Mammografia związana z nadmierną diagnozą raka piersi

Co czwarty nowotwór piersi znaleziony w badaniu mammograficznym jest nieszkodliwy i nie spowoduje choroby w ciągu okresu życia danej kobiety, jak sugeruje całkiem nowe badanie, przeprowadzone przez naukowców z Norwegii. Takie zjawisko określa się „nadmiernym diagnozowaniem”, ponieważ nowotwory tych kobiet nie dałyby żadnych objawów, ani nie spowodowałby też zgonów. Nadmiar diagnoz jest problemem, ponieważ kobiety mogą przechodzić badania oraz ciężkie terapie, których tak naprawdę nie potrzebują.

Aczkolwiek, aktualnie, lekarze nie mają żadnego narzędzia pozwalającego określić, które kobiety są rzeczywiście zagrożone. A nowe badanie pokazuje, że statystycznie jest to możliwe, że takie przypadki się zdarzają.

Kobiety takie są leczone wszelkimi szkodliwymi metodami, a nie wyciągają z tego żadnych korzyści, mówi jedna z autorek tego badania, Mette Kalager, ze szpitala Telemark Hospital w Norwegii.

Norweskie badanie objęło obserwacją 2 500 kobiet,  które były poddawane badaniu mammograficznemu przez 10 lat. Pośród tych kobiet zidentyfikowano 20 przypadków raka piersi, które spowodowałyby ciężką chorobę, gdyby pozostały niewykryte. A także, udało się zapobiec jednemu zgonowi.

Aczkolwiek, doszło również od 6 do 10 przypadków nadmiernej diagnozy.

Kobiety powinny być informowane na temat ryzyka badań w kierunku raka piersi, właczając w to także mylną diagnozę, aby mogły zdecydować, czy chcą się poddać badaniu mammograficznemu. Trzeba bowiem wziąć pod uwagę korzyści i szkody, a decyzję podjąć w zależności od tego, co jest dla ciebie ważne, mówi Mette Kalager.

Większość wytycznych zaleca mammografię dla starszych kobiet, ale eksperci nie zgadzają się co do tego, kiedy powinno się zacząć badania, ani też jak często powinny być przeprowadzane.

Amerykańska agencja prewencyjna Preventive Services Task Force zaleca kobietom w wieku od 50 lat do 74 lat badanie mammograficzne co dwa lata. Z kolei, amerykańskie towarzystwo raka, American Cancer Society, zaleca coroczne badanie mammograficzne od 40 roku życia.

Inne badania wykazały, mówi Mette Kalager, że proporcja błędnych diagnoz mammograficznych jest zmienna, od 0% do 54%. A każdy test, którego celem jest wczesne diagnozowanie choroby, wiąże się z takim ryzykiem nadmiernych diagnoz.

W norweskim badaniu, naukowcy przeanalizowali przypadki inwazyjnego raka piersi u kobiet w Norwegii, w latach 1996 – 2005, czyli w okresie, kiedy państwo to rozpoczęło program badań przesiewowych w kierunku raka piersi, u kobiet w wieku od 50 lat do 69 lat.

Różne regiony Norwegii rozpoczęły program w różnym czasie, a badacze porównali przypadki kobiet, którym proponowano badanie z przypadkami kobiet, którym takich badań nie proponowano. Około 7 800 kobiet zdiagnozowano z rakiem piersi w dziesięcioletnim okresie badania.

Spośród nich, jak oceniają badacze, od 15% do 25% zostało zdiagnozowanych zbyt pochopnie. Innymi słowy, od 1 169 do 1 948 nigdy by nie zachorowało na raka piersi.

Ponieważ badania przesiewowe zaczęły się wcześniej w Stanach Zjednoczonych niż w Norwegii, prawdopodobnie do takich pochopnych diagnoz dochodzi tutaj znacznie częściej, jak uważa doktor Joann Elmore ze szkoły medycznej School of Medecine przy uniwersytecie University of Washington w Seattle. Zdanie to podziela doktor Suzanne Fletcher ze szkoły medycznej Harvard Medical School w Bostonie.

Pochopnym diagnozom oraz niepotrzebnemu leczeniu można by było zapobiec, gdyby badacze mieli do dyspozycji narzędzia pozwalające rozróżnić nowotwór, który będzie postępował, od nowotworu, który raczej nie spowoduje żadnych problemów w trakcie życia pacjentki, mówi Mette Kalager. Ale na dzień dzisiejszy, takich narzędzi nie ma.

Strategia „czekaj i obserwuj” może być również ciężka dla niespokojnych pacjentek, albo też i dla radiologów, którzy nie chcą być pozywani, jeżeli przegapią oznaki choroby. W każdym razie, jeżeli nie zrobimy czegoś szybko, problem ten będzie narastać.

Badanie to zostało opublikowane w przeglądzie naukowym Annals of Internal Medicine.