Malaria

Nazywana też malarią, a dawniej febrą, to ostra lub przewlekła tropikalna choroba pasożytnicza wywołana przez jednokomórkowego pasożyta, zarodźca, który zagnieżdża się w w komórkach śledziony, wątroby, szpiku kostnego, węzłów chłonnych i w czerwonych płytkach krwi.

Inne nazwy choroby: Zimnica; Febra;

Żywicielem pośrednim, którego pasożyty używają, aby przejść część swojego cyklu rozwojowego, są komary, np. komar widliszek. Dlatego malaria występuje w ograniczonej strefie, między 60° północnej szerokości geograficznej a 30° południowej szerokości geograficznej, tam gdzie najczęściej komar widliszek występuje. W Europie choroba ta dotyczy krajów śródziemnomorskich, a w Polsce występuje przede wszystkim u osób, które miały kontakt z krajami, gdzie zimnica występuje endemicznie. Jeszcze krótki czas po wojnie malaria była chorobą spotykaną dość często, ale ostatnimi czasy udało się praktycznie zlikwidować ogniska endemiczne, więc choroba występuje już o wiele rzadziej. Ponieważ jednak ostatnio coraz więcej osób podejmuje pracę za granicą, a komunikacja jest coraz szybsza, należy brać pod uwagę możliwość zetknięcia się z malarią. Zarodziec zimnicy przenoszony jest na ludzi przez ukłucie zarażonego komara, w którego ślinie zawarte są chorobotwórcze pierwotniaki. Jako źródło zarażenia występuje zawsze chory człowiek, którego skażoną pasożytami krew komar wcześniej wessał. Następnie w żołądku komara ze skażonej krwi człowieka zostają uwolnione zarodźce, które przekształcają się w osobniki żeńskie i męskie. Następnie dochodzi do zapłodnienia, po czym powstają sporozoity, które wnikają do gruczołów ślinowych samicy komara, która gryząc zdrowego człowieka zaraża go malarią. Gdy się dostaną do organizmu człowieka, sporozoity zarodźca zaczynają przenikać do śledziony i wątroby, gdzie następnie bardzo szybko przechodzą kolejne stadia rozwoju. W ostatnim etapie zarodźce wnikają do płytek czerwonych krwi, tam przechodzą kolejny etap rozwoju, który polega na tworzeniu się osobników płciowych. W ten sposób czerwone krwinki chorej osoby, które zawierają pasożyty, są źródłem zarażenia komara: przy nakłuciu komar wsysa zarażone krwinki do swojego żołądka. W żołądku komara odbywa się druga część cyklu rozwojowego zarodźca, a sam komar zostaje przenosicielem zimnicy. Objawy malarii u człowieka mogą wystąpić po 10-30 dniach, (czasem nawet 300 dniach). Najbardziej charakterystyczne są: napadowe dreszcze i uczucie zimna, które poprzedzają bardzo wysoką gorączkę (nawet 40 stopni), potem nagłe obniżenie temperatury, a następnie napad nadmiernego gorąca i zlewnych potów. Ataki dreszczów i gorączki to wynik rozpadu krwinek czerwonych z powodu rozwijających się w nich zarodźców i przedostawania się do osocza krwi pasożytów oraz toksycznych produktów ich przemiany materii i obcych białek.W kolejnym stadium choroby rozwija się postępująca anemia i ogólne wyniszczenie organizmu, pojawiają się przewlekłe bóle głowy, mdłości i wymioty, osłabienie, biegunka, zaburzenia w pracy serca, opryszczka na ustach oraz bóle w lewym podżebrzu z powodu powiększania się śledziony. Inne objawy malarii to bóle mięśni i kręgosłupa, zaburzenia świadomości, objawy neurologiczne, kaszel, napady duszność. Po kilku tygodniach takich objawów choroba może przejść w malarię przewlekłą bezobjawową, która się reaktywuje przy osłabieniu odporności.

Zobacz również:

Rozpoznanie na podstawie stwierdzenia na szczycie napadu gorączki lub zaraz po nim obecności zarodźców w płytkach czerwonych krwi (albo w ich pobliżu).