Sztuczna trzustka – postęp w pracach nad "inteligentną pompą insulinową"

Lekarze donoszą, że dokonali wielkiego postępu w kwestii tzw. sztucznej trzustki, czyli urządzenia, które stale monitoruje poziom cukru we krwi i w razie potrzeby automatycznie uzupełnia insulinę. Skuteczności tego urządzenia dowiodły badania przeprowadzone w ciągu trzech miesięcy na prawie 250 pacjentach, którzy używali insulinowej pompy, zaprogramowanej na wyłączenie się, kiedy poziom cukru we krwi danej osoby w czasie snu spadnie do zbyt niskiego poziomu.

Ta inteligentna pompa insulinowa produkowana przez Medtronic Inc. jest już dostępna w Europie, a amerykańska Food and Drug Administration testuje urządzenie. Poza Medtronic, również Johnson & Johnson oraz inne firmy pracują nad stworzeniem sztucznej trzustki.

Co prawda wciąż potrzeba więcej badań na ten temat, ale lekarze twierdzą, że jest możliwe stworzenie urządzenia zdolnego do imitowania prawdziwej trzustki, które monitorując poziom cukru we krwi, dostosowuje dawkowanie insuliny indywidualnie do potrzeb pacjenta.

Jak mówi Richard Bergenstal z Park Nicollet w klinice St. Louis Park, jest to pierwszy krok do stworzenia sztucznej trzustki, chociaż wcześniej mogliśmy jedynie o czymś takim pomarzyć. Ma nadzieję, że to dopiero początek, i że będą prowadzone dalsze badania nad udoskonaleniem urządzenia.

Wyniki badań prowadzonych przez tego naukowca zostały zaprezentowane 22 czerwca podczas konferencji American Diabetes Association w Chicago oraz zostały opublikowane w internetowym magazynie New England Journal of Medicine.

Badania objęły osoby chore na cukrzycę typu 1, najczęściej diagnozowaną w dzieciństwie, na którą choruje około 5% Amerykanów. Cukrzyca typu 1 polega na tym, że organizm nie produkuje insuliny, która jest potrzebna do zamienienia zjedzonych składników w energię. To sprawia, że poziom cukru we krwi jest stale wysoki, co może prowadzić chorób serca oraz innych schorzeń.

Osoby, które chorują na cukrzycę typu 2 związaną z otyłością, również potrzebują insuliny i sztuczna trzustka może im się przydać. Jednakże na razie urządzenie jest przeznaczone szczególnie dla osób chorych na cukrzycę typu 1, które muszą wstrzykiwać sobie insulinę nawet kilka razy dziennie lub dostarczać ją do organizmu specjalną pompą, przez rurkę biegnącą pod skórą. Sama pompa jest niewielka, mniej więcej rozmiarów telefonu komórkowego i może być noszona przy pasku lub w kieszeni.

Pompy insulinowe podają stałą ilość insuliny, w związku z czym pacjent sam musi kontrolować jej poziom oraz zwiększać dawkę w czasie posiłków lub w innych sytuacjach tego wymagających.

Największym zagrożeniem jest przyjęcie zbyt dużej dawki insuliny w nocy, kiedy jej poziom naturalnie spada. W takiej sytuacji pacjent może zapaść w śpiączkę, dostać zapaści, a nawet umrzeć.

W czasie badań każdy z uczestników posiadał czujnik, który monitorował jego poziom cukru. Połowa z nich miała tradycyjną pompę insulinową, natomiast pozostali byli zaopatrzeni w urządzenie, które przestawało pompować insulinę na 2 godziny w momencie, kiedy poziom cukru we krwi pacjenta spadał do pewnego poziomu.

Dzięki temu urządzeniu po trzech miesiącach przypadki zbyt niskiego poziomu cukru we krwi zostały zredukowane o około jedną trzecią wśród osób stosujących inteligentną pompę. Co ważne, wśród tych osób nie pojawiły sie przypadki poważnego obniżenia poziomu cukru we krwi, podczas którego potrzebne jest podanie leków i pomoc drugiej osoby. Natomiast 4 takie przypadki miały miejsce pośród osób, które używały standardowej pompy insulinowej.

Następnym krokiem do ulepszenia mechanizmu jest takie zaprogramowanie, żeby urządzenie wyłączyło się, zanim cukier spadnie do zbyt niskiego poziomu oraz żeby automatycznie dostarczało insuliny w celu zapobiegnięcia zbyt wysokiemu poziomowi cukru we krwi.

Jeden z uczestników badania, Spears Mallis, marzy o tym, żeby urządzenie było dostępne już teraz. Sytuacje, kiedy ma zbyt niski poziom cukru we krwi, zdarzają mu się 8-10 razy w tygodniu, w tym co najmniej raz w czasie, kiedy śpi. Przez to nastawia sobie budzik w środku nocy, żeby obudzić się i sprawdzić, czy wszystko jest w porządku. To oczywiście powoduje, że właściwie nigdy porządnie się nie wysypia.

W czasie badania jego "inteligentna pompa" kilkukrotnie zatrzymała się, kiedy poziom cukru spadł za nisko, podczas gdy pan Mallis nie zdawał sobie nawet z tego sprawy.

To problem dobrze znany ludziom, którzy chorują na cukrzycę typu 1 już jakiś czas. W pewnym momencie stają się mniej wrażliwi na sygnały, które wysyła ich organizm i nie zauważają, kiedy nadchodzi pora np. na zjedzenie czegoś, co podwyższy poziom cukru we krwi.