Kiedy przepisywanie placebo jest etyczne?

Kodeks etyczny Amerykańskiego Stowarzyszenia Lekarskiego (American Medical Association's Code of Ethics) zakazuje lekarzom przepisywania leków, które są uważane za placebo, chyba że pacjent zdaje sobie z tego sprawę i zgadza się je zażywać mimo wszystko. Jak się okazuje taka polityka zakazywania niekoniecznie jest najlepszym sposobem na zapewnianie pacjentom właściwej opieki.

Artykuł na ten temat ukazał się w Hastings Center Report. W tym samym magazynie ukazały się także komentarze dwóch bioetyków z AMA.

Placebo jest powszechnie rozumiane jako „lek obojętny”, taki jak pigułki z cukru, które nie mają żadnego działania farmakologicznego. Jednakże, American Medical Association definiuje placebo nieco inaczej - jako terapię, która, jak uważa lekarz ją przepisujący, nie ma żadnego farmakologicznego efektu na dolegliwość, która jest w danym momencie leczona.

- Istnieją graniczne albo kontrowersyjne przypadki, takie jak akupunktura oraz antydepresanty, z którymi lekarze mogą się nie zgadzać w sposób całkowicie uzasadniony. Lekarze mogą również się z tymi przypadkami zgadzać, wbrew opinii lekarskiej społeczności i mają do tego prawo - wyjaśnia doktor Anne Barnhill, filozof i bioetyk z Columbia University.

Artykuł w Hastings Center Report przywołuje ostatnią ankietę przeprowadzoną pośród amerykańskich internistów oraz reumatologów, która odkryła, że znacząca część tych specjalistów przepisuje pacjentom placebo ku ich niewiedzy.

Posługiwanie się niektórymi środkami placebo jest nieetyczne - twierdzą eksperci, ponieważ nie mają one podłoża naukowego i są niebezpieczne. Oszukują one pacjentów i dają im fałszywą nadzieję. Mogą też sprawić, że pacjent opóźni poszukiwania właściwej terapii.

- Inne środki placebo są powszechnie postrzegane jako etyczne - dodaje doktor Anne Barnhill. - Niektóre placebo mogą oferować pacjentom medyczne korzyści w pewnych dolegliwościach. A dość ograniczona liczba badań sugeruje, że placebo są bardziej skuteczne niż niektóre oficjalne leki.

W rezultacie, niektórzy bioetycy zgadzają się co do tego, że „nieujawnione” placebo może być najlepszą dostępną opcją leczenia dla niektórych pacjentów.

- Jeżeli więc najlepszą dostępną terapią czasami może być nieujawione placebo - wyjaśnia doktor Anne Barnhill - oznacza to, że kodeks etyczny American Medical Association chce odebrać tym pacjentom jedyny lek, który mógłby zadziałać w ich przypadku.

Co więcej, taka polityka AMA może godzić w autonomię pacjentów oraz w zaufanie, którym obdarzają oni swoich lekarzy. Uzasadnieniem dla wymagania, aby lekarzy ujawniali, że użyty lek to placebo, jest to, że pacjenci potrzebują tych informacji w celu wyrażenia świadomej zgody na podjęcie leczenia. - Świadoma zgoda jest niezbędna dla poszanowania autonomii pacjenta - stwierdza American Medical Association. Nie wiadomo jednak, czy pacjenci potrzebują tych informacji, aby podjąć decyzję.

Doktor Anne Barnhill wyjaśnia - mamy niewiele danych na temat postawy pacjentów wobec placebo.

Ponieważ takich informacji brak, doktor Barnhill stwierdza, że American Medical Association nie pomaga w ochronie zaufania, którym pacjenci darzą lekarzy.

Kiedy ujawnimy stosowanie ukrywanego dotąd placebo, pacjenci mogą dojść do wniosku, że ich lekarze są niegodni zaufania, że są kłamcami albo zwykłymi znachorami. Pacjenci mogą pomyśleć, że ich lekarze nie wierzą w ich choroby. Doktor Anne Barnhill zaleca więc, aby American Medical Association zrewidowało swoją politykę odnośnie stosowania placebo.

- Jeżeli celem jest chronienie pacjentów przed szkodą, zachowanie ich zaufania oraz poszanowanie ich autonomii, polityka AMA powinna zacząć wymagać tego, aby społeczność naukowa doszła w końcu do zgody odnośnie statusu placebo jako lekarstwa - podsumowuje dr Anne Barnhill.