Badania krwi - jak interpretować wyniki?
Podstawowym badaniem krwi jest morfologia. Polega ona na nakłuciu żyły i pobraniu 5 ml krwi, a jej celem jest ilościowa i jakościowa ocena występujących w niej elementów morfotycznych. Takie badanie powinno się przeprowadzać raz do roku.
Jakie są podstawowe badania krwi?
Morfologia krwi pozwala uzyskać wiele informacji na temat stanu naszego zdrowia. Jest w stanie wykazać jakąś ukrywającą lub wolno rozwijającą się chorobę w organizmie człowieka. Przeprowadzanie kontrolnych badań zaleca się zwłaszcza osobom aktywnym zawodowo. Badania przeprowadzić można w dowolnej klinice lekarskiej. Podstawowymi badaniami są:
- Hemoglobina,
- erytrocyty,
- MCV (mean corpuscular volume),
- MCH (mean cell hemoglobin),
- MCHC – średnie stężenie hemoglobiny w erytrocytach,
- Hematokryt,
- Anizocytoza,
- Anizochromia,
- Retykulocyty,
- Limfocyty,
- Leukocyty,
- Monocyty,
- Eozynofile,
- Bazofile,
- Neutrofile,
- Trombocyty,
- Odczyn Bieranckiego,
- Żelazo,
- Ferrytyna,
- Transferyna,
- Erytropoetyna,
- Całkowita zdolność wiązania żelaza.
Jak poprawnie odczytywać wyniki badań krwi?
Hemoglobina – to podstawowy parametr badania, który umożliwia rozpoznanie niedokrwistości. Hemoglobina to białkowe składniki krwinek czerwonych, których rolą w organizmie jest transport tlenu i dwutlenku węgla z i do komórek naszego organizmu. Stężenie najwyższe jest u dzieci tuż po urodzeniu, wraz z wiekiem obniża się.
Norma hemoglobiny jest zależna od płci. W przypadku kobiet normą jest wartość pomiędzy 12-16 g/dll, u mężczyzn korzystne wartości są w zakresie 14-18 g/dll.
Jeżeli jej wartość jest powyżej normy, może być to skutek odwodnienia, na przykład biegunki. Powodem może być również niedotlenienie. Odczyt poniżej normy sugeruje, że możemy mieć problem z niedokrwistością.
Erytrocyty (RBC) – to popularne czerwone krwinki. Ich rolą jest również transport tlenu i dwutlenku węgla, ale z tkanek do płuc. Produkowane są w szpiku kostnym, a ich żywot trwa około 100 dni. Ich ilość zależy od płci, wieku i stylu życia.
Podstawową normą u kobiet jest wartość w zakresie 4,5 – 5,4 mln/ul. W przypadku mężczyzn jest to 4,7 – 6,2 mln/ul.
Jeżeli na wynikach widnieje zawyżona norma ilości czerwonych krwinek, sugerować może to przewlekłe choroby płuc, serca, nowotwory lub zespół Cushinga. Innymi przyczynami może być przyjmowanie sterydów lub doznanie wstrząsu. Wartość poniżej normy oznaczać może niedokrwistość.
MCV – czyli średnia objętość jednej krwinki. U kobiet normą jest zakres 81 – 99 fl, a u mężczyzn 80 – 94 fl.
Mając do czynienia z wartością powyżej normy można mówić o niedoborze kwasu foliowego, którego organizm nie produkuje samoczynnie, a trzeba dostarczać go z odpowiednimi składnikami, jak i również z niedoborem witaminy B12. Spowodowane może być to niewydolnością wątroby, alkoholizmem, nadmiernym paleniem papierosów czy niedoczynnością tarczycy. W wynikach poniżej normy można mówić o niedokrwistości z niedoboru żelaza.
MCH – czyli średnia masa hemoglobiny w pojedynczej krwince. U kobiet normą jest zakres 27 – 31 pg, a u mężczyzn 27-34 pg.
Wyniki podające zawyżoną normę MCH świadczyć mogą o sferocytozie. W sytuacji, gdy wartość MCH jest poniżej normy odnotowuje się zaburzenia wodno – elektrolitowe.
MCHC – czyli średnie stężenie hemoglobiny w pojedynczej krwince. U kobiet normą jest zakres 37-47%, a u mężczyzn 42 – 52%.
Wartości powyżej normy mogą być spowodowane np.: niedotlenieniem tkanek. Może to świadczyć również o odwodnieniu. Wartość poniżej normy może wskazywać problemy wodno – elektrolitowe, a z kolei ich przyczyną może być niedobór żelaza.
HCT (Heamtokryt) – jest to stosunek objętości krwinek czerwonych do osocza. Wartość zależna jest od liczby krwinek czerwonych, płci, wieku i objętości krwi krążącej w organizmie człowieka.
Zobacz również:
- Samobójstwa wśród nastolatków
- Pierwsza wizyta u ginekologa, czyli jak przygotować do tego nastolatkę
- Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych
- Nowoczesne metody badania płodu
- Zarazki z kranu - czy zagrażają naszemu zdrowiu?
