Czym jest fizjologiczna żółtaczka noworodków?

Poprzez żółtaczkę rozumiemy objaw, który polega na zabarwieniu skóry, błon śluzowych i białkówki oka na kolor żółty. Chorobę tę powodują duże ilości żółtego barwnika (bilirubiny), który tworzy się w wyniku rozpadu hemoglobiny. Bilirubina, która zostaje wydalona przez wątrobę i drogi żółciowe dostaje się do przewodu pokarmowego. W tym czasie możemy zaobserwować charakterystyczne zabarwienie stolca, co jest związane z obecnością w nim bilirubiny, która przetworzona zostaje przez bakterie przewodu pokarmowego.

Żółtaczka pojawia, gdy w jednym momencie rozpada się dużo czerwonych krwinek i hemoglobiny bądź gdy dochodzi do zaburzenia czynności wątroby lub dróg moczowych.

Czym jest fizjologiczna żółtaczka u noworodków?

W przypadku większości zdrowych dzieci stężenie bilirubiny we krwi ulega zwiększeniu w 2-3 dniu po urodzeniu. 30% dzieci cierpi na wyraźną żółtaczkę. Spowodowane jest to tym, że dziecko będąc wewnątrz macicy potrzebuje dużo więcej czerwonych krwinek, niż ma to miejsce po urodzeniu. Poza tym krwinki te zawierają inny rodzaj hemoglobiny. W wyniku tego po porodzie dochodzi do rozpadu wielu erytrocytów, a tym samym do wymiany rodzaju hemoglobiny. W ten sposób w krótkim czasie tworzy się bardzo duża ilość żółtego barwnika, a niedojrzała wątroba dziecka nie jest w stanie w sposób sprawny wychwycić go i wydalić. Tak dochodzi do pojawienia się żółtaczki fizjologicznej noworodków.

Kiedy rozpoczyna się żółtaczka fizjologiczna u noworodków?

Pojawia się ona po ukończeniu 36 godziny życia, co ma miejsce w 2-3 dobie życia. Przeważnie po ok. 10 dniach ustępuje w sposób samoistny. Stężenie bilirubiny w tym czasie nie wychodzi ponad normy dla wieku dziecka. W przypadku wcześniaków żółtaczka pojawia się później i trwa nieco dłużej, do ok. 14 doby życia. Przypadłość ta nie wymaga żadnego leczenia, gdyż jest czymś normalnym i ustępuje samoistnie.

Kiedy żółtaczka u noworodka wymaga wykonania dodatkowych badań?

Występują przypadki, gdy powodem wystąpienia u dziecka żółtaczki nie są czynniki fizjologiczne. W niektórych sytuacjach konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań. Mowa tu o takich wydarzeniach jak:

Żółtaczka ma miejsce już w 1 dobie życia bądź występuje nadal po okresie żółtaczki fizjologicznej;
Występuje bardzo duże stężenie bilirubiny we krwi;
Żółtaczka trwa dłużej niż ma to zwykle miejsce, tj. po ukończeniu 10-14 dnia życia wciąż występuje;
Wraz z żółtaczką pojawia się ciemny mocz i szarobiałe stolce.
Zobacz również:

Wyżej opisaną żółtaczkę mogą powodować różne czynniki. W pierwszej kolejności może to być wina pokarmu kobiecego. Wtedy mówimy o tzw. żółtaczce spowodowanej pokarmem kobiety. Jest to bardzo częsty powód wciąż utrzymującej się żółtaczki u noworodków karmionych piersią. Innym powodem może być konflikt serologiczny, tj. niezgodność grupy krwi matki i dziecka. Powoduje on niszczenie krwinek dziecka przeciwciałami matki, które są przekazywane przez łożysko jeszcze podczas ciąży. Poza tym żółtaczkę mogą powodować zakażenia, choroby wątroby lub zarośnięcia dróg żółciowych. W każdym przypadku decyzje o ewentualnych badaniach i leczeniu zawsze podejmuje lekarz. Zalecane jest zbadanie dziecka przez lekarza przynajmniej jednokrotnie po pojawieniu się żółtaczki. Z reguły też koniecznością okazuje się przeprowadzenie badań kontrolnych.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

