Zmiany zachodzące w oczach w czasie starzenia

Trwający od momentu narodzin proces starzenia nigdy nie wydaje się tak gwałtowny, jak w chwili, gdy przekroczona zostaje pewna bariera wieku. Do lat pięćdziesięciu, wszelkie zmiany przyjmowane są z akceptacją i traktowane są, jako naturalna kolej rzeczy.

Jednak, gdy pojawiają się pewne zmiany takie jak zmarszczki czy pierwsze siwe włosy, zaczynamy sobie zdawać sprawę, że małymi krokami, przychodzi do nas starość.

Tajemnica starości

Żadna teoria ani pojedyncze zjawisko nie tłumaczy w pełni procesu starzenia. W czasie niezliczonych badań ujawniono wiele czynników natury genetycznej, biologicznej czy hormonalnej, które mogą przyczyniać się do owego procesu. Mowa jest więc o zużywaniu się i niszczeniu komórek, o wolnych rodnikach, uszkodzeniach DNA, zaprogramowanej w genach długości życia i wielu innych. Pamiętać jednak należy, że każdy starzeje się w innym tempie-zależne jest też to od prowadzonego przez nas sposobu życia. Towarzyszące starzeniu się zmiany fizyczne są mocno zindywidualizowane, zarówno pod względem momentu wystąpienia, jak i tego, jakie one będą.

Wzrok–widoczne różnice

Zmiany w narządzie wzroku są jednymi z pierwszych objawów starzenia się organizmu. Około 40. roku życia, soczewka oka, będąca jego głównym elementem, zaczyna sztywnieć i traci elastyczność, co skutkuje trudnościami z odczytywaniem małych liter, czy też skupieniu wzroku na bliżej położonych przedmiotach. Soczewka staje się żółta, bardziej mętna. Trudności z tym procesem sprawiają, że odsuwamy czytany tekst jak najdalej od siebie. Owa zmiana nosi nazwę starowzroczności. Może prowadzić do bólów głowy i szybkiego męczenia się oczu podczas lektury, jak i zajęć wymagających pracy z bliska.

Z wiekiem zmniejsza się także ostrość wzroku, a co za tym idzie, zdolność oczu do rozróżniania bardzo drobnych szczegółów. Niemal każda osoba, która przekroczyła 55. rok życia, zmuszona jest, by korzystać z okularów, przynajmniej w określonych czynnościach lub porach dnia.

Zobacz również:

Pogorszenie się wzroku może mieć inne, związane z wiekiem przyczyny. Około sześćdziesiątego roku życia, źrenica zmniejsza się o mniej więcej jedną trzecią w stosunku swej wielkości u 20-latka i reaguje wolniej na zmiany natężenia światła. Można doznawać tzw. olśnienia przy zbyt jasnym oświetleniu lub widzieć gorzej w słabiej oświetlonym pomieszczeniu. Poważnym problemem dla wzroku starszej osoby staje się oślepianie przez słońce lub mocne odbite światło. Pewne osoby mają problem z prowadzeniem samochodu podczas nocy z powodu oślepiania przez inne pojazdy oraz częste zmiany z silnego światła na ciemność. Wraz z wiekiem, ograniczone również jest wydzielanie się łez, wskutek czego pojawić się może suchość oczu.

Zagrożenia

Wiek może przynieść także większe zagrożenie rozmaitymi chorobami oczu. Wg danych WHO z 2010 roku, spośród 285 mln ludzi z zaburzeniami wzroku na świecie, 65% stanowią osoby w wieku powyżej 50. roku życia. Ów cenzus wiekowy dotyczy również 63% osób wykazujących upośledzenie widzenia i aż 82% z rozpoznaną ślepotą.

Chorobą oczu mogącą nam zagrozić jest np. zaćma - czyli stopniowe zmniejszanie się przejrzystości oka. Trudniej przenika przez nie światło, co skutkuje niewyraźnym widzeniem, zdwojeniem widzenia lub pojawieniem się kolorowych obwódek wokół obrazu.

Do innych chorób oczu, których ryzyko rośnie wraz z wiekiem, należy też jaskra. Polega na zwiększeniu ciśnienia wewnątrz gałki ocznej, co z kolei powoduje zawężenie pola widzenia i może uszkadzać nerw wzrokowy - główne połączenie oka z mózgiem. Nierozpoznana w porę i nieleczona jaskra może prowadzić do ślepoty. Kolejną chorobą oczu może być starcze zwyrodnienie plamki. Wiąże się ono ze zmianami zwyrodnieniowymi w plamce, czyli części siatkówki, która odpowiedzialna jest za ostrość widzenia. Do objawów należą zamglenie widzenia, poszarzenie widzianych barw i ślepota centralna ( brak widzenia w centralnej części obrazu).

Warto jednak zaznaczyć, że problemy ze wzrokiem w rodzaju jaskry, zaćmy, zwyrodnienia plamki, retinopatii cukrzycowej czy nadciśnieniowej nie są naturalnym elementem procesu starzenia, lecz zalicza się je do chorób oczu pochodzenia ogólnego lub układowego, a regularne kontrole i staranne dbanie o swój wzrok mogą uchronić go przed wieloma ciężkimi chorobami oczu. Poza kontrolami wzroku, pomocne w prewencyjnych działaniach może być używanie okularów przeciwsłonecznych i nakrycia głowy, co uchronić może przed oślepianiem, zmiany w trybie życia - rzucenie palenia papierosów, gdyż mogą one zwiększać ryzyko zaćmy, dbałość o właściwe oświetlenie wnętrza, a także w korzystanie z roztworów zwanych sztucznymi łzami, ponieważ środki te zmieszają dolegliwości spowodowane suchością oczu.

Inne spojrzenie na starość

Wymienione symptomy chorobowe, choć ryzyko ich występowania wzrasta z wiekiem, nie powinny przyćmiewać faktu, iż kolejne lata wraz z różnymi zmianami w naszym organizmie wcale nie muszą oznaczać rezygnacji z naszych hobby czy różnego rodzaju upodobań. Podchodzenie z większą uwagą do swego stanu zdrowia skutkować będzie lepszą jego jakością. Jak napisał Paul Heyse, niemiecki pisarz i laureat nagrody Nobla w swej "Pięknej Abigail", "Kto się czuje szczęśliwy, nie starzeje się". Dbajmy więc o wzrok z biegiem wieku coraz uważniej, a czując się szczęśliwi z powodu jakości naszego życia, nie poczujemy upływających lat, ani nadchodzących zmian.

Autor:

Szymon Hendzel