Badania nad nietoperzami rzucają nowe światło na choroby u ludzi

Nietoperze są znanym rezerwuarem wirusów, takich jak Ebola, Nipah czy SARS. Z tego względu naukowcy od dawna próbują dowiedzieć się, w jaki sposób układ immunologiczny tych ssaków radzi sobie ze śmiercionośnymi mikrobami. Ostatnie badanie w tym temacie, które zostało opublikowane w Science, pochyliło się nad DNA dwóch różnych gatunków nietoperzy.

W projekcie udział wzięli uczeni z Danii, Australii, Chin oraz USA.

Naukowcom udało się odkryć, że geny odpowiedzialne za układ odpornościowy tych ssaków przechodzą bardzo szybkie zmiany pozwalające skutecznie mierzyć się z infekcjami.

Może to wyjaśniać, dlaczego nietoperze są względnie niechorowite, a ich życie jest wyjątkowo długie, w porównaniu do ssaków o tych samych wymiarach, mówi prof. Lin-Fa Wang z Duke-NUS Graduate Medical School w Singapurze, kierujący tym badaniem. Na przykład, nietoperze żyją od 20 do 40 lat, szczury 2 – 3 lata.

Okazało się, że u obydwu badanych gatunków nietoperzy brakuje segmentu genu znanego z tego, iż wyzwala potężną reakcję odpornościową, zwaną burzą cytokinową, która zabija nie tylko zagrażające wirusy, ale także własne komórki i tkanki gospodarza.

Prof. Wang mówi: wirusy rzadko kiedy zabijają gospodarza. Śmierć wynika z odpowiedzi odpornościowej. Wydaje się więc, że nietoperze są w stanie znieść burzę cytokinową. Dzięki tym badaniom być może uda nam się zminimalizować uszkodzenia związane z takim zapaleniem i kontrolować infekcję wirusową.

Co jeszcze ciekawsze, geny odpowiadające za układ odpornościowy nietoperzy również sprawiają, że zwierzęta te latają. Na ziemi żyje ok. 5 000 typów ssaków, a nietoperze są jedynymi zdolnymi do lotu; niektóre gatunki mogą pokonać nawet 1000 km w ciągu jednej nocy.

Taki intensywny wysiłek fizyczny produkuje wolne rodniki, które powodują uszkodzenie tkanek; a wspomniany gen pozwala na naprawę tych uszkodzeń u nietoperzy.

Prof. Wang dodaje, iż nietoperze mogą nas naprawdę dużo nauczyć, między innymi jak unikać chorób oraz przedłużać sobie życie.

Rak, starzenie oraz choroby infekcyjne – to wszystko bardzo niepokoi ludzi. Badania nad szczurami prowadzimy od 150 lat, aby lepiej zrozumieć te 3 dziedziny. Teraz odkryliśmy, że nietoperz ma układ, który bardzo dobrze sobie poradził w procesie ewolucji. Nowe techniki pozwolą nam opracować leki na spowolnienie procesu starzenia, zwalczanie raka oraz chorób infekcyjnych, zapowiada prof. Wang.