W sytuacji gdy po wypisie ze szpitala u dziecka po raz kolejny pojawi się lub nasili żółtaczka;
Gdy skóra dziecka zmieni się z koloru żółto-pomarańczowego na żółto-oliwkowy;
Gdy zacznie pojawiać się ciemny, żółtobrązowy mocz lub szarobiałe stolce;
Gdy w zachowaniu dziecka zauważymy wyraźne zaburzenia, np. brak aktywności, drgawki, głośny krzyk czy dziwne ruchy

Jak możemy zapobiec nasilonej żółtaczce noworodków?

Nasilona żółtaczka noworodków może się pojawić w sytuacji, gdy dziecko nie otrzymuje odpowiedniej ilości kalorii bądź jest odwodnione, dlatego też zaleca się częste karmienie piersią malucha, gdyż ryzyko nasilenia żółtaczki ulega wtedy zmniejszeniu. Decyzje o podawaniu dodatkowych płynów dziecku może podjąć tylko lekarz. W sytuacji gdy żółtaczka noworodka była bardzo nasilona i w wyniku tego dziecko zmuszone było przejść serię naświetlań specjalną lampą, konieczne będzie kontrolne badanie bilirubiny, by sprawdzić czy objawy ustępują. Istnieją też przypadki, że występująca u noworodka żółtaczka nie spełnia kryteriów żółtaczki fizjologicznej. Taka sytuacja wymaga wykonania dodatkowych badań laboratoryjnych.

Co to jest żółtaczka spowodowana pokarmem kobiecym?

Ten rodzaj żółtaczki jej najczęstszą postacią przedłużającej się żółtaczki noworodków, które są karmione piersią. Mleko matki bowiem posiada substancje hamujące wychwyt bilirubiny z krwi dziecka i utrudniające jej wydalanie. Zwykle objaw ten rozpoczyna się pod koniec 3-4 dnia życia i trwa przez kilka tygodni. Nie towarzyszą mu żadne inne objawy, które mogłyby niepokoić, a kolor moczu i stolca pozostaje prawidłowy.

Czy żółtaczka może być niebezpieczna?

Z reguły żółtaczka nie powoduje żadnych negatywnych następstw, aczkolwiek w nielicznych przypadkach może dojść do uszkodzenia mózgu dziecka. Mowa tutaj o sytuacjach, gdy leczenie zostało rozpoczęte z dużym opóźnieniem, a stężenie bilirubiny we krwi uległo znacznemu zwiększeniu. Jednak są to wyjątki i niemalże nigdy nie przytrafiają się zdrowym, donoszonym noworodkom.

Jak można leczyć żółtaczkę?

Żółtaczka fizjologiczna noworodków jest takim rodzajem choroby, który nie wymaga leczenia. Podobnie wygląda sprawa żółtaczki spowodowanej pokarmem kobiecym, gdyż ona również ustępuje samoistnie. Dziecko pomimo występującego objawu powinno być normalne karmione piersią. Przerwanie karmienia może nastąpić w wyjątkowych przypadkach na wyraźne polecenie lekarza. Związane to jest ze wzrostem stężenia bilirubiny. Niekarmienie dziecka przez 2-3 dni powinno wpłynąć na obniżenie wskaźnika stężenia bilirubiny. W przypadkach gdy stężenie bilirubiny jest bardzo wysokie lub w szybkim tempie się wzrasta dochodzi do zastosowania naświetlań powierzchni skóry dziecka promieniami ultrafioletowymi (UV), które emitowane są przez specjalną lampę. Jest to tzw. fototerapia. Promienie UV wpływają na rozłożenie bilirubiny w skórze, a tym samym powodują zmniejszenie jej poziomu we krwi. W nielicznych przypadkach, gdy terapia nie daje żadnych rezultatów konieczne jest wymienne przetoczenie krwi dziecka.