U dzieci narażonych na zanieczyszczenie naftalenem odkryto oznaki uszkodzenia chromosomów

Naftalina jest znana najbardziej jako główny składnik kulek na mole. Według najnowszego badania, dzieci mające kontakt z wysokim poziomem zwykłego naftalenu zanieczyszczającego powietrze, narażone są na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowych (AC), które wcześniej były łączone z rakiem. Jednym z podtypów aberracji jest translokacja chromosomów, która cechuje się dużą szkodliwością i długotrwałym działaniem.

Naukowcy z Kolumbijskiego Centrum Środowiskowego Zdrowia Dzieci (KCŚZD) ze Szkoły Zdrowia Publicznego Mailman, badacze Kolumbijskiego Centralnego Uniwersytetu Medycznego oraz naukowcy Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CKPC) ogłosili swoje nowe odkrycia w Rak, Epidemiologia, Biomarker i Profilaktyka – czasopiśmie  Amerykańskiego Stowarzyszenia Badań nad Rakiem.

Naftalen jest obecny w miejskim powietrzu zarówno na zewnątrz, jak i we wnętrzach mieszkań. Znajduje się on m.in. w spalinach samochodowych i dymie tytoniowym, jest także głównym składnikiem kulek z naftaliną.

Naftalen został sklasyfikowany przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem jako substancja potencjalnie rakotwórcza. Należy on do grupy zanieczyszczeń powietrza określanych jako wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA).

Przed podjęciem badań KCŚZD odkryło związek pomiędzy prenatalną ekspozycją na WWA a wzrostem ryzyka wystąpienia u dzieci otyłości, mniejszego IQ oraz AC. Nowe badanie jest pierwszym dowodem na wystąpienie u ludzi AC, w tym także translokacji, jako skutku ekspozycji w dzieciństwie na konkretny rodzaj WWA, czyli na naftalen.

W badaniu wzięło udział 113 dzieci w wieku 5 lat, które były częścią większego badania przeprowadzonego w Nowym Jorku. Naukowcy oceniali w jakim stopniu są one narażone na działanie naftalenu i zmierzyli ich poziom metabolitów (produktów metabolizmu, których używa się jako wskaźnika obecności substancji chemicznych) oraz naftolu w próbkach moczu. Zmierzono również AC w białych krwinkach dzieci za pomocą techniki o nazwie fluorescencyjna hybrydyzacja in situ. Aberracje chromosomowe stwierdzono u 30 dzieci, z czego u 11 obecna była translokacja. Wykazano również, że z każdym podwojeniem poziomu naftalolu, translokacje występowały odpowiednio 1,55 oraz 1,92 razy częściej.

Obecność AC była wiązana ze zwiększeniem ryzyka zachorowania na raka u osób dorosłych. Translokacje mają szczególne znaczenie, ponieważ w ich rezultacie część jednego chromosomu łączy się z częścią innego, który może zakłócić kod genetyczny. Translokacje mogą utrzymywać się  nawet przez wiele lat po zaistnieniu ekspozycji. Niektóre ze szkód mogą zostać naprawione, jednak nie wszystkie są do tego zdolne w tym samym stopniu. Jak stwierdza główna autorka badań Dr Manuela A. Orjuela, poprzednie badania sugerowały, że przerwanie chromosomów może podwoić u osoby dorosłej ryzyko zachorowania na raka, jednak u dzieci te powiązania nie są jeszcze znane.

Aby lepiej poznać długoterminowe skutki ekspozycji na naftalen, dr Orjuela wraz z innymi badaczami z KCŚZD obserwowała niektóre dzieci do czasu, aż zaczęły one uczęszczać do czwartej klasy. Zakładano, że u dzieci będzie zachodzić dalsza translokacja oraz, że nie wystąpią żadne objawy raka w białych krwinkach. Do tej pory translokacje wydają się być przypadkowe i nie istnieją dowody na szczególne translokacje, które byłyby powiązane z białaczką. Tak jak tego oczekiwano, przypadki białaczki były niezwykle rzadkie. Jedna z autorek artykułu – Dr Frederica Perera dodaje że odkrycia te dostarczają kolejnych dowodów na podatność małego dziecka na rakotwórcze zanieczyszczenia powietrza.

Naukowcy stawiają hipotezę, iż ekspozycja na naftalen wiąże się przede wszystkim z naftaliną, która może uwalniać duże ilości tej substancji chemicznej. Ponadto, według wcześniejszych badań, niektóre rodziny karaibskich imigrantów używały naftaliny jako odświeżacza powietrza. Kolejnym ważnym źródłem naftalenu w powietrzu w pomieszczeniach jest dym tytoniowy oraz opary z farb, gotowania i ogrzewania. Według nowych ustaleń, podwyższone stężenie metabolitów naftalenu zaobserwowano również w gminach wiejskich. Spalano w nich składniki pochodzenia naturalnego, czyli węgiel i drewno, które są kolejnym źródłem WWA.