- Pułapki diagnostyczne – choroby ukryte za maską
- Jeżeli Twój lekarz jest zdrowy – Ty pewnie też jesteś!
- Dlaczego regularne wizyty lekarskie są konieczne w starszym wieku?
Procentowa wartość w granicach normy mieści się w przedziale 37 – 47% u kobiet. Normą u mężczyzn jest zakres 42 – 52%. Niedotlenienie tkanek, przewlekłe choroby płuc, torbiel nerek to prawdopodobne przyczyny zawyżonej normy hematokrytów w organizmie. Przewodnienie ustroju i niedokrwistość są brane pod uwagę w wynikach poniżej normy.
HDW (Anizochromia)- to różnorodne wybarwione erytrocyty znajdujące się w krwi. Tutaj norma jest taka sama dla obu płci w zakresie 2,2 – 3,2 g/ dll. Wartość powyżej normy może być skutkiem niedoboru żelaza lub niedokrwistością.
RET (Retykulocyty) – czyli młode formy krwinek czerwonych. Powstają one w szpiku kostnym i posiadają własne jądro komórkowe. Wartość normy jest w zakresie 5 – 15‰ i jest taka sama dla obu płci. Wartość powyżej normy występuje w zespole hemolityczny oraz ostrym niedotlenieniu. Wyniki poniżej normy występują w przypadku niewydolności nerek i zespołu mielodyplastycznego.
LYMPH (Limfocyty) – są komórkami układu odpornościowego. Są komórkami,które pomagają w zwalczaniu białek pochodzenia pozaustrojowego. Normą jest zakres 2.5 do 4,5 tys./ul.
Z powodu przewlekłej białaczki, odry, świnki, gruźlicy, kiły czy różyczki wartość jest powyżej normy. W chorobach spowodowanych ciężkim przewlekłym stresem lub ziarnicą złośliwą pojawia się wartość poniżej normy.
WBC (Leukocyty) – powstają w szpiku kostnym. Można podzielić je na neutrofile, eozynofile, bazocyty, monocyty i limfocyty. Czyli w sumie jest ich 5 rodzajów. Odpowiedzialne są za obronę organizmu przed mikrooorganizmami. Normą jest przedział 4 – 10 tys/ul.
Ich wartość wzrasta powyżej normy głównie w sytuacjach stresowych, ciąży lub podczas samego porodu. Również po aktywności fizycznej. Norma wzrasta również w poważnych chorobach nowotworowych, zakażeniach, krwotokach czy chorobach układu krwiotwórczego. Przyczyną mogą być również oparzenia. Wartości poniżej normy mogą być spowodowane na przykład hipoplazji szpiku wrodzonego, zakażenia wirusowego lub bakteryjnego.
MONO (Monocyty) – to bardzo potrzebne komórki w organizmie. Oczyszczają krew z obumarłych tkanek i różnego typu bakterii. Produkują również substancję interferon, która hamuje namnażanie się wirusów. W porównaniu do innych krwinek, są bardzo duże. Ich norma mieści się w przedziale 0,3 – 0,8 tys./l'l.
Przyczyną stanu powyżej normy Monocytytów,może być kiła, gruźlica lub mononukleoza zakaźna. W wartościach poniżej przeciętnej normy można mówić o infekcji organizmu lub stosowaniu nieodpowiednich leków.
EOS (Eozynofile) – to białe krwinki. Należą do granulocytów kwasochłonnych. Stanowią one 1-4% wszystkich białych krwinek we krwi człowieka. Normalną wartością jest przedział 0,1 – 0,3 K/ul (G/l).
BASO (Bazofile) – rodzaj białych krwinek. Mają właściwości żerne, potrafią niszczyć drobnoustroje i nawet zmienione komórki własnego organizmu. Norma jest w zakresie 0-0,13 x 109/l.
U alergików występują najczęściej wyniki ponad normę. Również może to tyczyć osób, które cierpią na przewlekłą białaczkę szpikową lub stan zapalny przewodu pokarmowego. W wartościach poniżej normy można mówić o ostrych infekcjach, gorączce reumatycznej lub o dużym stresie.
NEUT (Neutrofile) – są komórkami układu odpornościowego. Ich rola jest ochrona organizmu przed bakteriami. Są bardzo ważnym elementem organizmu, ponieważ potrafią one reagować niezwykle szybko na niebezpieczeństwo. Norma jest w zakresie 50-70 tys./ul.
W zakażeniach, nowotworach można mówić o wartościach powyżej normy. Również osoby palące nałogowo i spożywające duże ilości alkoholu narażone są na spadek Neutrofilii. Obniżone wartości mogą być przyczyną zakażeń wirusowych, grzybiczych lub bakteryjnych. Na przykład może to być malaria, różyczka lub gruźlica.
