Dlaczego tak surowo osądzamy przestępców?

Nowe badanie Princeton University sugeruje, że ludzie mają tendencję do surowszego oceniania osób, które popełniły przestępstwo z premedytacją. Artykuł opublikowano w Psychological Science. W eksperymencie naukowcy poprosili uczestników o przeczytanie historii pewnego dyrektora firmy dzielącej się zyskami, który dokonał kilku chybionych inwestycji.

Skutkiem jego złych decyzji pracownicy nie mieli wypłaconej części pieniędzy.

Niektórym z uczestników badania powiedziano, że złe inwestycje były celowe. Pozostałym, że był to zwykły niecelowy ludzki błąd.

Ludzie, którym powiedziano, że dyrektor celowo działał na szkodę pracowników, częściej postrzegali cięcia wypłat jako gorsze, nawet jeżeli straty finansowe były technicznie takie same.

Naukowcy zachęcili uczestników badania, którym powiedziano, że dyrektor działał z premedytacją, by „wnieśli sprawę” przeciwko niemu. Wtedy uczestnicy przekonali się, że ich pozwy znacznie przeceniły zakres poniesionych szkód.

Susan Fiske i Daniem Ames, autorzy badania, mówią w oświadczeniu: - Badania te sugerują, że ludzie celowo wyrządzone szkody osądzają surowiej. A także oceniają je jako „wewnętrznie” bardziej szkodliwe.

W podobnym eksperymencie uczestników poproszono o ocenę szkód poniesionych przez miasto w okresie suszy.

Ludzie, którym powiedziano, że brak wody był spowodowany przez suszę (czyli z niczyjej winy), oceniali szkody o wiele łagodniej niż ludzie, którym powiedziano, że suszę spowodował człowiek, który celowo odwrócił bieg wody.

Naukowcy stwierdzają, iż odkrycia te mogą mieć wpływ zarówno na system prawny, jak i na wydawane wyroki. Celowe przestępstwa przyciągają więcej uwagi i powodują silniejsze reakcje, ponieważ celowość sprawia, że szkodę postrzegamy jako większą.