Niedobór witaminy B12 a zmiany genetyczne

Witamina B12 jest niezbędna dla ludzkiego zdrowia. Jednak niektórzy z nas odziedziczyli brak zdolności jej przetwarzania. W rezultacie są oni podatni na poważne problemy zdrowotne, m.in. opóźnienie rozwojowe, psychozę, udar mózgu i demencję. Międzynarodowy zespół badawczy odkrył ostatnio nową chorobę genetyczną, związaną z niedoborem witaminy B12 – zidentyfikował on bowiem gen niezbędny do transportu witaminy do komórek organizmu.

Efekt pracy naukowców, opublikowany w czasopiśmie Nature Genetics, pomoże lekarzom lepiej zdiagnozować tę rzadką chorobę genetyczną i otworzy drzwi nowym metodom leczenia.

"Odkryliśmy, że drugie białko transportowe uczestniczyło w absorpcji witaminy do komórek, dostarczając tym samym dowodu na istnienie przyczyny dziedzicznego niedoboru witaminy B12", stwierdził dr David Rosenblatt, jeden ze współautorów badań, specjalista od genetyki medycznej i genomiki z Instytutu Badań Centrum Zdrowia Uniwersytetu McGill. "Jest to również pierwszy opis nowej choroby genetycznej, związanej z funkcjonowaniem witaminy B12 w organizmie".

Uzyskane wyniki opierają się na wcześniejszych badaniach tego samego zespołu z Uniwersytetu McGill oraz jego współpracowników ze Szwajcarii, Niemiec i Stanów Zjednoczonych.

W trakcie poprzednich prac naukowcy odkryli, że witamina B12 jest absorbowana przez nasze komórki dzięki pomocy konkretnego białka transportowego.

W najnowszym badaniu prowadzono dwa niezależne doświadczenia z udziałem dwóch pacjentów z objawami wadliwego funkcjonowania genu cblF, związanego z metabolizmem witaminy B12, przy jednoczesnym braku faktycznego defektu samego genu.

Prowadzone prace doprowadziły do odkrycia nowego genu, ABCD4, związanego z transportem B12 i odpowiedzialnego za nową chorobę zwaną „połączoną homocystynurią i kwasicą metylomalonową zależną od genu cblJ” (ang. cblJ combined homocystinuria and methylmalonic aciduria, w skrócie cblJ-Hcy-MMA).

Korzystając z nowej generacji technik sekwencjonowania informacji genetycznych pacjentów, naukowcy zidentyfikowali dwie mutacje w tym samym genie ABCD4 u obu pacjentów.

"Byliśmy jednak w stanie zrównoważyć tę mutację genetyczną poprzez dodanie do komórek pacjentów nienaruszonego białka ABCD4, co pozwoliło na prawidłowe wchłanianie witaminy przez komórki", wyjaśnia Matthias Baumgartner, główny autor badań i profesor chorób metabolicznych ze Szpitala Dziecięcego Uniwersytetu w Zurychu.

Witamina B12, zwana również kobalaminą, jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego u ludzi oraz do syntezy krwinek czerwonych.

Ludzki organizm, niezdolny do samodzielnej produkcji tej witaminy, musi pozyskiwać ją poprzez żywność pochodzenia zwierzęcego, np. produkty mleczne, jajka, czerwone mięso, drób, ryby i skorupiaki. Niedobór można również zastąpić suplementami. Nie stwierdzono natomiast obecności B12 w warzywach.

"Odkrycie to doprowadzi do wczesnego rozpoznawania tego poważnego zaburzenia genetycznego i da nam nowe możliwości poszukiwania metod leczenia. Pomaga ono także wyjaśnić, w jaki sposób witamina B12 funkcjonuje w organizmie, również u osób zdrowych", powiedział dr Rosenblatt, dyrektor jednego z zaledwie dwóch referencyjnych laboratoriów na świecie, zajmujących się pacjentami z podejrzeniem genetycznej niezdolność do wchłaniania witaminy B12.

Jednocześnie podkreślił on, że badanie pacjentów z rzadkimi chorobami jest kluczowe dla rozwoju naszej wiedzy o biologii człowieka.