Histerektomia - usunięcie macicy

Histerektomia to zabieg usunięcia macicy i jest poważną operacją wiążącą się z ogromnym stresem, związanym z radykalnością zabiegu, ale też lękiem o to, jak będzie po operacji. Wiele z tych lęków wynika z braku informacji o charakterze i przebiegu histerektomii. Dowiedz się więcej i rozwiej swoje wątpliwości.

Cztery typy histerektomii

Wyróżnia się następujące typy histerektomii:

• częściową, czyli usunięcie samego trzonu macicy z pozostawieniem szyjki (tzw. nadszyjkowa amputacja trzonu macicy);
• całkowitą, czyli usunięcie trzonu wraz z szyjką macicy;
• z usunięciem przydatków, jedno- lub obustronnym;
• radykalną, z towarzyszącym usunięciem odpowiednich węzłów chłonnych i/lub mankietem pochwy.

Wskazaniami do wykonania histerektomii są adenomioza charakteryzująca się nawracającymi i niereagującymi na leczenie zachowawcze krwotokami, mięśniaki macicy, nowotwory szyjki macicy, nowotwory endometrium oraz wypadanie macicy.

Metody operacyjne

Obecnie znanych jest kilka metod usunięcia narządów rodnych. Najmniej inwazyjnym i obciążającym dla pacjentki jest laparoskopowe usunięcie macicy. Metoda ta polega na zrobieniu niewielkiego nacięcia w okolicy pępka, około centymetrowego nacięcia w podbrzuszu oraz (niekiedy) dodatkowe nacięcia tylnego sklepienia pochwy, które służy do  usunięcia materiału pooperacyjnego. Ta metoda może być jednak stosowana tylko wtedy, kiedy macica jest nieduża, dobrze ruchoma i nie ma zrostów mogących utrudniać operację.

Drugą metodą jest przezpochwowe usunięcie macicy. Ten rodzaj zabiegu również w niewielkim stopniu jest obciążający dla pacjentki, co więcej rana pooperacyjna nie jest rozległa. Ta metoda jest najczęściej wybierana w przypadku wypadania macicy i pochwy. Zaletą tego rodzaju zabiegu jest możliwość wykonania plastyki pochwy i krocza, eliminującej przyczyny wypadania narządu rodnego i towarzyszącemu temu nietrzymaniu moczu.

W przypadku, kiedy żadna z tych metod nie może zostać zastosowana, wykonuje się histerektomię przezbrzuszną. Wykonuje się ją wtedy, kiedy macica jest mało ruchoma, istnieje podejrzenie zrostów w miednicy małej lub istnienia zmian w przydatkach. Aby przeprowadzić tego rodzaju zabieg, robione jest nacięcie poprzeczne w dolnej części brzucha. Jeśli istnieje podejrzenie zmian nowotworowych, wykonuje się cięcie podłużne od spojenia łonowego do pępka z możliwością przedłużenia nad pępek. Podczas tego rodzaju zabiegu, dzięki przeprowadzeniu dodatkowych procedur operacyjnych zapobiegających wypadaniu pochwy i leczących problem nietrzymania moczu.

Zalecenia pooperacyjne

Pacjentki powinny przestrzegać kilku podstawowych zaleceń: przede wszystkim należy zgłosić się na wizytę kontrolną z wynikiem badania histopatologicznego (najczęściej po ok. 3 tygodniach); od 4 do 6 tygodni po zabiegu pacjentka powinna unikać nadmiernego wysiłku, podnoszenia większych ciężarów, męczących prac domowych i długich intensywnych marszów. Następnie, po konsultacji z lekarzem, pacjentka może stopniowo powracać do normalnej aktywności, a także powinna rozpocząć ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicy i brzucha. W przypadku zachowanej szyjki macicy należy także pamiętać o corocznej cytologii.

Rekonwalescencja

Najkrócej trwa rekonwalescencja po zabiegu metodą laparoskopową – pacjentka opuszcza zazwyczaj szpital w drugiej, trzeciej dobie (niekiedy w następnym dniu) po zabiegu. Szwy są zazwyczaj usuwane po 6-8 dniach.

Po operacji metodą pochwową pacjentka opuszcza szpital po czwartej dobie, kiedy nie występuje nadmierne krwawienie z rany. Po 7-8 dniach usuwa się szwy.

Po zabiegu metodą brzuszną pacjentka może opuścić szpital po 4-5 dniach. Po 6-8 dniach pacjentka powinna się zgłosić do usunięcia szwów. Najczęściej używanym szwem jest szew kosmetyczny śródskórny, który przy prawidłowym gojeniu, po kilku miesiącach staje się praktycznie niewidoczny.

Powikłania po histerektomii

Do najczęstszych powikłań są zaliczane:

• obfite krwawienie podczas operacji;
• wypadanie pochwy;
• krwiak w obrębie powłok skórnych;
• złe gojenie rany;
• uszkodzenie moczowodu, pęcherza moczowego lub jelita;
• uszkodzenie jelita i kałowe zapalenia otrzewnej;
• nieprawidłowe połączenie pęcherza z pochwą (przetoka pooperacyjna);
• zapalenie płuc;
• niedrożność jelit.

Skutki uboczne histerektomii, doznania seksualne

Wiele kobiet obawia się utraty przyjemności seksualnej lub obniżenia popędu płciowego. Najczęściej brak popędu płciowego lub przyjemności są tymczasowe i są spowodowane przez zmiany fizyczne, które organizm przeszedł niedawno. Dyskomfort może sprawiać także ból w okresie zdrowienia, a  zmiany w poziomie hormonów mogą również zmniejszać nawilżanie i ograniczać satysfakcję seksualną.

Autor: Małgorzata Sypniewska