Kleszczowe zapalenie mózgu - nieodporni mimo szczepien

Kleszczowe Zapalenie Mózgu (KZM), inaczej Tick-Borne Encephalitis (TBE) jest poważną chorobą wirusową, która grozi ciężkimi uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego. Do zakażenia dochodzi w wyniku ugryzienia zainfekowanego kleszcza. Trwałe następstwa choroby to porażenia ruchowe, zaniki mięśni, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, upośledzenie umysłowe, zaburzenia koncentracji, zmiany osobowości, bezsenność, przetrwałe bóle głowy.

Szczepienie przeciwko KZM

Przed KZM można chronić się za pomocą szczepionki, która zalecana jest osobom szczególnie narażonym na ugryzienie kleszcza, np. leśnikom. Przyjęcie cyklu szczepień nie zawsze jednak gwarantuje ochronę przeciwko zakażeniu kleszczowym zapaleniem mózgu. Istnieje grupa osób nieodpowiadających na szczepienie (tzw. non – responders), u których nie wykształciła się odporność poszczepienna.

Aby wykryć osoby, u których nie wykształciła się odporność oraz osoby, u których poziom ochronnych przeciwciał jest wciąż wysoki, mimo, że kalendarz szczepień nakazuje przyjęcie kolejnej dawki szczepionki, można wykonać specjalistyczny test ELISA, kalibrowany w jednostkach „Vienna” (VIEU/ml),  sprawdzający poziom odporności.

Projekt badawczy

Badanie odporności po szczepieniu na KZM u Pracowników Lasów Państwowych
Jesienią 2011 roku Katedra i Zakład Analityki Medycznej Akademii Medycznej we Wrocławiu wraz z firmą EUROIMMUN Polska Sp. z o. o. oraz wybranymi Laboratoriami Medycznymi na terenie całej Polski, przeprowadziła projekt badawczy dotyczący monitorowania odporności poszczepiennej w kleszczowym zapaleniu mózgu (KZM). Badania miały zasięg ogólnopolski. W ramach projektu u pracowników Lasów Państwowych, zostały przeprowadzone bezpłatne badania stężenia przeciwciał przeciwko KZM. Do badań tych wykorzystano testy firmy EUROIMMUN (ELISA Anty- TBE „Vienna” IgG).

Główne wyniki projektu

W grupie 2332 osób szczepionych przeciwko KZM, które przyjęły pełne szczepienie podstawowe, u 28% pacjentów wykryto stężenie przeciwciał poniżej 400 jednostek VIEU/ml, co wskazuje na niewystarczającą ochronę przed zakażeniem wirusem KZM. Przy takim poziomie przeciwciał zalecane jest natychmiastowe podanie kolejnej dawki szczepionki. Następnie, po około 4-6 tygodniach po szczepieniu wskazane jest wykonanie badania w kierunku oceny poziomu przeciwciał ochronnych, w celu potwierdzenia odpowiedzi organizmu na szczepienie i zweryfikowania skuteczności szczepienia.

Zgodnie z zaleceniami producentów szczepionek, szczepienia przypominające u osób poniżej 60 roku życia, powinny być podawane co 5 lat, natomiast w grupie powyżej 60 roku życia, szczepienia przypominające powinny być podawane co 3 lata. Z powyższych badań wynika, iż część badanych wykazuje stężenie przeciwciał powyżej 1000 jednostek VIEU/ml (bardzo wysokie stężenie), mimo, że zgodnie z kalendarzem szczepień powinni otrzymać dawkę przypominającą. Świadczy to o wytworzeniu długotrwałej odporności i bardzo dobrej skuteczności szczepionki u tych pacjentów. W przypadku wysokiego stężenia przeciwciał lekarz może podjąć decyzję o odroczeniu szczepienia przypominającego.