Ludzkie geny nie mogą być opatentowane

Sąd Najwyższy w Stanach Zjednoczonych odrzucił decyzję niższego sądu okręgowego, pozwalającą na patentowanie genów ludzkich. Temat ten budzi wielkie zainteresowanie specjalistów od raka, pacjentów oraz producentów leków. Sąd Najwyższy uchylił patenty należące do firmy Myriad Genetics Inc z Salt Lake City w Stanach Zjednoczonych.

Patenty te dotyczyły dwóch genów, które są związane z większym ryzykiem zachorowania na raka piersi i jajnika.

Test BRACAnalysis firmy Myriad Genetics Inc, bo o nim tutaj mowa, jest przeznaczony do szukania mutacji w genie predysponującym do raka piersi, czyli BRCA. Albowiem, te mutacje są związane ze znacznie większym ryzykiem zachorowania na raka piersi i jajnika.

Amerykański związek American Civil Liberties Union argumentował, że geny nie mogą być opatentowane, jak postanowił sędzia sądu okręgowego. Na szczęście, decyzja ta została zmieniona na skutek odwołania do Sądu Najwyższego.

Decyzja sędziów Sądu Najwyższego sprawia tym samym, że w dalszym ciągu będzie trwać walka między naukowcami, którzy wierzą, że geny, w których tkwi sekret życia, nie powinny być wykorzystywane w celach zarobkowych, oraz firmami, które twierdzą, że taki patent to rodzaj nagrody za lata kosztownych badań, dzięki którym nauka dokonuje postępów.

W 2010 roku, sędzia federalny orzekł, że geny ludzkie nie mogą być opatentowane. Sędzia Robert Sweet powiedział, że unieważnia patenty, ponieważ istnienie DNA w izolowanej postaci nie wpływa na podstawową wartość DNA takiego, jaki istnieje w organizmie ani  też na informacje, które koduje.

Ale ostatniego roku, niejednomyślny panel federalnego sądu apelacyjnego w Waszyngtonie, który zajmuje się sprawami patentów, odrzucił wyrok, który wydał sędzia Robert Sweet. Sąd apelacyjny stwierdził bowiem, że geny można opatentować, ponieważ wyizolowane DNA ma "wyraźnie inną budowę chemiczną" w porównaniu do DNA, które istnieje w organizmie ludzkim.

Sąd Najwyższy odrzucił tę decyzję i przekazał sprawę do sądów niższych instancji do ponownego wysłuchania argumentów stron. Sąd Najwyższy umotywował to swoją decyzją w innej sprawie, z zeszłego tygodnia, która mówi, że prawa natury nie podlegają opatentowaniu.

W sprawie, o której tutaj mowa, sąd najwyższy jednogłośnie odrzucił wniosek patentowy laboratoriów Prometheus Laboratories, który dotyczył testów mogących pomóc lekarzom w ustalaniu dawki leków stosowanych do leczenia chorób autoimmunologicznych, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna.

Kwestia, z jaką się mierzymy, to to, czy roszczenia patentowe opisują naturalne relacje, czy też może robią znacznie więcej, powiedział sędzia Stephen Brayer, który wydał opinię w przypadku firmy Prometheus Laboratories.

Amerykańskie biuro Patent and Trademark Office przyznaje patenty na ludzkie geny od prawie 30 lat. Testy na mutacje w tak zwanych genach BRCA mamy do dyspozycji od ponad dekady.

Kobiety z takim wadliwym genem są od trzech do siedmiu razy bardziej zagrożone zachorowaniem na raka piersi, a także bardziej zagrożone pojawieniem się raka jajnika. Mężczyźni mogą również mogą mieć mutacje BRCA, co wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia prostaty, raka trzustki i innych rodzajów nowotworów.

Mutacje te występują najczęściej u osób z Europy Wschodniej pochodzenia żydowskiego.

Firma Myriad Genetics Inc sprzedaje jedyne istniejące test na geny BRCA.