Zaburzenia nerwicowe

Nerwice są grupą zaburzeń, które charakteryzują się niezwykłym bogactwem, różnorodnością oraz zmiennością objawów. Choć są dość powszechnymi schorzeniami, to jednak ich rozpoznanie następuje często z opóźnieniem, z tego względu, że występuje problem z odróżnieniem niektórych objawów od dolegliwości chorób somatycznych.

Zaburzenia nerwicowe stanowią dużą grupę różnego rodzaju zaburzeń. Mają przewlekły charakter. Podstawowym objawem zaburzeń nerwicowych jest lęk. Poza tym pojawiają się również dolegliwości somatyczne takie jak zaburzenia snu, łaknienia, problemy seksualne czy też dolegliwości bólowe. Osoby cierpiące na zaburzenia nerwicowe skupiają znaczną część swojej uwagi na występujących symptomach. Przyczyną tego rodzaju zaburzeń są najczęściej trudne sytuacje, których nie jesteśmy w stanie rozwiązać lub konflikty psychologiczne. Podstawową metodą leczenia jest psychoterapia.

Jakie są objawy zaburzeń nerwicowych?

szybkie denerwowanie się
brak opanowania
wybuchowość
dolegliwości sercowe i żołądkowe w momencie wystąpienia stresowej sytuacji
agresja
krzyki

Do grupy zaburzeń nerwicowych zaliczamy:

zaburzenia lękowe i stresowe
zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne
zaburzenia somatyczne
neurastenia

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne charakteryzują się występowaniem różnego rodzaju obsesji i kompulsji, które pojawiają się samodzielnie lub łącznie.

Obsesje, czyli tzw. myśli natrętne uporczywie nawracają oraz nasuwają się wbrew naszej woli. Charakterystyczne jest to, że budzą wewnętrzny sprzeciw i są w większości przypadków bardzo nieprzyjemne. Chory stara się z nimi walczyć, jednak nie zawsze mu się to udaje.

Z jakimi obsesjami mamy najczęściej do czynienia?

przed chorobą
przed zabrudzeniem
przed zakażeniem
przed zrobieniem komuś krzywdy

Kompulsje oznaczają wielokrotnie powtarzane, rytualnie i stereotypowo czynności i zachowania. Chociaż chory stara się im opierać ze względu na bezsensowność tych zachowań, to jednak nie jest w stanie tego zrobić, gdyż rodzi się lęk i przymus wykonania określonej czynności.

Z jakimi kompulsjami mamy najczęściej do czynienia?

czyszczenie lub mycie rąk, ciała oraz odzieży
wielokrotne sprawdzanie różnych czynności (np. wyłączenie żelazka)
wielokrotne powtarzanie tych samych słów, wyrażeń, zdań
kolekcjonowanie określonych przedmiotów

Choroba o tyle jest problematyczna, że wywołuje u chorego silny stres i lęk, przez co upośledza jego funkcjonowanie w rodzinie i pracy. Zdarza się, że niektóre zachowania, takie jak wielokrotnie mycie rąk, prowadzą do uszkodzenia naskórka, co wywołuje konieczność udania się do dermatologa.

Zobacz również:

Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne)

Objawy takich zaburzeń są w głównej mierze związane z trudną sytuacją życiową chorego, problemami emocjonalnymi lub zaburzonymi relacjami z otoczeniem. Najczęściej dolegliwości pojawiają się nagle i odpowiadają pewnym wyobrażeniom chorego na temat określonej choroby somatycznej. W takich sytuacjach badania lekarskie nie są w stanie potwierdzić istnienia poszczególnych dolegliwości. Tradycyjne zaburzenia konwersyjne są zaliczane do nerwicy histerycznej.

Postaci zaburzeń konwersyjnych

utarta zdolności do poruszania kończynami
niedowład bądź porażenie kończyn
brak możliwości stania lub chodzenia
skurcze mięśni twarzy
mówienie szeptem lub bezgłos
znieczulenie skóry
zaburzenia widzenia
utrata pamięci
brak reakcji na bodźce zewnętrzne
utrata poczucia własnej tożsamości
drgawki rzekome

Zaburzenia nerwicowe występujące pod postacią somatyczną

Charakterystyczną ich cechą są powtarzające się skargi na występowanie konkretnych objawów chorobowych. Chory domaga się przy tym ciągłego powtarzania badań lekarskich, pomimo zapewnień lekarzy, że dolegliwości nie wynikają z występowania żadnej choroby cielesnej. Człowiek jest tak zaabsorbowany własnym zdrowiem, że często mimowolnie odgrywa chorego.

Postaci zaburzeń

objawy występujące ze strony układu krążenia, oddechowego, moczowo-płciowego oraz przewodu pokarmowego (np. poty, drżenie, zaczerwienienie, wzdęcia, bóle, przyśpieszony rytm serca)
skargi na silny ból, którego przyczyn nie można wyjaśnić chorobami somatycznymi
zaburzenia hipochondryczne
skargi na różnego rodzaju dolegliwości (np. swędzenie, drętwienie, wzdęcia)

Neurastenia

Najczęściej występujące dolegliwości

zawroty i bóle głowy
zaburzenia snu
złe samopoczucie
drażliwość
nadwrażliwość na światło lub hałas
zmęczenie
problemy z koncentracją
osłabienie pamięci
osłabienie
zmienność nastrojów

Jakie są przyczyny zaburzeń nerwicowych?

czynniki biologiczne
czynniki psychologiczne
czynniki społeczne

Nie bez znaczenia są również:

cechy osobowości
płeć
labilność układu nerwowego
urazy psychiczne
trudne sytuacje życiowe
konflikty z otoczeniem

Jak wygląda diagnostyka?

Wiąże się z przeprowadzeniem rozmowy z chorym dotyczącej jego dolegliwości, okoliczności ich wystąpienia, problemów psychicznych coraz historii życia. Ponadto istotne jest obserwowanie zachowań chorego. Przy diagnozie należy uwzględnić związek stresujących sytuacji z wystąpieniem zaburzenia, z czego pacjent może nie zdawać sobie sprawy. Ponadto należy zbadać stan somatyczny oraz neurologiczny pacjenta.

Leczenie

Podstawową metodą leczenia zaburzeń nerwicowych jest psychoterapia. W wielu przypadkach stosuje się również farmakoterapię. Rodzaj leczenia uzależniony jest od występujących objawów. Leczenie farmakologiczne pozwala zredukować objawy, a nie wyeliminować przyczyny zaburzeń. Przy zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych w pierwszej kolejności stosuje się terapię farmakologiczną. Psychoterapia pełni rolę pomocniczą. Z kolei w zaburzeniach nerwicowych najbardziej istotną kwestią jest umiejętność poradzenia sobie ze stresem.