Diagnostyka ILR pomaga wykryć groźne dla życia zaburzenia rytmu serca

Dzięki wszczepieniu rejestratora arytmii udało się wykryć przyczynę niewyjaśnionych nawracających omdleń u kobiety, która od lat cierpiała z tego powodu i bezskutecznie oczekiwała na właściwą diagnozę. Po implantacji nowoczesnego urządzenia monitorującego pracę serca okazało się, że kobieta mdlała z przyczyn kardiologicznych. Aby zapobiec groźnym dla życia zaburzeniom rytmu serca, lekarze wszczepili pacjentce stymulator.

Do Kliniki Kardiologii Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego PUM nr 2 w Szczecinie zgłosiła się pacjentka, która cierpiała z powodu nawracających omdleń. Utraty przytomności utrudniały jej normalne funkcjonowanie, a nawet groziły życiu. Kobieta już od pięciu lat poddawana była różnym badaniom diagnostycznym, które miały wykryć przyczynę utrat świadomości. Niestety, żadne z nich nie wyjaśniło przyczyny dolegliwości. Dlatego w marcu 2011 roku lekarze postanowili wszczepić pacjentce rejestrator arytmii, tzw. ILR (ang. Implantable Loop Recorder) - Reveal XT.1

Po blisko tygodniu od wszczepienia, urządzenie zarejestrowało pierwsze zaburzenia rytmu serca.
W następnych dniach i miesiącach ILR notowało zapisy kolejnych arytmii, nie powodowały one jednak nagłych omdleń pacjentki. Krytyczny moment nastąpił w grudniu 2011. Kobieta nagle poczuła, że jej serce pracuje bardzo niestabilnie, dlatego uruchomiła urządzenie służące do zapisywania danych w pamięci rejestratora arytmii. Dane z urządzenia zostały zarejestrowane. Pacjentka najpierw czuła silne uderzenia serca, potem jego rytm zwolnił i kobieta zemdlała. Po chwili ocknęła się i wezwała pogotowie ratunkowe. Stwierdzono niegroźny uraz skóry głowy.

Chorą przewieziono do Kliniki Kardiologii Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego PUM nr 2 w Szczecinie. Dzięki zapisowi rytmu serca wykonanemu przez rejestrator arytmii, lekarze uzyskali niezbędne dane pozwalające wykryć przyczynę nawracających niewyjaśnionych omdleń. Okazało się, że kobieta cierpi na istotne zwolnienia podstawowego rytmu serca z przerwami nawet do 5 sekund i wskazane jest wszczepienie stymulatora serca, który samoczynnie zareaguje, kiedy serce pacjentki zwolni lub pojawią się wspomniane przerwy.

Lekarze wszczepili pacjentce układ stymulujący Medtronic Ensura MRI SureScan. Stymulator ten, w odróżnieniu od standardowych rozruszników serca, jest odporny na działanie pola magnetycznego wytwarzanego w trakcie rezonansu magnetycznego (MRI). Dlatego pacjenci, którzy mają to urządzenie, mogą być poddawani badaniom rezonansu magnetycznego wykorzystywanego w diagnostyce wielu chorób. W przypadku standardowych stymulatorów serca nie zaleca się wykonywania badania MRI z uwagi na możliwość uszkodzenia urządzenia.

Ocenia się, że co roku 3,5 mln Europejczyków doświadcza omdleń, u 1/3 z nich przyczyna omdleń, mimo wielu badań diagnostycznych, pozostaje niewyjaśniona 2,3. Omdlenia mogą być spowodowane wieloma przyczynami. Utraty przytomności są symptomem a nie przyczyną i jeśli występują w powiązaniu z chorobami serca, mogą dwukrotnie zwiększyć ryzyko śmierci 4.

W przypadku niewyjaśnionych omdleń złotym standardem diagnostyki zalecanym przez Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne jest wszczepienie rejestratora arytmii (ILR). Urządzenie przez okres kilku miesięcy dokładnie rejestruje pracę serca i pomaga w określeniu przyczyny omdleń - mówi prof. PUM Jarosław Kaźmierczak, kierownik Pracowni Elektrofizjologii w Klinice Kardiologii SPSK nr 2 w Szczecinie.

ILR to kilkucentymetrowe urządzenie elektroniczne wszczepiane podskórnie, które stale rejestruje kilkudziesięciominutowe okresy (pętle) EKG, jak w zapisie metodą Holtera. Czas monitorowania sięga nawet powyżej 14 miesięcy. Urządzenie wszczepia się w znieczuleniu miejscowym. Pacjent przebywa w szpitalu kilka godzin. Zastosowanie urządzenia pomaga w zapobieganiu nawrotom omdleń i ograniczeniu ryzyka obrażeń lub śmierci. Analiza danych klinicznych wskazuje, że każdy pacjent, u którego występują niewyjaśnione omdlenia, po wszczepieniu rejestratora arytmii, unika trzech nawracających epizodów omdlenia. Po wykonaniu badań diagnostycznych, lekarz może określić przyczynę omdleń i dobrać odpowiednie leczenie.

Diagnostyka wykorzystywana w przypadku omdleń

• Wywiad lekarski

Lekarz zapyta o objawy występujące chwilę przed oraz po omdleniu, o wykonywanych czynnościach przed utratą przytomności, liczbie i częstotliwości omdleń oraz o historii chorób
w rodzinie związanych z problemami kardiologicznymi. 

• Rozpoznanie kardiologiczne

Osobom, które doświadczyły niewyjaśnionych omdleń, zaleca się wykonanie badania EKG. Osoby ze zidentyfikowaną chorobą serca lub zaburzeniami rytmu serca wymagają dalszych badań diagnostycznych np. monitorowania EKG metodą Holtera.

• Dalsze specjalistyczne badania diagnostyczne - wszczepialny rejestrator arytmii (ILR)

W przypadku, kiedy przyczyna omdlenia nie może być szybko i jednoznacznie zdiagnozowana oraz nie można wykluczyć podłoża kardiologicznego, wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego rekomendują zastosowanie w diagnostyce ILR 5. Urządzenie pomaga w diagnozie, jeśli niewyjaśnione omdlenia są związane z arytmią.

• Test pochyleniowy

Dla osób, u których nie ma oznak choroby serca lub arytmii w wywiadzie lub badaniu EKG, kolejnym etapem jest test pochyleniowy.

• Rozpoznanie neurologiczne

U osób, u których w wyniku badań diagnostycznych wykluczono problemy kardiologiczne, zaleca się przeprowadzenie wywiadu pod kątem neurologicznym z wykorzystaniem badania EEG i obrazowania mózgu (TK - tomografii komputerowej i MRI - rezonansu magnetycznego), które mogą ujawnić nieprawidłowości fal elektrycznych oraz zaburzenia pracy mózgu.