Nos wykrywa jeden trylion zapachów

Amerykańscy naukowcy donoszą, że ludzki nos wykrywa jeden trylion różnych zapachów, a to więcej, niż wcześniej sądzono. Dotychczas żywiono przekonanie, że możemy poczuć ok. 10 tysięcy zapachów. Nowe szacunki opublikowane w „Science” twierdzą, że ludzki nos przewyższa ludzkie oko i ucho pod względem liczby bodźców, jakie może odróżnić.

Badacze z Uniwersytetu Rockefellera mówią, że wykorzystujemy tylko niewielką część naszych węchowych umiejętności. Ludzkie oko wykorzystuje trzy receptory światła, które pracują razem, abyśmy mogli zobaczyć do 10 milionów kolorów, kiedy ucho słyszy prawie pół miliona tonów. Do tej pory sądzono, że nos (z 400 receptorami węchowymi) może wykryć tylko ok. 10 tysięcy rozmaitych zapachów.

Eksperyment zapachowy

Naukowcy z Uniwersytetu Rockerfellera postanowili zbadać swoje podejrzenia, których początki sięgają 1927 roku i nigdy nie zostały naukowo zbadane. Opracowali eksperymenty, aby zobaczyć, jak dobrzy są ludzie w rozróżnianiu koktajli – składały się one z różnych 128 cząsteczek zapachowych, reprezentujących szeroką gamę zapachów od zapachu trawy po cytrusów. Cząsteczki zmieszano losowo w grupach po 10, 20 lub 30, aby stworzyć nieznane zapachy.

26 osób poproszono o zidentyfikowanie zapachów z trzech próbek – dwóch takich samych i jednej innej. Badacze chcieli wywnioskować, jak wiele różnych zapachów będzie w stanie rozróżnić przeciętna osoba, jeśli zostały one przedstawione na wszystkie możliwe sposoby, stworzone ze 128 cząsteczek zapachowych. Oszacowano, że przeciętny człowiek może rozróżnić przynajmniej trylion różnych zapachów. Badacze dodają, że te szacunki są prawdopodobnie zaniżone.

Miejska legenda

- Obiegowe sądy na temat tego, ile zapachów możemy rozróżnić, były oparte na wiedzy, która tylko trochę odbiega od miejskich legend - powiedziała Dr Leslie Vosshall. „To pierwszy prawdziwy test świadczący o tym, jak dobrzy są ludzie. Ludzie wychodzą z założenia, że to zwierzęta mają o wiele lepszy węch niż my. Jednak ludzie są zadziwiająco dobrzy w rozpoznawaniu zapachów” – dodała dla BBC.

Zwierzęta są lepsze od nas w węszeniu dwa lub trzy razy, ponieważ u zwierząt większa część mózgu może brać udział w rozpoznawaniu zapachów. Jednak mocy ludzkiego węchu nie powinno się lekceważyć. Można „trenować” węch, wytężać go do trudniejszej pracy, dzięki czemu możliwe jest uzyskanie bardziej intensywnych perfum – korzystamy z małej części naszych zdolności.

Według Charlesa Spence’a, profesora biologii doświadczalnej na Uniwersytecie Oxfordzkim, mimo zwiększenia ważności ludzkiego węchu w rankingu zmysłów, nadal jest wiele do odkrycia. „Myślę, że nie ma znaczenia, ile zapachów ignorujemy, dowody nadal pokazują, że nawet najlepsi eksperci nie mogą rozpoznać więcej niż trzy zapachy z mieszaniny”, powiedział Spence.

Prof. Stephen Liberles, wypowiadając się na temat badań, powiedział, że badania przechodzą długą drogę do poznania możliwości ludzkiego układu węchowego, nadal istnieją pytania, na które musi być udzielona odpowiedź – ile poszczególnych substancji chemicznych możemy wyczuć.

Katarzyna Kupczyk