Co warto wiedzieć o szczepieniach ?

Szczepienia ochronne są jednym z największych osiągnięć nowożytnej medycyny i wakcynologii. Na przestrzeni lat zaangażowały wielu wybitnych badaczy, którzy poszukiwali sposobów na uodparnianie społeczeństwa przeciwko chorobom zakaźnym.

Jednym z prekursorów szczepień był Edward Jenner, który
w 1796 roku wynalazł pierwszą szczepionkę przeciwko ospie prawdziwej. Z kolei, Ludwik Pasteur, uważany za ojca szczepień, 100 lat później odkrył pierwszą ochronną szczepionkę przeciwko wąglikowi i wściekliźnie. Jaką wartość w dzisiejszych czasach mają szczepienia? Przed czym chronią i jakie korzyści może czerpać ludność dzięki ich dynamicznemu rozwojowi? Okazją do podjęcia tych tematów jest Światowy Dzień Immunologii, przypadający 29 kwietnia.

Czym jest szczepienie i jak działa?

Szczepienie to preparat biologiczny, zawierający martwe lub żywe (o osłabionej zdolności do zakażania) drobnoustroje chorobotwórcze, bądź też wyselekcjonowane antygeny drobnoustrojów. Po zaszczepieniu, organizm reaguje tak, jakby został zakażony drobnoustrojem chorobotwórczym, ale nie pojawiają się objawy choroby. Szczepienie imituje chorobę, a system odpornościowy rozpoznaje składniki szczepienia jako infekcję i rozpoczyna wytwarzanie przeciwciał, które bronią organizm przed zachorowaniem. Dzięki temu u człowieka rozwija się odporność przeciwko chorobom, na które został zaszczepiony. W przyszłości organizm będzie w stanie rozpoznać prawdziwe drobnoustroje (bakterie lub wirusy) atakujące organizm i podejmie obronę przed nimi.

Trzy powody, dla których warto szczepić:

Szczepienia ochronne są jedną z kluczowych metod profilaktyki zdrowotnej, mają korzystny wpływ na zdrowie. Zarówno szczepienia obowiązkowe (bezpłatne), jak i zalecane (płatne), chronią przed chorobami zakaźnymi oraz powikłaniami tych chorób, które mogą być groźne zdrowia, a nawet życia człowieka. Pozwalają uniknąć cierpienia, bólu, niepełnosprawności, a w ciężkich przypadkach – zapobiegać śmierci w wyniku choroby. Dlatego ważne jest, aby już od najmłodszych lat zabezpieczać organizm przed chorobami zakaźnymi. Stąd też, tuż po urodzeniu noworodki otrzymują pierwsze szczepienia (gruźlica, WZW B), a kolejne, rozpoczynają się od 2. miesiąca życia.

Zobacz również:

Poprzez zaszczepienie, ochrania się nie tylko pojedyncze osoby, ale społeczności. Dzięki zaszczepieniu dużej grupy ludzi wytwarza się tzw. odporność populacyjną. Im więcej osób zostaje zaszczepionych, tym większą stanowią oni ochronę dla innych, przebywających w ich otoczeniach w domach, szkołach, pracy. Ponadto odporność zbiorowa obniża ryzyko wystąpienia choroby (np. u osób, które w wyniku przeciwwskazań nie mogą być zaszczepione) oraz zmniejsza ryzyko jej przenoszenia, jak w przypadku pracowników służby zdrowia, którym odporność taka jest potrzebna, by nie zarażać osób którymi się opiekują. Ochronę zyskują także osoby, które nie mogą być w danym czasie zaszczepione, w tym kobiety w ciąży czy też osoby chore na nowotwory. Z kolei, im więcej osób nieszczepionych w społeczeństwie, tym ryzyko zachorowania na choroby zakaźne w całej populacji wzrasta.

Szczepienia niosą ze sobą wiele korzyści ekonomicznych. Dzięki szczepieniom społeczeństwo przeznacza mniej środków finansowych na leczenie chorób zakaźnych i hospitalizację z powodu ich powikłań. Lepsze zdrowie jednostek zwiększa ich produktywność ekonomiczną i wydajność zawodową oraz pozwala dłużej cieszyć się dobrym zdrowiem.

W Polsce, dzięki powszechności szczepień ochronnych, w przeciągu ostatnich 50 lat, udało się wyeliminować szereg chorób zakaźnych, takich jak dur brzuszny czy błonica, a także zredukować zachorowania, m.in. na tężec, polio, różyczkę, WZW typu B8.

W skali globalnej wynalezienie szczepień i prowadzone liczne badania naukowe nad ich skutecznością i znaczeniem, zmieniły i wciąż zmieniają zdrowotne i społeczne oblicze całego świata. Światowy Dzień Immunologii, Po raz pierwszy był obchodzony w 2005 roku przez Europejską Federację Nauk Immunologicznych (European Federation of Immunological Societies - EFIS) w celu poprawy świadomości społecznej dotyczącej wpływu oraz chorób układu immunologicznego na funkcjonowanie człowieka. Od 2007 roku jest on już obchodzony na całym świecie, a obchody przypadają w dniu 29 kwietnia.

Więcej informacji na temat tej inicjatywy: http://www.dayofimmunology.org/