PLT (Trombocyty) – to elementy morfotyczne krwi. Powstają w szpiku, a nazywana są również płytkami krwi. Ich norma mieści się w przedziale 150 – 400 tys/ul.
Skutkami podwyższonej formy mogą być infekcje, choroby nowotworowe lub stany po usunięciu śledziony. Groźniejsza zdaje się wydawać wartość po niżej normy, w której można mówić o zmniejszonym wytwarzaniu elementów morfotycznych krwi.
OB (Odczyn Biernackiego) – to bardzo popularne i znajome badanie, które odpowiada za szybkość opadania krwinek czerwonych. Normą u kobiet jest wartość w zakresie 3-15 mm, a u mężczyzn 10 mm.
Wartości powyżej normy mogą być spowodowane stanami zapalnymi, chorobami nowotworowymi lub niedokrwistością. Spotkać można je również u kobiet w czasie ciąży lub porodu. Z obniżonymi wartościami można spotkać się u alergików lub w przypadku nadkrwistości.
FE (Żelazo) – żelazo to jedna z podstawowych substancji w organizmie. Jego stężenie zależy od wchłaniania w przewodzie pokarmowym oraz syntezy i rozpadu hemoglobiny, również istotną rolę spełnia magazynowanie w jelicie i śledzionie. Normą jest wartość w zakresie 12,5 – 26 l'mol/l.
Wartość powyżej normy zazwyczaj jest wynikiem przedawkowania preparatów z dużą ilością żelaza lub stanami zapalnymi nerek. Niedobory żywnościowe lub stan większego zapotrzebowania organizmu na żelazo, może być przyczyną zaniżonej wartości normy.
Ferrytyna – jest wskaźnikiem niedoboru żelaza. Jej prawidłowy przedział mieści się w zakresie 12 – 150 ug/l u kobiet. W przypadku mężczyzn jest to 15 – 200 ug/l.
Podwyższone normy spotyka się w sytuacjach zapalenia stawów lub stanach zapalnych. Również uszkodzenie wątroby, martwica komórek może być przyczyną zawyżenia wartości. W wyniku niedoboru żelaza pojawia się obniżenie normy.
TRF (Transferyna) - jest białkiem, które reguluje jony żelaza w krwi i transportuje je do tkanek. Normalnymi wartościami w przypadku kobiet jest 223 – 446 ug/l, a u mężczyzn 251 – 391 ug/l.
U kobiet w ciąży, zwłaszcza w trzecim trymestrze ciąży pojawia się norma zawyżona. Jednak jest to objaw prawidłowy, jednak w przypadku przyjmowania leków antykoncepcyjnych, nie jest już to dobra wiadomość. Przedawkowanie żelaza, choroby krwi lub hemoliza może być powodem obniżenia wartości.
EPO (Erytropoetyna) – odpowiada za prawidłowy proces powstawania krwinek czerwonych w szpiku kostnym. Wątroba jest producentem tego hormonu. Jego normą jest wartość 6 – 32 ug/ml.
W przypadku spadku utlenowania krwi można odnotować wzrost powyżej normy, a w spadku produkcji erytropoetyny można mówić o wartości poniżej normy.
TIBC ( Całkowita zdolność wiązania żelaza) – dzięki temu badaniu, można ocenić całą pracę gospodarczą żelaza w organizmie. Wartością w normie jest 306 – 429 ug/dll lub 54,7-76,8 umol/l.
Wartość powyżej normy oznacza niedobór żelaza w organizmie, często spotyka się taką sytuację u kobiet w ciąży. W przypadku wartości poniżej normy, odnotować można spadek wartości TIBC. Pojawia się w chorobach nowotworowych, przedawkowaniu żelaza, mocznicy lub chorobach przewlekłych.
Komentarze do: Badania krwi - jak interpretować wyniki? (9)
Czy pobieranie krwi boli
9Za dwa tygodnie mam iść na pobieranie krwi, jakoś bardzo się tym stresuje. Zastanawiam się czy pobieranie krwi boli czy może wręcz przeciwnie i nic się podczas tego zabiegu nie czuje? Liczę na szybkie odpowiedzi, poniewa... pokaż całość
Mnie pobieranie krwi w ogóle nie boli. Zabieg, jak zabieg, ale dla mnie jest całkowicie bezbolesny. Czuje się takie delikatne ukłucie, ale jest to całkiem znośne i nic nie boli. Do pobierania krwi używają cieniutkiej igł... pokaż całość
Pobieranie krwi w ogóle nie boli. Ja nawet nie wiem, kiedy krew jet pobrana, na prawdę. Nie zdążysz się zorientować, a będzie po wszystkim. Jedyne co możesz poczuć to takie lekkie ukucie. Nic więcej. :) Pobieranie krwi t... pokaż całość
Pobieranie krwi nie boli ogulnie to zależy od człowiek. Ale mnie nie bolało uwierz mi nie przejmuj się tym co inni ludzie piszą że boli itp bo to nie prawda przy samym wbijaniu igły poczujesz ukucie komara, uszczypniecie... pokaż całość