Czy otyłość jest przyczyną powstawania marskości wątroby?

Według ekspertów, poziom otyłości we Francji w ciągu ostatnich dziesięciu lat wzrósł z 8% aż do 17%. Konsekwencją otyłości w większości przypadków jest cukrzyca i nadciśnienie tętnicze. Jednak należy dodać, że otyłość jest również związana niemalże w 75% przypadków z uszkodzeniem wątroby, charakteryzującym się nadmiarem tłuszczu wynikającym z akumulacji triglicerydów w tym organie. Choroba ta zwana jest niealkoholowym stłuszczeniem wątroby (NASH).

Na schorzenie to narażonych jest od 20 % do 30 % populacji ogólnej. Ryzyko pojawienia się NASH (ang. nonalcoholic steatohepatitis, NASH) u człowieka wzrasta wraz z nadwagą.  W rozwoju choroby znaczenie ma również insulinoodporność.

Otyłość, insulinoodporność, zespół metaboliczny oraz cukrzyca są niezależnymi czynnikami, które wywołują zgon u pacjenta z NASH.

Marskość wątroby niezwiązana z alkoholem może się łączyć ze stanem zapalnym, z gromadzeniem się tkanki tłuszczowej (kwasy pochądzące z infiltracji) w komórkach wątroby (hepatocytach). W NASH, gromadzenie się tkanki tłuszczowej jest związane z różnym stopniem zapalenia i bliznami (zwłóknieniem) wątroby. To wszystko w korelacji może prowadzić nawet do raka wątroby.

Wszelkie przypadki nasilenia NASH zwiększają tym samym ryzyko wystąpienia u pacjenta stanu zapalnego, który następnie może wywołać słuszczeniowe zapalenie wątroby. Obecnie wiadomo już, że w prawie 30% przypadków istnieje ryzyko progresji schorzenia, nawet do marskości tego organu.

Sygnały alarmujące o niebezpieczeństwie

Postęp choroby następuje szybciej i występuje częściej w przypadku połączenia otyłości i cukrzycy. Mechanizmy odpowiedzialne za powstawanie stanu zapalnego są coraz lepiej znane i na tym etapie można już stwierdzić z pełnym przekonaniem, że główną rolę odgrywają w nich cytokiny prozapalne.

Cytokiny te są produkowane w odpowiedzi na sygnały o niebezpieczeństwie, na poziomie komórkek tłuszczowych lub adipocytów, jak również na poziomie wątroby. Są one odpowiedzialne za aktywację makrofagów, które wspomagają różnicowanie się adipocytów. Adipocyty z kolei odpowiadają za odporność na insulinę i stany zapalne.

Ryzyko pojawienia się NASH występuje natychmiast  po wytworzeniu się stanu zaplanego w wątrobie. Jest to niezwykle silna zależność w przypadku pacjentów, którzy cierpią na otyłość, ale jedynie wtedy, gdy jest ona związana z innymi czynnikami, takimi jak alkohol lub przewlekła infekcja wirusowa.

Insulinoodporność i zapalenie zamykają się w błędne koło, które samo się będzie nakręcać, o ile pacjent nie straci na wadze. Można więc powiedzieć, że otyłość jest źródłem marskości wątroby.

Najstotniejsze w tym wszystkim jest to, aby zdiagnozować jak najwcześniej takie możliwe stłuszczenie. Najlepiej gdyby było o nim wiadomo jeszcze przed progresją, która w fazie finalnej wywoła u pacjenta marskość wątroby.

Nieinwazyjne badania diagnostyczne, badania krwi lub elastografia pozwoliłyby zdiagnozować wcześnie stłuszczenie, ale obecnie nie są one promowane przez lekarzy, a więc wśród pacjentów świadomość o tym jest niska.

Aktualnie nie ma żadnego farmakologicznego sposobu na obniżenie poziomu kwasów tłuszczowych. Ludzie muszą się więc sami chronić przed NASH poprzez prowadzenie zdrowego trybu życia, zwracając szczególną uwagę na to, jak się odżywiają.