Ludzki instynkt uczciwości

Ludzie odmówią napicia się wody, nawet gdy doskwiera im silne pragnienie, jeśli uznają ofertę za nieuczciwą, donosi Wellcome Trust. Odkrycie to ma istotne znaczenie dla zrozumienia procesu podejmowania decyzji w sytuacji wyboru pomiędzy uczciwością i interesem własnym.

Nie od dziś wiadomo, że człowiek - z natury przezorny - jest skłonny do odrzucenia nieuczciwej oferty, nie chcąc, by druga osoba skorzystała na tym bardziej od niego.

Poczucie sprawiedliwości nie pochodzi jednak od naszych najbliższych krewnych, szympansów, twierdzą naukowcy z Wellcome Trust Centre for Neuroimaging, opierając się na wynikach eksperymentu z grą ultimatum.

W badaniu wzięło udział 21 osób, z czego jedenastu z nich podano słony roztwór mający zwiększyć uczucie pragnienia. Uczestników zapytano o subiektywną ocenę intensywności ich pragnienia oraz sprawdzono jego faktyczny stopień za pomocą badania krwi.

Następnie uczestnicy wzięli udział w grze w ultimatum. Każdemu z nich zaproponowano nieuczciwą ofertę wypicia 62.5ml wody, a więc 1/8 zawartości butelki, przy czym  pozostałe 7/8 wody miało przypaść drugiej osobie. W ciągu piętnastu sekund mieli podjąć decyzję, czy wolą zrezygnować z wypicia wody, czy też przyjąć niesprawiedliwą ofertę.

Badanie wykazało, że w przeciwieństwie do szympansów większość uczestników odrzuciła ofertę, nawet w przypadku silnego pragnienia.

Jak się okazało, ich wybór nie był zależny od stopnia faktycznego pragnienia wynikającego z badania krwi - decydujące było subiektywne uczucie pragnienia.

Dr Nick wyjaśnia: Poczucie sprawiedliwości budzi niezmiennie wiele kontrowersji, niezależnie od tego, czy jest ono unikalne dla rasy ludzkiej. Badania pokazują, że ludzie - w przeciwieństwie do naszych krewnych, szympansów - są skłonni odrzucić nieuczciwą ofertę zaspokojenia pierwotnych potrzeb, jak np. woda - nawet gdy są bardzo spragnieni.

Ludzki instynkt uczciwości pozostaje więc w konflikcie z interesownością i nie zależy od obiektywnej opinii, a raczej od czynników subiektywnych.

Wyniki te mają istotne znaczenie dla zrozumienia, jak subiektywne poczucie sprawiedliwości oraz egoizm wpływają na podejmowane przez nas decyzje, na przykład na rynku pracy.