behawioralnych oraz socjoekonomicznych.

Czym właściwie jest otyłość?

Otyłość jest przewlekłą chorobą ogólnoustrojową, która jest spowodowana nadmierną podażą energii zawartej w pokarmach. Przekraczając zapotrzebowanie organizmu, energia ta, magazynowana jest w postaci tkanki tłuszczowej. Otyłość może pojawić się w każdym wieku, u obu płci i we wszystkich grupach etnicznych. Obecnie stanowi ogromny problem epidemiologiczny na świecie, a choroby z nią związane coraz częściej są przyczyną zgonów.

Przyczyny otyłości

Otyłość często usprawiedliwia się „złymi” genami, mówi się wówczas o tzw. „otyłości konstytucjonalnej”, czyli występowaniu genetycznie uwarunkowanej otyłości u całego rodu, przez pokolenia. Faktem jest, iż w takich rodzinach często stwierdza się dziedziczenie większej ilości komórek tłuszczowych. Jednakże to sposób odżywiania w głównej mierze decyduje o tym, czy komórki te będą pęczniały i wypełniały się tłuszczem, czy też nie. W związku z powyższym osoby „obciążone” genetycznie otyłością, podejmując wysiłek odchudzania, z powodzeniem mogą z nią walczyć.

Zbyt gwałtowny wzrost częstości występowania otyłości sprawia, że nie można wiązać jej wyłącznie z czynnikami genetycznymi. W dużej mierze występowanie otyłości jest skutkiem postępu cywilizacyjnego: powszechnej dostępności wysoko przetworzonej, taniej żywności o dużej zwartości tłuszczu i węglowodanów oraz zmniejszenia aktywności fizycznej. Ogromne znaczenie ma również regularność i ilość spożywanych w ciągu dnia posiłków. Osoby, które spożywają 1 czy 2 posiłki dziennie wykazują większą tendencję do tycia, mają także wyższe stężenie cholesterolu w surowicy krwi oraz częściej zaburzoną tolerancję węglowodanów niż te, które spożywają 5 posiłków dziennie.

Możemy wyróżnić 2 rodzaje otyłości:

• gynoidalną, która charakteryzuje się nadmiarem tkanki tłuszczowej w okolicy pośladkowo-udowej,
• wisceralną, w której tkanka tłuszczowa gromadzi się w obrębie brzucha.

Wiele badań wykazało związek otyłości brzusznej ze zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób układu krążenia oraz cukrzycy typu 2.

Profilaktyka nadwagi i otyłości

Systematyczna aktywność fizyczna powoduje zwiększenie wydatku energetycznego, co skutkuje nie tylko obniżeniem masy ciała, poprawą tolerancji glukozy, ale także korzystnie wpływa na ogólne samopoczucie.

Warto pamiętać, że odchudzanie jest procesem złożonym. Jedynym skutecznym sposobem walki z nadmiarem kilogramów jest trwała zmiana nawyków żywieniowych.

Odpowiedni sposób odżywiania, indywidualnie dopasowany do organizmu i trybu życia, jest kluczowym elementem walki z nadwagą i związanych z nią nieprzyjemnymi dolegliwościami. Bardzo ważne jest jednak, aby kurację odchudzającą przeprowadzać pod nadzorem specjalisty. Popularne tzw. „diety cud”, które powodują szybką utratę zbędnych kilogramów, na ogół oparte są na określonej grupie produktów (tzw. monodiety - np. dieta białkowa), co prowadzi do niedoborów składników odżywczych oraz zaburzeń ustrojowych a także powrotu do wagi sprzed diety. Dlatego tak ważne jest, aby znaleźć przyczynę nadmiaru kilogramów oraz dobrać odpowiednią metodę walki z nią. Jeśli zostaną spełnione te zasady odchudzanie będzie zdrowe i bezpieczne, a sama dieta pełnowartościowa i odpowiednio zbilansowana.

Autor: dietetyk Renata Przybyłowicz (Serwońska)

Centra dietetyczne Naturhouse w Krakowie
ul. Kazimierza Wielkiego 32
ul. T. Kościuszki 68